ULUSAL VE RESMİ BAYRAMLARDA YAPILACAK TÖRENLER YÖNETMELİĞİ
(Bu Yönetmelik 1.10.1981 tarih ve 17475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
Madde 1- 1- Bayramların anlam ve önemine uygun olarak coşku ile kutlanmasını sağlamak ve böylece Büyük Atatürk’e ve ilkelerine bağlılığı geliştirmek ve Ulusal birliği pekiştirmek ;
2- Ulusal ve Resmi Bayramlarda yapılacak törenleri düzenlemek, bütün koordinatör kuruluş ve Bakanlıkları belirlemek ,resmi ve özel kuruluşların bu konuyla ilgili hizmetlerinde birlik ve beraberliği sağlamak;
3- Kuruluş ve Bakanlıkların törenlerle ilgili düzenlemelerine dayanak olacak esasları belirlemektedir.
Kapsam :
Madde 2- 17/3/1981 tarih ve 2429 sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” da yazılı , Cumhuriyet Bayramı, ulusal egemenlik ve Çocuk Bayramı , Atatürk’ü Anma ve Gençlik Spor Bayramı ile Zafer Bayramı Kutlama Törenlerini düzenlemek ve yürütmekle görevli bütün Resmi ve Özel Kurum ve Kuruluşların faaliyetlerini kapsar.
Yasal Dayanak:
Madde 3- Bu yönetmelik 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki kanunun 4.maddesi uyarınca hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Koordinatör Kuruluş ve Bakanlıklar
Madde 4 - Cumhuriyet Bayramı törenleri ; Başkentte Dışişleri, Başkent dışında İçişleri Bakanlığının ,
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı törenleri, Milli Eğitim Bakanlığının,
Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı törenleri, Gençlik ve Spor Bakanlığının,
Zafer Bayramı Törenleri , Genel Kurmay Başkanlığının koordinatörlüğünde düzenlenir.
Kutlama Komiteleri
Madde 5-
1. İl, ilçe ve bucaklarda bütün törenler (Zafer Bayramı hariç) Mahalli Mülki-ye Amirinin veya görevlendireceği kişinin başkanlığında Garnizon Komutanlığı Belediye Başkanlığı, Jandarma , Emniyet, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı temsilcilerinden: Bucak Müdürü olmayan Bucaklarda, Kasaba ve Köylerde en yüksek dereceli okul müdürleri arasında en kıdemlisinin koordinatörlüğünde varsa Belediye Başkanı , Köy Muhtarı ve bir öğretmenden oluşur.
2. Kutlama Komitelerine çağrı üzerine törenleri düzenleme ve yürütülmesine katkısı olabilecek Bakanlık, Kuruluş Temsilcileri ve Danışman kişiler de alınabilir. Komite toplantılarına katılmak zorunludur.
3. Zafer Bayramı törenleri, Garnizon Komutanlığınca düzenlenip yürütülür.
Kutlama Komitelerinin Görev ve Çalışma Usulleri
Madde 6 -
1. Kutlama Komiteleri , Komite Başkanının çağrısı üzerine toplanır.
2. Kutlama Komiteleri , bu yönetmelik esasları dahilinde :
Bayramların özelliğine ve mahallin durumuna göre anma , tören ve gösteri programları hazırlarlar.
Hava koşullarının uygun bulunmaması halinde ,açık alanlarda yapılacak olan gösteriler komitece haftanın ilk tatil gününde yapılmak üzere bir defaya mahsus olarak ertelenebilir. Ancak günün anlam ve önemini belirten programın diğer kısmı uygun yerlerde yapılır.
Bayram törenlerinin amaca uygun olarak kutlanabilmesi için yapılacak çalışmaların zamanlamasını yaparlar ve gereken araç ve gereçleri sağlarlar
Yapılacak program içerisinde çeşitli gösterilere, yarışmalara, süslemelere ,ışıklandırmalara ve fener alayları gibi bayramla ilgili faaliyetlere yer verirler.
3. Kutlamalara katkısı bulunabilecek diğer kuruluşlar ve kişiler Komitece verilecek görevleri yapmakla yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Resmi Törenlerde Uygulanacak Genel Esaslar
Madde 7 - 1. CUMHURİYET BAYRAMI
Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’de 21 pare top atışı ile başlar 29 Ekim günü saat 24.00’de son bulur.
A. Başkent’te :
a) Atatürk anıtlarına çelenk koyma töreni,
b) Anıtkabir’de çelenk koyma töreni ve İstiklal Marşı ile göndere bayrak çekilmesi ,
c) Devlet Başkanının tebrikleri kabul töreni ,
ç) İstiklal Marşı ile Bayrağın göndere çekilmesini müteakip tören geçişi ve programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır .
Atatürk anıtlarına çelenk koyma törenleri ,Ankara Valiliğince düzenlenir Tören programının hazırlanması törende uygulanacak genel esasların tespiti tören yerlerindeki protokol düzenlemeleri ve katılacakların belirlenmesi Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce yapılır.
B. Başkent dışında :
a) Atatürk Anıt veya Büstüne çelenk koyma töreni ve İstiklal Marşı ile Bayrağın göndere çekilmesi,
b). Mahalli Mülkiye Amirinin tebrikleri kabul töreni .
Mahalli Mülkiye Amiri, Makamında Ek-1 deki listede gösterilen sıraya göre tebrikleri kabul eder.
c) Bayramın kutlanması (Değişik 11.4.1984 84/7933 K.)
Mahalli Mülkiye Amiri, yanında Garnizon Komutanı veya temsilcisi ile Belediye Başkanı olduğu halde geçişe katılanların ve halkın bayramını kutlar.
ç) Mahalli Mülkiye Amirinin Bayramın anlam ve önemini belirten konuşması .
d) Tören geçişi. ( Değişik 11.4.1984 84/7933 K.)
Tören geçişi, mahallin Mülkiye Amiri ,Garnizon Komutanı veya temsilcisi ile Belediye Başkanı tarafından şeref tribününde ayakta kabul edilerek selamlanır.
Şeref tribününde, Mahalli Mülkiye Amiri, Garnizon komutanı veya Temsilcisi ile Belediye Başkanından başka , Ek-1 listedeki kişilere ,şeref tribünün durumuna göre , sıra ile yer verilir.
e) Programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır.
2. ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI
Bayram ,23 Nisan günü saat 08.00’de başlar ve saat 24.00’de son bulur.
A. Başkent’te :
a) Bayramın açış konuşması ;
Bayramın açış konuşması Milli Eğitim Bakanı tarafından yapılır.
b) Anıtkabir’de çelenk konulması töreni ve İstiklal Marşı ile Bayrağın göndere çekilmesi ,
Anıtkabir’de çelenk, Milli Eğitim Bakanı ve beraberindeki heyetle konur.
c) Atatürk Anıtlarına çelenk koyma töreni ,
Atatürk anıtlarına çelenklerin konulması Valilikçe ( Milli Eğitim Müdürlüğünce ) düzenlenir .
ç) Bayramın kutlanması , ( Değişik 11.4.1984 84/7933 K.)
Vali tarafından ,beraberinde Garnizon komutanı ile Belediye Başkanı ve Milli Eğitim Müdürü olduğu halde törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır. İstiklal Marşı ile Bayrak göndere çekilir.
d) Konuşma yapılması ve şiirlerin okunması ,
Kutlama programında yer alan konuşmalar yapılır ve şiirler okunur
e) Tören geçişi ve gösteriler,
Tören geçişi düzeni ve gösteriler kutlama programında belirtilir.
f) Programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır ,
Devlet büyüklerini, ziyaret , gösteri ,temsil ve bale gibi öğrenciler tarafından yapılacak çeşitli faaliyetler de programlarda belirlenir.
B. Başkent dışında :
Başkent’te uygulanan tören ve kutlamaların ,(b) fıkrası dışındaki düzenlemeler aynen uygulanır.
Bayramın açış konuşması Kutlama Komitesinin görevlendirdiği öğretmen tarafından yapılır.
3. ATATÜRK’Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMI
Bayram , Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da SAMSUN’da karaya çıktığı saat olan 07.00’de başlar ve 19 Mayıs günü saat 24.00’de son bulur. 19 Mayıs günü saat 07.00’de yalnız ANKARA ve SAMSUN’da 21 pare top atışı yapılır.
A. Başkent’te:
a) Anıtkabir’e çelenk koyma ve İstiklal Marşı ile Bayrağın göndere çekilmesi,
b) Bayramın açış konuşması,
İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesini müteakip bayramın açış konuşması, Gençlik ve Spor Bakanı tarafından tören alanında yapılır.
c) Gençlik adına konuşma yapılması ve şiir okunması,
Gençlik adına, bir öğrenci tarafından konuşma yapılır ve bir öğrenci tarafından şiir okunur.
ç) Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’nin okunması,
Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi okunur ve Gençlik Atatürk’e cevap verir.
d) Samsun’dan getirilen Bayrağın kabul töreni,
Samsun’dan getirilen Bayrağın Devlet Başkanına sunulmasından sonra şeref çağrısı yapılarak Gençlik Marşı söylenir.
e) Tören geçişi,
Tören geçişi alt komitece tespit edilen sıraya göre yapılır.
f) Gösteriler,
Gösteriler alt komitece önceden tespit edilen şekilde yapılır.
g) Programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır,
Günün anlam ve önemine uygun olarak, halk oyunları, konferanslar, sergiler, yarışmalar, tiyatro, bale, konser gibi çeşitli faaliyetlere yer verilir.
B. Başkent Dışında:
a) Atatürk Anıt ve Büstlerine çelenk koyma töreni ve İstiklal Marşı ile Bayrağın göndere çekilmesi ,
b) Bayramın kutlanması ; ( Değişik 11.4.1984 84/7933 K.)
Mahalli Mülkiye Amiri yanında Garnizon Komutanı veya Temsilcisi Belediye Başkanı olduğu halde törene katılanların ve halkın bayramını kutlar İstiklal Marşı ile Bayrak göndere çekilir.
c) Bayramın açış konuşması ;
Mahalli Mülki Amiri veya Kutlama Komitesince görevlendirilecek bir kişi tarafından yapılır.
ç) Gençlik adına konuşma yapılması ve şiirler okunması
Gençlik adına programda gösterilen konuşma yapılır ve şiir okunur.
d) Başkent’te uygulanan düzenlemenin (ç)-(e)-(f) ve (g) fıkraları aynen uygulanır.
4 . ZAFER BAYRAMI
Bayram,30 Ağustos günü saat 07.00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur. Saat 12.00’de 21 pare top atışı yapılır.
Başkent’te Genelkurmay Başkanlığınca, Başkent dışında Garnizon Komutanlıklarınca , Genelkurmay Başkanlığının bu konudaki devamlı talimatına göre yürütülür.
Dış Temsilciliklerimizde Yapılan Törenler :
Madde 8 - Dış temsilcilerimizde yapılacak Ulusal ve Resmi Bayram törenleri, Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce verilecek talimata göre düzenlenir ve kutlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Çelenkler Hakkında Uygulanacak Yönetmelik
Madde 9- Çelenkler , 4 / 9 / 1973 gün ve 7/7058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlülüğe konulan “Resmi Bayramlar ve Anma Günlerinde Anıtlara Konulacak Çelenklerin Hazırlanma ,Taşınma ve Sunulması Hakkında Yönetmelik” esasına göre konur.
Bayrağın Göndere Çekilişi
Madde 10- Bayrak , varsa bando eşliğinde ,törene katılanlar ve halk tarafından söylenen İstiklal Marşı ile göndere çekilir.
Bayram süresinde Yapılan Çeşitli Düzenlemeler :
Madde 11- Tugay veya eşiti askeri birlikler ile daha üst Komutanlıkların bulunduğu Garnizonlar ve bu gösterileri yapabilecek imkanlara sahip mahalli merkezde Garnizon Komutanlığı veya Mülkiye Amirinin alacağı tertip ve düzenle halkın görebileceği yerlerde bando konserleri bando ve tören bölüğü gösteri yürüyüşü ve hava kararınca fener alayları düzenlenir.
Bayram süresinde Resmi Ve Özel Binalarda Düzenleme :
Madde 12 - Bayramın başlangıç ve bitiş saatleri arasında resmi daire, özel kuruluşlar,
müesseseler ve askeri birlik, kurum ve karargahlar bayraklarla donatılır, geceleri de aydınlatılır.
