2253 SAYILI ÇOCUK MAHKEMELERİNİN KURULUŞU, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUN

2253 SAYILI ÇOCUK MAHKEMELERİNİN KURULUŞU, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUN


Kanun Numarası : 2253
Kabul Tarihi : 7/11/1979
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 21/11/1979 Sayı: 16816


BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş
Mahkemelerin kuruluşu:
Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/1. md.)
Her ilde ve büyük şehir belediyeleri hudutları içinde kalan ilçeler hariç,
merkez nüfusu yüzbinin üzerindeki her ilçede bir çocuk mahkemesi kurulur. Çocuk
mahkemeleri bir başkan ve iki üyeden teşekkül eder.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla çocuk mahkemesi kurulabi-
lir.
Çocuk mahkemelerinde görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve Savcılar
Yüksek Kurulu tarafından doğrudan doğruya bu mahkemelere atanabilecekleri gibi,
iş ve kadro imkanları nazara alınarak, görevli oldukları mahaldeki çocuk mahke-
meleri nezdinde yetki ile de görevlendirilebilirler.
Başkan ve üyelerin nitelikleri:
Madde 2 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/2. md.)
Çocuk mahkemelerinin adli yargı hakimleri arasından seçilen başkan ve üyele-
rin tercihan; 30 yaşını bitirmiş bulunmaları, çocuk sahibi ve kadro imkanlarının
elverdiği oranda ayrı cinsiyette olmaları gereklidir.
Başkan ve üyelerin görev yapmamaları hali:
Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/3. md.)
Çocuk mahkemesi başkan ve üyelerinin hukuki veya fiili sebeplerle görev yap-
mamaları halinde, bu mahkemede görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve Sav-
cılar Yüksek Kurulunca önceden belli edilir.
Savcılık teşkilatı:
Madde 4 - Bu kanuna göre savcılık görevi, çocuk mahkemelerinin bulunduğu
yerdeki Cumhuriyet Savcısı veya görevlendireceği yardımcıları tarafından yerine
getirilir.
Temyiz mercii:
Madde 5 - (Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
İKİNCİ BÖLÜM
Çocuk Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri

Çocuk mahkemelerinin görevi:
Madde 6 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/4.md.)
15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından işlenen ve genel mahkemelerin göre-
vine giren suçlarla ilgili davalara çocuk mahkemelerinde bakılır.
Çocuk mahkemeleri, bu Kanunda yazılı tedbirleri alır ve Kanunla verilen di-
ğer görevleri yapar.
Olağanüstü haller, sıkıyönetim ve savaş hali ile askeri mahkemelerin görev-
lerine giren suçlar ve Anayasanın 143 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan
suçlara dair hükümler saklıdır.
Çocuk Mahkemelerinin yargı çevresi:
Madde 7 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/5.md.)
İllerdeki çocuk mahkemelerinin yargı çevresi, kurulduğu ilin mülki yönden
bağlı bulunduğu ilçelerin hudutları ile, ilçelerdeki çocuk mahkemelerinin yargı
çevresi ise, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Ku-
rulunca belirlenir.
Tedbirlerde yetki:
Madde 8 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/6.md.)
10 uncu maddede yazılı tedbirler suçun işlendiği yerde, yetkili çocuk mah-
kemesince alınabileceği gibi, küçüğün menfaatleri bakımından ailesinin veya bir-
likte yaşadığı kimselerin bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemelerince de alı-
nabilir.
Suçların birlikte işlenmesi hali:
Madde 9 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/5 md.)
Bu Kanunun kapsamına giren küçüklerin büyüklerle birlikte suç işlemeleri ha-
linde hazırlık soruşturması sonunda evrak tefrik olunur.
Bu halde de çocuk mahkemeleri küçükler hakkında gerekli tedbirleri uygula-
makla beraber, lüzum gördüğü takdirde küçükler hakkındaki yargılamayı genel mah-
kemedeki davanın sonucuna kadar bekletebilir.
Davaların birlikte yürütülmesinin zorunlu görülmesi halinde; genel mahkeme-
ler, yargılamanın her safhasında çocuk mahkemelerinin uygun bulması şartıyla
birleştirme kararı verebilir. Bu takdirde birleştirilen davalar genel mahkeme-
lerde görülür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tedbirler, Cezalar ve Bunların Uygulanması