Top Atışları
Madde 13- Cumhuriyet ve Zafer Bayramlarında 21 pare top atışı ,tören kartucu (kartuşu) ile atış yapmak olanağına sahip olan hafif topçu birliği bulunan Ordu, Kolordu, Tümen ve Tugaylar ile Deniz ve Hava üslerinin bulunduğu büyük şehir merkezlerinde (il merkez nüfusu 300.000 ve daha yukarı şehirler )uygulanır.
Bucak, Kasaba ve Köylerde Yapılacak Düzenleme :
Madde 14- Bucak müdürü bulunmayan bucaklarda ,kasaba ve köylerde yapılacak törenler, Kutlama Komitelerince bu yönetmelik esaslarına uygun olarak , mahallin özelliklerine göre düzenlenir.
Alt Komiteler:
Madde 15- Kutlama Komiteleri ,Resmi Bayramların özelliklerine göre programın hazırlanmasında alt komiteler oluşturabilir.
Koordinasyon
Madde 16- İl Kutlama Komiteleri 19 Mayıs gösterileri programlarının ne şekilde hazırlanacağı hususunda il dahilindeki diğer Kutlama Komitelerine gereken talimatı verir ve programlar bu talimata göre hazırlanır.
Beş Yılda Bir Yapılacak Tören :
Madde 17- Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı gösterileri, bir senaryoya bağlı olarak değişik renk ve nitelik arz eden gösteri ve fon çalışmaları bir bütün halinde her beş senede bir yalnız Başkent’te uygulanır
Yönerge
Madde 18- Koordinatör Kuruluş ve Bakanlıklar bu Yönetmelik esaslarına uygun olarak koordine ettikleri bayramlarla ilgili yönerge yayınlayabilir .
Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik :
Madde 19- Milli Eğitim Bakanlığınca 14 Mart 1967 gün ve 12551 sayılı Resmi gazete’de yayınlanan “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı Kutlama Yönetmeliği” yürürlülükten kaldırılmıştır.
Yürürlülük :
Madde 20- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme :
Madde 21- Bu Yönetmeliği Bakanlar Kurulu yürütür.
EK : 1 İŞARETLİ LİSTE ( Değişik 11.4.1984 84/7933 K.)
BAŞKENT DIŞINDAKİ İLLERDE
Başkent dışındaki illerde :
Tebrikata giriş sırası :
1- T.B.M.M. Üyeleri,
2 - Mahallin en büyük Komutanı, General ve Amiraller, Garnizon Komutanı,
3 - ( Değişik : 10.12.1985 - 85/10152 K.) Belediye Başkanları, büyük şehirlerin genel törenleri dışında özellikle ilçelerde yapılan törenlerde büyük şehir Belediye Başkanından sonra ilçe Belediye Başkanı,
4 - Üniversite Rektörleri,
5- (Değişik: 30.1.1985 - 85/9047 K.) Cumhuriyet Savcısı, Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı, Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanı, Devlet Güvenlik Mahkemesi Başkanı, Bölge İdare Mahkemesi Başkanı, Baro Başkanı,
6- (Değişik: 30.1.1985 - 85/9047 K.) Rektör Yardımcısı, Fakülte Dekanları, Enstitü ve Yüksekokul Müdürleri,
7- Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşların Genel Müdürleri ,
8- Garnizon Komutanınca tespit edilecek Silahlı Kuvvetler Mensupları ,
9- (Değişik: 3.10.1986 - 86/11081 K.) Vali Yardımcısı, İl Emniyet müdürleri, büyük şehir belediye sınırları içindeki İlçe Kaymakamları ile İlçe Belediye Başkanları ,
10- (Değişik: 10.12.1985 - 85/10152 K.) Hakimler ve Savcı Yardımcıları, Noter Odası Başkanı İle İktidar Partisi, Ana Muhalefet Partisi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan diğer Partilerin ( Alfabetik sıraya göre ) İl Başkanları.
11- (Değişik: 30.1.1985 - 85/9047 K.) Dekan Yardımcıları, Enstitü ve Yüksek Okul Müdür Yardımcıları İle Üniversitelerce belirlenecek diğer Öğretim Üyeleri,
12- Bakanlık Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Sayıştay Denetçileri,
13- Bakanlar Kurulu Kararındaki imza sırasına göre Bakanlıkları İl Teşkilatındaki Amir, Başkan ve Müdürleri, İl Milli Eğitim Müdürlüğünce belirlenecek orta öğretim ve temel eğitim okul Müdürleri ve Öğretmenler,
14- Genel Müdürlük Ve Bölge Müfettişleri,
15- Resmi Bankalar Müdürleri, KİT ve TRT üst yöneticileri,
16- (Değişik: 10.12.1985 - 85/10152 K.) Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunmayan Siyasi Partilerin İl Başkanları (alfabetik sıraya göre),
17- İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi Üyeleri,
18- O yerdeki mesleki kuruluşlar ve en fazla üyeye sahip Basın Kuruluşunun Temsilcileri,
19- Özel Bankalar Müdürleri,
20- Kamu yararına çalışan Dernek Başkanları,
NOT:
1 - Generaller ve Amiraller içinde Orgeneral / Oramiral varsa (görev , izin vb. maksatla geçici olarak o bölgede bulunma hali dahil ) T.B.B.M. üyelerinden önce yer alırlar.
2 - Korgeneral / Koramiral, Tümgeneral/Tümamiral, Tuğgeneral/Tuğamiraller tebrikata bir bütün olarak bölünmeden giderler.
3 - Bu liste Devlet protokolüne ilişkin esaslar belirleninceye kadar uygulanır.
4 - İlçe, bucak, kasaba ve köylerde tebrikata giriş sırası il’deki sıraya göre saptanır.
( 1 ) Bu listenin 11.4.1984 tarih ve 84/7933 sayılı kararname ile değişik şeklindeki (12) sıra nolu hükmü (9) olarak değiştirilmiş ve listenin (10,11,12) sıra numaraları buna teselsül ettirilmiştir.
5 Mart 2009 Perşembe
MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN
MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN
Yayınlandığı Resmi Gazete : Tarih : 4 Aralk 1 999 - Sayı : 23896
Kanun no : 4483
Kabul Tarihi : 2.12.1999
Amaç
Madde 1. -Bu Kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2. -Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanr.
Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tâbi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır.
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tâbidir .
Disiplin hükümleri saklıdır.
İzin vermeye yetkili merciler
Madde 3. - Soruşturma izni yetkisi;
a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,
b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali,
c ) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,
d) Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,
e) Bakanlar Kurulu kararıyla ve bakanlıkların merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan, Başbakanlık merkez teşkilatının aynı durumdaki personeli hakkında Başbakan
f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,
g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı,
h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,
i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,
j) Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,
Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır.
Yetkili mercilerin, saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır.
Ast ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.
Olayın yetkili mercie iletilmesi, işleme konulmayacak ihbar veşikayetler
Madde 4. - Cumhuriyet Başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali olan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak hakkında ihbar ya da şikayette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler.
Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler.
Bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevleri hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar ve şikayetlerde kişi ve/veya olay belirtilmesi zorunludur.
Yukarıdakı fıkraya aykırı bulunan ihbar ve şikayetler, Cumhuriyet Başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum ihbar veya şikayette bulunana bildirilir.
Ön inceleme
Madde 5. - İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır.
Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yaplabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yaplanın üstü konumundaki memur ve yetkili veya kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptrlabilir. İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir.Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır.
Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez.
Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak belirlenir.
Ön inceleme yapanların yetkisi ve rapor
Madde 6. - Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişlerileri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler; hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmşsa, farklı görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir.
Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.
Süre:
Madde 7. -Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun 5 inci maddenin, birinci fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün içinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde onbeş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.
Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada belirtilen süreler içinde memur veya diğer kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek zorundadır.
Soruşturma izninin kapsamı
Madde 8. -Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar .
Soruşturma sırasnda izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur.
Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.
İtiraz
Madde 9. -Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirir.
Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşi ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin kararınn tebliğinden itibaren on gündür.
İtiraza, 3 üncü maddenin (e), (f), g (Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştay İkinci Dairesi, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesi bakar.
İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.
İştirak halinde işlenen suçlar
Madde 10. -Bu Kanun kapsamındaki suçların iştirak halinde işlenmesi durumunda memur olmayan, memur olanla; ast memur, üst memurla ayrı mahkemede yargılanır.
Soruşturma izninin gönderileceği merci
Madde 11. -Soruşturma izninin itiraz edilmeden veya itirazın reddi sonunda kesinleşmesi ya da soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı yapılan itirazın kabulü üzerine dosya, derhal yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.İzin üzerine ilgili Cumhuriyet başsavcılığı, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve diğer kanunlardaki yetkilerini kullanmak suretiyle hazırlık soruşturmasını yürütür ve sonuçlandırır.
Hazırlık soruşturmasını yapacak merciler
Madde 12. - Hazırlık soruşturması;
a) Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve Bakanlar Kurulu kararı ile atanan memur ve diğer kamu görevlileri ile büyükşehir belediye başkanları hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili,
b) Ortak kararla veya Başbakanın onayı ile atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri, il ve ilçe belediye başkanları, ilçe idare şube başkanları hakkında il Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili,
c) Diğerleri hakkında genel hükümlere göre yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığı,
Tarafından yapılır.
Hazrlık soruşturması sırasında hakim kararı alınmasını gerektiren hususlarda; (a) bendinde sayılanlar için Yargıtayın ilgili ceza dairesine, (b) bendinde sayılanlar için il asliye ceza mahkemesine, diğerleri için genel hükümlere göre yetkili ve görevli sulh ceza hakimine başvurulur.
Yetkili ve görevli mahkeme
Madde 13. -Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme, 12 nci maddenin (a) bendinde sayılanlar için yargtayın ilgili ceza dairesi, (b) bendinde sayılanlar için il ağır ceza mahkemesi, diğerleri için genel hükümlere göre yetkili ve görevli mahkemedir.
Vekillerin durumu
Madde 14. -Bu Kanunun uygulanmasında vekiller, asillerin tâbi olduğu usule tâbidir.
Cumhuriyet başsavcılığına re'sen dava açılacak haller
Madde 15. -Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin garaz, kin veya mücerret hakaret için uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen soruşturmaya geçilir.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yukarıdaki fıkrada belirtilen durumlarda kamu davası açılması için Cumhuriyet başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta bulunanlar hakkında genel hükümlere göre tazminat davası açma hakları saklıdır.
Memurin Muhakematı Hakkında Kanuni Muvakkata yapılan atıflar
Madde 16. -Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı belirtilen hallerde bu Kanun hükümleri uygulanır.
Kanunlarda Memurin Muhakemat Hakkmda Kanunu MUvakkalm uygulanmayaca belirtilen hallerde genel hükümler uygulanır.
Deiğiştirilen hükümler
Madde 17. - 22.1.1990 Tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesinin (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
d) Teşebbüs genel müdürü ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerini icra sırasında işledikleri suçlardan dolayı yargılanmaları, ilgili bakanın iznine bağlı olup; bu konuda Memurlar ve diğer Kamu Görevlilerinin Yarglanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanr.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 18. - 4 Şubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1. -Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre başlatılmış bulunan işlemler, adı geçen Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
Madde 19. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür .
Yayınlandığı Resmi Gazete : Tarih : 4 Aralk 1 999 - Sayı : 23896
Kanun no : 4483
Kabul Tarihi : 2.12.1999
Amaç
Madde 1. -Bu Kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2. -Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanr.
Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tâbi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır.
Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tâbidir .
Disiplin hükümleri saklıdır.
İzin vermeye yetkili merciler
Madde 3. - Soruşturma izni yetkisi;
a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam,
b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali,
c ) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi,
d) Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,
e) Bakanlar Kurulu kararıyla ve bakanlıkların merkez teşkilatında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan, Başbakanlık merkez teşkilatının aynı durumdaki personeli hakkında Başbakan
f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,
g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı,
h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,
i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,
j) Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali,
Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır.
Yetkili mercilerin, saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır.
Ast ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.
Olayın yetkili mercie iletilmesi, işleme konulmayacak ihbar veşikayetler
Madde 4. - Cumhuriyet Başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali olan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak hakkında ihbar ya da şikayette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler.
Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler.
Bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevleri hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar ve şikayetlerde kişi ve/veya olay belirtilmesi zorunludur.