Küçüklere uygulanacak tedbirler:
Madde 10 - Küçükler hakkında aşağıda yazılı tedbirler uygulanır.
1. Veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan akrabadan birine teslim,
2. Bakıp gözetmeyi üzerine alan güvenilir bir aile yanına yerleştirme,
3. Bu maksatla kurulmuş çocuk bakım ve yetiştirme yurtlarına veya benzeri
resmi yahut özel kurumlara yerleştirme,
4. Genel ve katma bütçeli daireler, mahalli idareler, bankalar, İktisadi
Devlet Teşekkülleri ve bunların ortaklıkları tarafından kurulmuş fabrika, mües-
sese veya ziraat işletmeleri veya benzeri teşekküllerle işyerlerine yahut meslek
sahibi bir usta yanına yerleştirme,
5. Resmi veya özel bir hastaneye veya tedavi evine yahut eğitimi güç çocuk-
lara mahsus kurumlara yerleştirme,
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında tedbir uygulaması:
Madde 11 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında kovuş-
turma yapılamaz ve ceza verilemez.
Ancak, fiil kanunen bir seneden ziyade hapis cezasını veya daha ağır bir ce-
zayı müstelzim ise haklarında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygula-
nır.
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında, veli veya vasi yahut bakmakla yüküm-
lü kimseler tarafından yeterli tedbir alınması halinde, mahkemece diğer tedbir-
ler uygulanmayabilir.
15 yaşını doldurmayan küçükler hakkındaki tedbir ve cezalar:
Madde 12 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da,15 yaşını doldur-
mamış olan küçükler hakkında 20 nci maddeye göre yapılan inceleme, ceza tertibi-
ni gerektirmiyorsa mahkemece 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulana-
bilir.
Aksi halde haklarında aşağıda yazılı ceza tayin olunur.
1. İdam cezası yerine 15 sene ve müebbet ağır hapis cezası yerine 10 seneden
aşağı olmamak üzere hapis cezası verilir.
2. Diğer cezalar yarıya indirilir. Ağır hapis cezaları hapse çevrilir.Ancak,
bu fıkranın tatbiki suretiyle hükmolunacak cezalar her fiil için 7 seneden fazla
olamaz.
3. Kamu hizmetlerinden yasaklılık ve genel güvenlik gözetimi altına alınmak
cezaları uygulanmaz.
Bu hükümlülükler tekerrüre esas olamaz. İçtima halinde Türk Ceza Kanununun
genel hükümleri uygulanır.
Fiili işlediği zaman 15 yaşını bitirmeyen sağır - dilsizler hakkında kovuş-
turma yapılamaz, bunlar hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygu-
lanır.
Tedavi kurumlarına yerleştirme:
Madde 13 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma sonunda fiili işlediği za-
man şuurunun veya harekatının serbestisini tamamen kaldıracak surette akıl has-
talığına müptela olduğu anlaşılan küçüğün, mahkemece resmi veya özel bir hasta-
neye yerleştirilmesine karar verilir.
Resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilen küçük yerleştirildiği müessese-
nin sağlık kurulunca iyileştiğine dair verilecek rapor üzerine çocuk mahkemesin-
ce serbest bırakılır.
Bu husustaki rapor ve kararda hastalığın ve suçun mahiyeti gözönünde tutula-
rak kamu güvenliği bakımından, küçüğün tıbbi kontrol ve muayeneye tabi tutulup
tutulmayacağı, tutulacaksa müddet ve fasılası da gösterilir.
Tıbbi kontrol ve muayene çocuk mahkemesinin bulunduğu yer Cumhuriyet Savcı-
lığınca karar ve raporda gösterilen müddet ve fasılalarla küçüklerin bulunduğu
mahalde, yoksa en yakın selahiyetli mütehassısı olan bir hastane sağlık kuruluna
sevkedilmeleri suretiyle temin olunur.
Bu tıbbi muayene sonuçları gerektiriyorsa; Küçük, Çocuk Mahkemesi kararıyla
yine resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilir.
Korunmaya muhtaç küçükler hakkında tedbir uygulaması :
Madde 14 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/7.md.)
Veli, vasi, bakmakla mükellef olan kimse veya Cumhuriyet savcılığının talebi
üzerine, beden, ruh ve ahlak gelişmeleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olan
yahut ebeveynine karşı vahim bir itaatsizlikte bulunan küçükler hakkında, küçü-
ğün bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemesince 10 uncu maddede yazılı tedbir-
lerin biri uygulanır.
Diğer kanunlara göre de, küçükler hakkında koruma tedbiri alınması çocuk
mahkemelerine aittir.
Tedbirlerin müddeti:
Madde 15 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/6 md.)
Küçükler hakkında uygulanacak tedbirler, en geç 18 yaşını bitirmeleri ile
sona erer.
Tedbir uygulanmaması:
Madde 16 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/7 md.)
Hüküm zamanı 18 yaşını bitirmiş bulunanlar hakkında tedbir uygulanmaz.
Tedbirlerin değiştirilmesi veya kaldırılması:
Madde 17 - Gözetici, veli, vasi, bakıp gözetmeyi üzerine alan kimse veya
Cumhuriyet Savcılığı ile 10 uncu maddede yazılı teşekkül veya kurumların yetki-
lileri tarafından yapılan müracaat üzerine veya re'sen çocuk mahkemesi küçük
hakkında uygulanan tedbir yerine bir diğerini uygulamaya veya büsbütün kaldır-
maya yetkilidir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/8.md.) Uygulanan bir tedbirin değiştirilmesine,bu
tedbire hükmeden mahkeme yetkilidir. Acele hallerde küçüğün bulunduğu yerde,yet-
kili çocuk mahkemesince de geçici tedbir alınabilir. Bu takdirde durum ilk ted-
biri alan mahkemeye bildirilir. İcabeden tedbire veya tedbirin değiştirilmesine
bu mahkemece hükmolunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Soruşturma ve Kovuşturma Usulleri
Soruşturma ve kovuşturma usulü:
Madde 18 - Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemeleri Usulü Ka-
nunu hükümleri uygulanır.
Soruşturma:
Madde 19 - Küçüklerin işledikleri suçlarda hazırlık soruşturması C. Savcısı
veya görevlendireceği yardımcıları tarafından bizzat yapılır.
Kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilmesi küçük hakkında tebir
uygulanmasına mani değildir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/12.md.) 10 uncu maddede sayılan tedbirler saklı
kalmak kaydı ile, aşağı haddi 3 yılı aşmayan hürriyeti bağlayıcı cezayı müstel-
zim fiillerden dolayı, kovuşturma ve yargılama safhasında küçükler hakkında tu-
tuklama kararı verilemez.
Ceza veya tedbir uygulanmasından önce yapılacak inceleme:
Madde 20 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/8 md.)
Bu Kanunda gösterilen ceza ve tedbirlerin uygulanmasından önce küçüğün iş-
lediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrayabilme yönünden bedeni, akli ve ruhi
durumu mütehassıs kimselere tespit ettirilir.
Ceza ve tedbirin uygulanmasından önce gerekirse küçügün aile, terbiye, okul
durumu, gidişatı, içinde yetiştiği ve bulunduğu şartlar veya bunlar gibi gerekli
görülen sair hususlar çocuk mahkemeleri nezdinde görevlendirilmiş olan sosyal
hizmet uzmanları veya yardımcıları veya pedegog veya psikolog veya psikiyatr
gibi uzmanlar marifetiyle araştırılır. Çocuk mahkemelerinde görevlendirilmiş
olan bu personelin iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafın-
dan yapılmasında bir engel bulunması ya da atama yapılmamış olması hallerinde
çocuk mahkemeleri bu araştırmanın yapılması için resmi veya özel kurum ve kuru-
luşlarda çalışan bu tür uzmanları, bunların da bulunmaması halinde bu araştırma-
yı yapabilecek nitelikte olan kimseleri görevlendirir.
Yukarıdaki fıkralar gereğince yapılan araştırma ve inceleme sonucu gerekirse
küçüğün bir müşahade merkezinde müşahade altına alınmasına da karar verilebilir.
Geçici tedbirler:
Madde 21 - Cumhuriyet savcısı veya görevlendireceği yardımcı soruşturmayı
yaparken gerekli gördüğü takdirde küçük hakkında 10 uncu maddede gösterilen ted-
birlerden birinin geçici olarak uygulanmasını çocuk mahkemesinden talep edebi-
lir.
Adli görev:
Madde 22 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma ve inceleme sebebiyle kanun
tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenilen ço-
cuk mahkemelerine müteallik vazife ve işlerde suistimal veyahut ihmal ve terahi
gösteren Devlet Memurları ile çocuk mahkemesinin yazılı istek ve emirlerini yap-
makta suistimal veya ihmalleri görülen zabıta amir ve memurları hakkında Cumhu-
riyet Savcılığınca doğrudan doğruya kovuşturma yapılır.
Vali ve kaymakamlar hakkında Memurin Muhakematı Hakkındaki Kanun hükümleri
saklıdır.
Şahsi davada usul:
Madde 23 - Küçüklerin işledikleri suçlardan dolayı aleyhlerine şahsi dava
açılamaz.
Şikayetin geri alınması:
Madde 24 - Kovuşturma yapılabilmesi dava veya şikayete bağlı suçlarda, suç-
tan zarar gören kimselerin vazgeçmesi kamu davasını düşürmez. Ancak, yargılama
sonunda suçun sabit olması halinde ceza uygulanmaz. Bu hal 10 uncu maddede yazı-
lı tedbirlerden birinin uygulanmasına mani değildir.
Duruşmanın gizliliği ve yeri:
Madde 25 - Küçüklerin duruşması mutlaka gizli olur. Hüküm dahi gizli tefhim
olunur.
(Değişik: 6/11/1981 - 2552/9 md.) Mahkemenin izniyle yargılamanın her safha-
sında küçüğün müdafii, velisi, vasisi, sosyal hizmet alanlarında faaliyet göste-
ren resmi ve gönüllü kuruluşların temsilcileri, çocuk mahkemeleri nezdinde gö-
revlendirilmiş bulunan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile pedegog,
psikolog, psikiyatr veya araştırma ya da gözetimle görevli sair kimseler hazır
bulunabilirler.