Yukarıdakı fıkraya aykırı bulunan ihbar ve şikayetler, Cumhuriyet Başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum ihbar veya şikayette bulunana bildirilir.
Ön inceleme
Madde 5. - İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır.
Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yaplabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yaplanın üstü konumundaki memur ve yetkili veya kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptrlabilir. İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir.Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır.
Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez.
Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak belirlenir.
Ön inceleme yapanların yetkisi ve rapor
Madde 6. - Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişlerileri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler; hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmşsa, farklı görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir.
Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.
Süre:
Madde 7. -Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun 5 inci maddenin, birinci fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün içinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde onbeş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.
Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada belirtilen süreler içinde memur veya diğer kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek zorundadır.
Soruşturma izninin kapsamı
Madde 8. -Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar .
Soruşturma sırasnda izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur.
Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.
İtiraz
Madde 9. -Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirir.
Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşi ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin kararınn tebliğinden itibaren on gündür.
İtiraza, 3 üncü maddenin (e), (f), g (Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştay İkinci Dairesi, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesi bakar.
İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.
İştirak halinde işlenen suçlar
Madde 10. -Bu Kanun kapsamındaki suçların iştirak halinde işlenmesi durumunda memur olmayan, memur olanla; ast memur, üst memurla ayrı mahkemede yargılanır.
Soruşturma izninin gönderileceği merci
Madde 11. -Soruşturma izninin itiraz edilmeden veya itirazın reddi sonunda kesinleşmesi ya da soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı yapılan itirazın kabulü üzerine dosya, derhal yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.İzin üzerine ilgili Cumhuriyet başsavcılığı, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ve diğer kanunlardaki yetkilerini kullanmak suretiyle hazırlık soruşturmasını yürütür ve sonuçlandırır.
Hazırlık soruşturmasını yapacak merciler
Madde 12. - Hazırlık soruşturması;
a) Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve Bakanlar Kurulu kararı ile atanan memur ve diğer kamu görevlileri ile büyükşehir belediye başkanları hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili,
b) Ortak kararla veya Başbakanın onayı ile atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri, il ve ilçe belediye başkanları, ilçe idare şube başkanları hakkında il Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili,
c) Diğerleri hakkında genel hükümlere göre yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığı,
Tarafından yapılır.
Hazrlık soruşturması sırasında hakim kararı alınmasını gerektiren hususlarda; (a) bendinde sayılanlar için Yargıtayın ilgili ceza dairesine, (b) bendinde sayılanlar için il asliye ceza mahkemesine, diğerleri için genel hükümlere göre yetkili ve görevli sulh ceza hakimine başvurulur.
Yetkili ve görevli mahkeme
Madde 13. -Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme, 12 nci maddenin (a) bendinde sayılanlar için yargtayın ilgili ceza dairesi, (b) bendinde sayılanlar için il ağır ceza mahkemesi, diğerleri için genel hükümlere göre yetkili ve görevli mahkemedir.
Vekillerin durumu
Madde 14. -Bu Kanunun uygulanmasında vekiller, asillerin tâbi olduğu usule tâbidir.
Cumhuriyet başsavcılığına re'sen dava açılacak haller
Madde 15. -Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin garaz, kin veya mücerret hakaret için uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen soruşturmaya geçilir.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yukarıdaki fıkrada belirtilen durumlarda kamu davası açılması için Cumhuriyet başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta bulunanlar hakkında genel hükümlere göre tazminat davası açma hakları saklıdır.
Memurin Muhakematı Hakkında Kanuni Muvakkata yapılan atıflar
Madde 16. -Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı belirtilen hallerde bu Kanun hükümleri uygulanır.
Kanunlarda Memurin Muhakemat Hakkmda Kanunu MUvakkalm uygulanmayaca belirtilen hallerde genel hükümler uygulanır.
Deiğiştirilen hükümler
Madde 17. - 22.1.1990 Tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesinin (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
d) Teşebbüs genel müdürü ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerini icra sırasında işledikleri suçlardan dolayı yargılanmaları, ilgili bakanın iznine bağlı olup; bu konuda Memurlar ve diğer Kamu Görevlilerinin Yarglanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanr.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 18. - 4 Şubat 1329 tarihli Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1. -Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre başlatılmış bulunan işlemler, adı geçen Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
Madde 19. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür .
AİLENİN KORUNMASINA DAİR KANUN
AİLENİN KORUNMASINA DAİR KANUN
17.1.1998
Resmi Gazete
Sayı:23233 Asıl
Kanun No. 4320 Kabul Tarihi: 14.1.1998
MADDE 1.- Türk Kanunu Medenisinde öngörülen tedbirlerden ayrı olarak, eşlerden birinin veya çocukların veya aynı catı altında yaşayan diğer aile bireylerinden birinin aile içi şiddete maruz kaldığını kendilerinin veya Cumhuriyet Başsavcılığının bildirmesi halinde, Sulh Hukuk Hakimi re'sen meselenin
mahiyetini gözönünde bulundurarak aşağıda sayılan tedbirlerden bir ya da bir kaçına birlikte veya uygun göreceği benzeri başkaca tedbirlere de hükmedebilir:
Kusurlu eşin;
a) Diğer eşe veya çocuklara veya aynı çatı altında yaşayan diğer aile bireylerine karşı şiddete veya korkuya yönelik davranışlarda bulunmaması,
b) Müşterek evden uzaklaştırılarak bu evin diğer eşe ve varsa çocuklara tahsisi ile diğer eş ve çocukların oturmakta olduğu eve veya işyerlerine yaklaşmaması,
c) Diğer eşin, çocukların veya aynı çatı altında yaşayan diğer aile bireylerinin eşyalarına zarar vermemesi,
d) Diğer eşi, çocukları veya aynı çatı altında yaşayan aile bireylerini iletişim vasıtasıyla rahatsız etmemesi,
e)Varsa silah ve benzeri araçlarını zabıtaya teslim etmesi,
f) Alkollü veya uyuşturucu herhangi bir madde kullanılmış olarak ortak konuta gelmemesi veya ortak konutta bu maddeleri kullanmaması. Yukarıdaki hükümlerin tatbiki maksadıyla öngörülen süre altı ayı geçemez ve kararda hükmolunan tedbirlere aykırı davranılması halinde tutuklanacağı ve hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedileceği hususu kusurlu eşe ihtar olunur. Hakim bu konuda mağdurların yaşam düzeylerini gözönünde bulundurarak tedbir nafakasına hükmeder. Birinci fikra hükmüne göre yapılan başvurular harca tabi değildir.