Duruşmada hazır bulunan küçük, menfaati gerektirdiği takdirde duruşma salo-
nundan çıkarılabileceği gibi, sorgusu yapılmış olan küçüğün duruşmada hazır bu-
lundurulmasına da lüzum görülmeyebilir. Bu takdirde küçüğün müdafii duruşmada
hazır bulunabilir.
Küçüklerin işledikleri suçlara ilişkin davaların duruşması genel mahkemele-
rin bulunduğu bina içinde veya dışında bu amaçla tahsis edilen yerlerde yapılır.
Uygulanmayacak usul:
Madde 26 - Küçükler tarafından işlenen suçların soruşturma ve kovuşturma-
sında 3005 sayılı meşhut suçlar muhakeme usulü hakkındaki Kanun hükümleri uygu-
lanmaz.
İtiraz mercii:
Madde 27 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/9.md.)
Çocuk mahkemelerinin kararlarına karşı itirazı inceleyecek merci, kararı ve-
ren çocuk mahkemesine en yakın çocuk mahkemesidir.
Temyiz:
Madde 28 - Çocuk mahkemelerince verilen kararlar aleyhine ancak esas hüküm-
le birlikte temyiz yoluna başvurulabilir.
(son fıkra mülga: 25/2/1988 - 3412/12.md.)