MADDE 2.- Koruma kararının bir örneği mahkemece Cumhuriyet Bassavcılığına tevdi olunur. Cumhuriyet Başsavcılığı koruma kararının uygulanmasını zabıta marifetiyle izler. Koruma kararına uyulmaması halinde zabıta, mağdurların şikayet dilekçesi vermesine gerek kalmadan re'sen soruşturma yaparak evrakı en kısa zamanda Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirir. Cumhuriyet Başsavcılığı koruma kararına uymayan eş hakkında Sulh Ceza Mahkemesinde kamu davası açar. Bu davanın duruşması yer ve zaman kaydına bakılmaksızın 3005 sayili Meşhut Suçların Muhakeme Usulü Kanunu hükümlerine göre yapılır. Fiili başka bir suç oluştursa bile, koruma kararına aykırı davranan eşe ayrıca üç aydan altı aya kadar hapis cezası hükmolunur.
MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 16/1/1998
17.1.1998
Resmi Gazete
Sayı:23233 Asıl
Kanun No. 4320 Kabul Tarihi: 14.1.1998
MADDE 1.- Türk Kanunu Medenisinde öngörülen tedbirlerden ayrı olarak, eşlerden birinin veya çocukların veya aynı catı altında yaşayan diğer aile bireylerinden birinin aile içi şiddete maruz kaldığını kendilerinin veya Cumhuriyet Başsavcılığının bildirmesi halinde, Sulh Hukuk Hakimi re'sen meselenin
mahiyetini gözönünde bulundurarak aşağıda sayılan tedbirlerden bir ya da bir kaçına birlikte veya uygun göreceği benzeri başkaca tedbirlere de hükmedebilir:
Kusurlu eşin;
a) Diğer eşe veya çocuklara veya aynı çatı altında yaşayan diğer aile bireylerine karşı şiddete veya korkuya yönelik davranışlarda bulunmaması,
b) Müşterek evden uzaklaştırılarak bu evin diğer eşe ve varsa çocuklara tahsisi ile diğer eş ve çocukların oturmakta olduğu eve veya işyerlerine yaklaşmaması,
c) Diğer eşin, çocukların veya aynı çatı altında yaşayan diğer aile bireylerinin eşyalarına zarar vermemesi,
d) Diğer eşi, çocukları veya aynı çatı altında yaşayan aile bireylerini iletişim vasıtasıyla rahatsız etmemesi,
e)Varsa silah ve benzeri araçlarını zabıtaya teslim etmesi,
f) Alkollü veya uyuşturucu herhangi bir madde kullanılmış olarak ortak konuta gelmemesi veya ortak konutta bu maddeleri kullanmaması. Yukarıdaki hükümlerin tatbiki maksadıyla öngörülen süre altı ayı geçemez ve kararda hükmolunan tedbirlere aykırı davranılması halinde tutuklanacağı ve hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedileceği hususu kusurlu eşe ihtar olunur. Hakim bu konuda mağdurların yaşam düzeylerini gözönünde bulundurarak tedbir nafakasına hükmeder. Birinci fikra hükmüne göre yapılan başvurular harca tabi değildir.
MADDE 2.- Koruma kararının bir örneği mahkemece Cumhuriyet Bassavcılığına tevdi olunur. Cumhuriyet Başsavcılığı koruma kararının uygulanmasını zabıta marifetiyle izler. Koruma kararına uyulmaması halinde zabıta, mağdurların şikayet dilekçesi vermesine gerek kalmadan re'sen soruşturma yaparak evrakı en kısa zamanda Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirir. Cumhuriyet Başsavcılığı koruma kararına uymayan eş hakkında Sulh Ceza Mahkemesinde kamu davası açar. Bu davanın duruşması yer ve zaman kaydına bakılmaksızın 3005 sayili Meşhut Suçların Muhakeme Usulü Kanunu hükümlerine göre yapılır. Fiili başka bir suç oluştursa bile, koruma kararına aykırı davranan eşe ayrıca üç aydan altı aya kadar hapis cezası hükmolunur.
MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 16/1/1998
RADYO VE TELEVİZYONLARIN KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUN
RADYO VE TELEVİZYONLARIN KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUN
Kanun Numarası : 3984
Kabul Tarihi : 13/4/1994
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih:20/4/1994 Sayı: 21911
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesine
ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına
ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun, her türlü teknik, usul ve araçlarla ve her ne isim
altında olursa olsun elektromanyetik dalga ve diğer yollarla yurt içine ve
dışına yapılan radyo ve televizyon yayınları ile ilgili hususları kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunun uygulamasında geçen deyimlerden;
a) Üst Kurul: Radyo ve Televizyon Üst Kurulunu,
b) Radyo yayını: Elektromanyetik dalgalar ve diğer yollarla halkın doğrudan
alması maksadıyla yapılan ses yayınlarını,
c) Televizyon yayını: Elektromanyetik dalgalar ve diğer yollarla halkın
doğrudan alması maksadıyla yapılan, hareketli veya sabit resimlerin sesli veya
sessiz kalıcı olmayan yayınını,
d) Elektromanyetik dalga: Boşlukta veya kablo, cam iletken ve benzeri bir
fiziki ortamda ışık hızı ile yayılan, suni olarak üretilmiş elektrik ve manyetik
özellikleri olan dalgayı,
e) Kanal: Televizyon yayını yapmak üzere bir televizyon vericisinin işgal
edeceği frekans alanını,
f) Frekans bandı: Radyo yayını yapacak olan bir radyo vericisinin işgal
edeceği frekans alanını,
g) Radyo ve televizyon vericisi: Radyo ve televizyon yayınlarının doğrudan
izlenebilmesine imkan veren yer veya uzaydaki, hareketli veya sabit her türlü
verici, aktarıcı, yansıtıcı ve güçlendirici cihaz ve sistemleri,
h) Kablolu radyo ve televizyon: Radyo ve televizyon yayınlarının kablo,
cam iletken ve benzeri bir fiziki ortam üzerinden halkın alması maksadıyla
abonelere ulaştırıldığı yayın türünü,
ı) Kapalı devre televizyon sistemi: Genel televizyon yayını dışında eğitim,
öğretim, güvenlik ve turizm gibi belirli amaçlar için bir bina dahilinde veya
birbiri ile ilişkili binalar grubunda kullanılan kablolu televizyonu,
j) Radyo alıcısı: Radyo yayınlarını almaya veya alıp kaydetmeye ve dinlemeye
yarayan cihazları,
k) Televizyon alıcısı: Televizyon yayınlarını almaya ve seyrettirmeye
yarayan cihazları,
l) Ek yayın hizmetleri: Televizyon yayınlarında, tahsis edilen kanal içinde
kalmakla birlikte kullanılmayan bölümler üzerinden;: radyo yayınlarında ise
tahsis edilen kanal içinde ek taşıyıcılar aracılığıyla, televizyon ve radyo
program yayınlarıyla birlikte yapılan, radyo veri sistemi, veri yayıncılığı,
teletekst ve benzeri bağımsız hizmetleri,
m) Uydu yayını: Yayınlanmak üzere üretilen radyo ve televizyon programları-
nın yetkili yayıncı veya hizmeti temin edecek kişi veya kuruluş tarafından şif-
reli veya şifresiz olarak uzayda sinyal iletebilen herhangi bir araç vasıta-
sıyla yapılan ilk yayını,
n) Yeniden iletim: Yetkili yayın kuruluşu tarafından, halkın izlemesi
amacıyla, kullanılan teknik araç ne olursa olsun, yayınlanan radyo ve televiz-
yon program hizmetlerinin değişiklik yapılmaksızın bütününün veya bir bölü-
münün alınmasını ve aynı anda veya daha sonra iletilmesini,
o) Yayıncı: Kamu tarafından izlenmesi için televizyon programı hizmetleri
tertip eden ve ileten veya değişiklik yapılmadan ve tam olarak bir üçüncü
tarafa iletilmesini sağlayan özel veya tüzelkişiyi,
p) Program hizmeti: Yukarıdaki bentte belirli alanlarda belirli bir yayıncı
tarafından sağlanan ve tek bir hizmet içindeki tüm unsurları,
r) Reklam: Bir ürün veya hizmetin satılmasını, satın alınmasını veya kira-
lanmasını sağlamaya; bir davayı veya fikri yaymaya veya reklamcının istediği
başka etkileri oluşturmaya matuf, ücret karşılığı veya benzeri bir mulahazayla
reklamcıya iletim zamanında tahsis edilen kamuya yönelik duyuruları,
s) Telif hakkı sahibi: Yazar, besteci, düzenlemeci gibi düşünsel alanda
eser yaratan gerçek kişiyi,
t) Yorumcu sanatçı: Bir sanat eserini, telif hakkı sahibinden aldığı
izinle yorumlayan sanatçıyı,
u) Müzik yapımcısı: Kaset ve kompakt disk gibi ses tayışıcıları üzerine
kaydedilebilen müzik yapımlarını üreten, meydana getiren gerçek ve tüzelkişi-
leri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yayın İlkeleri
Yayın İlkeleri
Madde 4 - Radyo ve televizyon yayınları kamu hizmeti anlayışı içerisinde
aşağıdaki ilkelere uygun olarak yapılır:
a) Türkiye Cumhuriyetinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve
milletiyle bölünmez bütünlüğüne,
b) Toplumun milli ve manevi değerlerine,
c) Anayasanın Genel Esaslar kısmında yer alan ilkelere, demokratik
kurallara ve kişi haklarına,
d) Genel ahlak, toplum huzuru ve Türk aile yapısına,
e) Anlatım özgürlüğüne, iletişim ve yayında çoğulculuk esasına,
f) İnsanların ırk, cinsiyet, sosyal sınıf veya dini inaçları dolayısıyla
hiç bir şekilde kınanmaması ilkesine,
g) Toplumu şiddet, terör ve etnik ayrımcılığa sevkeden ve toplumda nefret
duyguları oluşturacak yayınlara imkan verilmemesi ilkesine,
Aykırı olmamak;
h) Türk milli eğitiminin genel amaçlarına, temel ilkelerine ve milli
kültürün geliştirilmesi ilkesine,
i) Yayınlarda adalet ve tarafsızlığa, yasalara saygılı olma esasına,
j) Kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük
düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliği taşıyan yayın yasaklarına,
k) Özel amaç ve çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açıcı yayın
yapılmaması esasına,
l) Haber ve olayların çabuk ve doğru bir şekilde sunulması ilkesine,
m) Çocukların ve gençlerin fiziksel, zihinsel, ruhsal ve ahlaki gelişimini
olumsuz yönde etkileyebilecek yayın yapılmaması esasına,
n) Aksi, yargı kararıyla kesinleşmedikçe hiç kimsenin suçlu olarak ilan
edilemeyeceğine ilkesine,
o) Kişi ya da kuruluşların cevap ve tekzip haklarına saygılı olunması
ilkesine,
p) Haberlere, spor programlarına ve reklamlara ayrılmış zamanlar hariç
olmak üzere, yayıncıların, yayın zamanlarının en az yarısının yerli yapımlara
ayrılmasını sağlamak, bu oranı, seyircilerin taleplerini göz önüne alarak ve
yayıncının haber verme, eğitim, kültür ve eğlendirme sorumluluklarını dikkate
alarak, yayın türleri ve süreleri ile asgari niteliklerini de öngörmek sure-
tiyle, aşamalı bir biçimde gerçekleştirmeleri hususlarına,
r) Bilgi iletişim telefonları yoluyla yarışma ve benzeri yöntemlere
başvurulmamak ve bunların sonucunda dinleyici veya seyircilere ikramiye vermemek
veya ikramiye verilmesine aracılık yapmamak, lotaryaya fırsat bırakmamak
esaslarına,
s) Demokratik kurallar çerçevesinde, kamunun siyaset, eğitim ve kültürel
alanlardaki beklentilerine cevap verecek şekilde, demokratik gruplar ve siyasi
partiler arasında fırsat eşitliğinin sağlanması esasına,
t) Radyo ve televizyon yayınlarının Türkçe yapılması, ancak, evrensel
kültür ve bilim eserlerinin oluşmasında katkısı olan yabancı dillerin öğretil-
mesi veya bu dillerde haber iletilmesi amacıyla bu dillerin kullanılabilmesi,
Türkçeyi aşırılığa kaçmadan, özellikleri ve kuralları bozulmadan konuşma
dili olarak kullanmak; milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri
olarak çağdaş eğitim ve bilim dili halinde gelişmesini ve zenginleşmesini
sağlamak esasına,
u) Türk müzik sektörünün gelişimine katkıda bulunmak ilkesinden hareketle,
müzik yapımcıları ve telif hakkı sahiplerinin haklarını tanımak ve ihlal
etmemek esasına,
uygun olmak suretiyle yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Kuruluş
Madde 5 - Radyo ve televizyon faaliyetlerini düzenlemek amacıyla, özerk ve
tarafsız bir kamu tüzelkişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
kurulmuştur.