BEŞİNCİ BÖLÜM
Gözetim ve Gözetim Delegeleri

Gözetim:
Madde 29 - İşlediği suçtan dolayı hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbir uy-
gulanmış veya hükmedilmiş cezası ertelenmiş olan küçüğün 3 yıla kadar gözetim
altında bulundurulmasına karar verilebilir. Bu takdirde küçüğe, veliye, vasiye
veya bakıp gözetmeyi üzerine alan kimseye gözetim tedbirinin gayesi ve gerektir-
diği yükümlülükler haber verilir.
(İkinci fıkra Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
Gözetim süresi kararda gösterilir.
Şartlı erteleme halinde gözetim en az deneme devresi sonuna kadar devam
eder.
Görevliler:
Madde 30 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/10 md.)
Bu Kanunun 20 nci maddesinin ikinci bendinde yazılı sosyal araştırma ve 29
uncu maddesinde yazılı gözetimi yapmak üzere Adalet Bakanlığınca her çocuk mah-
kemesine yeteri kadar öncelik sırasına göre sosyal hizmet uzmanı veya yardımcı-
sı, pedegog, psikolog, psikiyatr atanır.
Çocuk mahkemelerine atanan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile
pedegog, psikolog ve psikiyatrlara almakta oldukları aylıkların brüt tutarının
yüzde ellisi oranında ödenek verilir.
Bu görevlilerin bulunmaması veya iş durumlarının müsait olmaması veya göre-
vin bunlar tarafından yapılmasında bir engel bulunması halinde bu gözetimi yapa-
bilecek nitelikte olan kimseler görevlendirilir.
Sosyal hizmet konularında faaliyet gösteren resmi veya gönüllü kurumlar gö-
zeticilik yapabilecek kimselerin bir listesini her yılbaşında mahkemeye verir-
ler. Hayırsever diğer kimseler de mahkemeye başvurabilir. Mahkeme bunların ah-
laki ve içtimai durumlarını inceledikten sonra seçtiği kimselerin isimlerini
listeye kaydeder.

Çocuk mahkemesi her zaman yukarda yazılı kurum ve derneklerden aday göster-
melerini isteyebilir.
Gözetim delegelerinin görevleri:
Madde 31 - Gözetim delegeleri, gözetimlerine verilen küçüklerin temayülleri-
ni ve gidişatını devamlı olarak gözetirler; gerekli gördükleri takdirde veli,
vasi veya sair kimse veya kurumlardan her türlü bilgileri toplar ve keyfiyeti
bir raporla çocuk mahkemesine bildirirler.
Gözetime tabi küçüğün, temayülleri ve gidişatı hakkında gerektiğinde ve her-
halde, iki ayda bir rapor verilir.
Gözetim delegeleri, gözetime engel teşkil eden durumlar ortaya çıktığı tak-
dirde derhal çocuk mahkemesine bildirmek suretiyle önlenmesini isterler.
(Ek: 6/11/1981 - 2552/11 md.) Gözetimin ne şekilde yapılacağı ve bu işlerde
çalıştırılan kimselerin yetiştirilmeleri ve görevleri ile ilgili sair ayrıntılar
Adalet Bakanlığınca düzenlenecek bir yönetmelikle belirlenir.
Ücret:
Madde 32 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/12 md.)
Çocuk mahkemelerinde, 20 nci maddenin ikinci bendi ve 30 uncu maddenin üçün-
cü fıkrası uyarınca geçici olarak görevlendirileceklere 31 inci maddeye göre dü-
zenlenecek yönetmelikteki esaslar çerçevesinde çalışmalarına uygun ücret takdir
olunur.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Küçüğün giderleri:
Madde 33 - Bir aile yanına veya paralı özel bir kurum veya benzeri teşek-
küllere yerleştirilen küçüğün giderleri Devletçe ödenir. Ödenecek bu meblağ ço-
cuk mahkemelerince ittihaz olunacak bir kararla tespit edilir.
Medeni Kanun hükümleri gereğince bakmakla yükümlü olan kimsenin, küçüğün gi-
derlerini karşılamaya mali durumu müsait olması halinde, Devletçe ödenen mebla-
ğın tahsili için ilgililere rücu edilir.
Adli sicil:
Madde 34 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/13 md.)
Küçükler hakkında adli sicile geçirilen bilgiler; ancak, soruşturma ve ko-
vuşturma konusu olan işler sebebi ile Cumhuriyet savcıları, sorgu hakimleri ve
mahkemelerce veya Yasama Meclisi üyeleri seçimleri ile ilgili olarak yetkili
seçim kurullarınca istendiği takdirde adli sicilce bildirilir.
Birinci fıkra gereğince verilmiş olan bilgiler başka herhangi bir iş ve konu
için kullanılmaz.
Hükümlerin yerine getirilmesi:
Madde 35 - Çocuk mahkemesi vermiş olduğu karar ve hükümlerin yerine getiri-
lip getirilmediğini her zaman denetler.
Cezaların infaz edileceği yer:
Madde 36 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/14 md.)
Suçu işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da 15 yaşını bitirmeyen ve ceza-
nın çektirilmesine başlandığı anda 18 yaşını doldurmayan küçüklerin cezaları ço-
cuk ıslahevi veya çocuk cezaevlerinde çektirilir. Bunlar hakkında, çocuklara
ait cezaların infazına ilişkin diğer kanunlar ve tüzüklerin bu kanuna aykırı ol-
mayan hükümleri de uygulanır.
Küçüklere mahsus tevkifevleri:
Madde 37 - Küçük tutuklular küçüklere mahsus tevkifevlerine konulurlar.
Küçüklere mahsus tevkifevi bulunmayan yerlerde büyüklere ait tevkifevlerinin
ayrı kesimlerinde bulundurulurlar.
Şartlı erteleme:
Madde 38 - Para cezasından başka bir ceza ile hükümlü olmayan ve 15 yaşını
doldurmayan küçük, işlediği bir suçtan dolayı ağır veya hafif para veya 3 yıla
kadar hürriyeti bağlayıcı cezalardan biriyle mahkum olur ve geçmişteki haliyle
ahlaki temayüllerine göre cezasının ertelenmesi ileride cürüm işlemekten çekin-
mesine sebep olacağı hakkında mahkemece kanaat getirilirse bu cezanın şartlı
olarak ertelenmesine hükmolunabilir.
Cezası bu suretle ertelenen küçük bir yıldan üç yıla kadar bir deneme devre-
sine tabi tutulur.
Mahkeme deneme devresi zarfında küçüğü, muayyen bir meslek veya sanat öğren-
mek, belli bir yerde ikamet etmek alkollü içki kullanmamak veya bunlar gibi bazı
şartlara uymaya mecbur edebilir.
Küçük deneme devresi içerisinde, yapılan ikaz ve ihtarlara rağmen tabi tu-
tulduğu eğitim ve ıslah şartlarını yerine getirmez veya başka kasti bir cürüm
işlerse, mahkeme hükmolunan cezanın aynen çektirilmesine veya vahim görülmeyen
hallerde deneme devresinin yarı nispetinde uzatılmasına karar verir.
Şartla salıvermede gözetim:
Madde 39 - Şartla salıverilmiş küçükler hakkında Türk Ceza Kanununun 28 inci
maddesinin 3 ve 4 üncü fıkraları uygulanmaz.
Şartla salıverme devresi zarfında gözetimin esasları, küçüğün şartla salı-
vermiş olan mahkemece tespit olunur.
Küçüklerin şartla salıvermelerine, cezanın halen infaz edildiği yerdeki ço-
cuk mahkemesince karar verilir.
Yayın yasağı:
Madde 40 - Suç işlemiş küçüklerin suçları veya bunların yargılanmaları ile
ilgili olarak her türlü yayın yapılması yasaktır. Bu yasağa aykırı hareket eden-
ler 5 000 liradan 30 000 liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Fiilin tekerrürü halinde ayrıca, üç aydan altı aya kadar hapis cezası hükmo-
lunur.
Küçük deyimi:
Madde 41 - Bu kanundaki küçük deyimi suçu işlediği tarihte henüz 15 yaşını
bitirmemiş kimseleri kapsar.
Uygulanamayacak usul ve diğer kanunlar:
Madde 42 - Diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri küçük suçlular hak-
kında uygulanmaz.
Küçüklerin yerleştirileceği devlete ait kurumlar:
Madde 43 - Bu kanunda öngörülen kurumlar Adalet Bakanlığınca kurulur. Bunla-
rın çalışma usul ve şekilleri yönetmelikle tespit olunur.
Görev ve yetkiler:
Madde 44 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/15 md.)
a) Küçüklerin cezalarının infaz edileceği ıslah ve eğitim evlerinin,bu Kanu-
nun 10 uncu maddesine göre haklarında tedbir uygulanmış olan küçüklerin yerleş-
tirileceği Devlete ait müesseselerin, müşahade merkezlerinin, küçüklerin kısa
sürelerle kabul edilecekleri veya icabında müşahadelerinin yapılmasına elverişli
kabul merkezlerinin, çocuk mahkemelerine ait bina ve küçüklere mahsus tevkifev-
lerinin tesisi,
b) Bu müesseselerin sevk ve idare tarzlarının tanzimi, buralara alınmış olan
küçüklerin muhafaza, bakım ve eğitim işlerinin kontrolü,
c) Yukarda yazılı müesseselerde ve çocuk mahkemelerinde sosyal araştırma ve
gözetimle görevli personelin özlük işlerinin yapılması, bu personelin hizmete
yararlı olacak şekilde davamlı eğitim ve yetiştirilmelerinin sağlanması,
d) Küçüklerle ilgili mevzuat ve müesseseler üzerinde devamlı inceleme ve
araştırmanın yapılması, bu konudaki kanun tasarı ve teklifleri hakkında mütalaa
beyanı ve icabında, bunların bizzat hazırlanması,
e) Çocuk suçluluğunun sebep ve faktörleri üzerinde incelemeler yaparak ön-
lenmesi çarelerinin araştırılması, bu hususta yerli, yabancı ve milletlerarası
kurum ve teşekküllerle temas temini,
f) Çocuk suçluluğu konusunda gereken istatistiklerin hazırlanması, velayet
ve vesayetin nezi ve küçüklere vasi tayinine dair işlemlerin takip edilmesi,
g) Eğitimi güç küçüklerin yerleştirildiği kurumlar ve küçüklerin zararlı ya-
yınlardan korunması hususunda Milli Eğitim; çeşitli işlerde çalışan küçükler ba-
kımından Çalışma; filmlerin küçükler yönünden kontrolü için İçişleri ve küçükle-
rin yerleştirileceği tedavi kurumları ve sosyal servisinden çocuk mahkemeleri
ile olan münasebetlerini tanzim bakımından Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının
ilgili servisleriyle işbirliği yapılması,
h) Cezaları infaz edilen küçüklerin işe yerleştirilmeleri mevzularında infaz
sonrası yardım müesseseleri vesair kurumlarla ilişki kurulması,
ı) Küçüklerin yerleştirildiği özel kurumların denetlenmesi,
j) Bu Kanunun uygulanmasıyla alakalı diğer görevlerin yapılması,
Adalet Bakanlığı Merkez Kuruluşundaki ilgili birimlerce yerine getirilir.
Kadrolar:
Madde 45 - Bu Kanun gereğince kurulacak daire ve kurumlarla çocuk mahkemele-
rinin kuruluş ve çalışmaları için gerekli sınıflardan yeteri kadar kadro temin
edilir.
Mahkemelerin kurulması:
Geçici Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/10. md.)
Çocuk mahkemelerinin bütün yurtta kuruluşu ve bu Kanunda yazılı müesseseler
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 yıl içinde tamamlanır.
Çocuk Mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu işlerle görevli mahkeme:
Geçici Madde 2 - Çocuk mahkemeleri kurulmamış olan yerlerde kuruluncaya ka-
dar, küçükler tarafından işlenen suçlara ait soruşturma ve kovuşturma bu kanun-
da yazılı usullere göre görevli mahkeme ve Cumhuriyet Savcılığınca yapılır.
Şu kadar ki, küçükler hakkında bu kanunda gösterilen tedbir ve cezalar uygula-
nır.
İlk atamalar:
Geçici Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/11. md.)
Çocuk mahkemelerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak ilk ata-
malarda bu Kanunun 2 nci maddesindeki yazılı şartlar aranmaz.
Küçüklere ait davaların Çocuk Mahkemelerine devredilmesi:
Geçici Madde 4 - Çocuk mahkemesi kurulan yerlerde bu mahkemeler faaliyete
geçinceye kadar bu mahkemelerin yargı çevresi içerisinde işlenen suçlara ilişkin
olarak küçükler hakkında evvelce açılmış ve sonuçlanmamış bulunan davalar yetki-
li ve görevli çocuk mahkemesine tevdi edilmek üzere çocuk mahkemesi nezdindeki
Cumhuriyet Savcılığına devredilir.

Yürürlük:
Madde 46 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/18 md.)
Bu Kanun 1 Haziran 1982 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme:
Madde 47 - Bu Kanun hükümlerine Bakanlar Kurulu yürütür.

2253 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE

Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldıran
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
2253 Sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile
29 uncu maddesinin ikinci fıkrası 6/11/1981 2552 17

2253 Sayılı Kanunun 28 inci
maddesinin son fıkrası 25/2/1988 3412 12

2253 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
2340 - 14/11/1980
2552 - 10/11/1981
3412 - 2/ 3/1988