Seçimi, Görev Süresi
Madde 6 - Üst Kurul, basın, yayın, iletişim ve teknolojisi, kültür, din,
eğitim, hukuk alanlarında birikimi olanlardan ve yükseköğretim görmüş, Devlet
memuru olma niteliğine sahip, beşi iktidar partisi veya partilerinin, dördü
muhalefet partilerinin göstereceği adaylar arasından Türkiye Büyük Millet
Meclisince seçilen dokuz üyeden oluşur.
Seçim için, iktidar partisi veya partileri on, muhalefet partileri sekiz
aday gösterirler. Adayların belirlenmesinde, siyasi partilerin Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlık Divanındaki temsil oranları esas alınır. Ancak,
Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak seçimlerde kime oy kullanılacağına
dair görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Adaylar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca Resmi Gazete de ilan
edilir.
İlandan en geç on gün sonra gizli oyla seçim yapılır. İktidar ve muhalefet
partileri tarafından gösterilen adaylar için ayrı ayrı listeler halinde, bir-
leşik oy pusulası düzenlenir. Adayların adlarının karşısındaki özel yer işa-
retlenmek suretiyle oy kullanılır. İktidar ve muhalefet kontenjanlarından
Üst Kurula seçilecek üyelerin tamsayısından az veya fazla verilen oylar geçer-
siz sayılır.
Seçimde, iktidar partisi veya partileri kontenjanından en çok oyu alan beş
aday ile muhalefet partileri kontenjanından en çok oyu alan dört aday seçilmiş
olur. Seçim sonucu Resmi Gazetede yayımlanır.
Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır.
Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir.
Üyeliklerde herhangi bir sebeple boşalma olursa, Türkiye Büyük Millet Mec-
lisi, boşalma tarihinden veya boşalma tarihinde tatilde ise tatilin bitiminden
başlayarak bir ay içinde yeni üyeyi seçer. Boşalan üyelik, hangi kontenjandan
olmuşsa, yeni üyenin seçimi de o kontenjandan ve iki katı aday arasından
yapılır.
İktidar partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde seçim,
iktidar ortağı büyük partinin göstereceği bir aday ile iktidar ortağı diğer
partilerin kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında
yapılır.
Muhalefet partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde de seçim,
anamuhalefet partisinin göstereceği bir aday ile diğer muhalefet partilerinin
kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında yapılır.
İktidar ve muhalefet partilerinin kontenjanından birden fazla üyelik boşal-
ması halinde siyasi partilerin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanın-
daki temsil oranları esas alınır.
Boşalan üyeliğe seçilen kimse, yerine seçildiği üyenin süresini tamamlar.
Başkan ve Başkan Yardımcısı
Madde 7 - Üst Kurul, üyeleri içinden bir Başkan seçer. Başkanın görev
süresi iki yıldır.
Başkan, Üst Kurul üyeleri arasından kendine bir Başkan Yardımcısı seçer ve
Üst Kurul'un onayına sunar. Başkan Yardımcısının görev süresi, Başkanın görev
süresi ile sınırlıdır.
Görev ve Yetkiler
Madde 8 - Üst Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Ulusal ve bölgesel frekans planlamalarını yaptırmak,
b) Önşartları yerine getirmiş müracaatçı kuruluşlara, tarafsızlık ve hak-
kaniyet ölçüleri dahilinde yayın izni ve lisans vermek, 16 ncı maddeye uygun
olarak ulusal, bölgesel ve yerel planlamalardaki kanal ve frekans bandlarının
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu eliyle kullanılan kanal ve frekans bandları
dışında kalanların en az % 50'sinin zaman paylaşımlı ve bölgesel dengelere
uygun biçimde kullanımını gözeterek kanal ve frekans bandları tahsis etmek,
c) Radyo ve televizyon kuruluşlarına, ulusal, bölgesel ve yerel yayınları
için ulusal kanal ve frekans bandı planlamalarına uygun olarak tahsis edilen
yayın alanlarını kapsayacak verici
tesisleri kurma ve işletme iznini 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu
hükümlerine uygun olarak vermek ve tesisin bu Kanun hükümlerine ve tesis şart-
larına uygunluğunu denetlemek,
d) Bu Kanun hükümlerine uygun olarak radyo ve televizyon kuruluşlarının ulu-
sal ve yerel yayınlarına imkan verecek,ulusal kanal ve frekans bandı planında
öngörülen radyo ve televizyon vericileri ile sabit veya hareketli yayın yerleri
arasında mevcut telekomünikasyon şebekesi yanında,uydu aracı ile bağlantı kura-
bilmeleri amacıyla ve öngörülen amaçlar için kullanılması kaydıyla uç linkleri
kurabilmesi için 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümlerine uygun
şekilde telekomünikasyon tesisleri kurma ve işletme izni vermek ve tesislerin bu
Kanunda öngörülen izin esaslarına uygun olarak işletilmesini denetlemek,
e) Zaman paylaşımlı program kanallarının tahsisinde bölgesel dengeleri gö-
zeterek,kuruluşları ülkenin değişik bölgelerinde yayın yapmaya teşvik etmek,
f) Yurt içinden yayın yapacak kamu ve özel radyo-televizyon kuruluşlarının
yayın izni ve lisans talebinde bulunabilmek için yerine getirmeleri gerekli ön-
şartları ve standartları Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi İlkeleri göz
önünde bulundurularak tespit etmek ve kamuoyuna duyurmak,
g) Kanal ve frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve tahsis hakkı alan-
ların yayına geçme süresini ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların ödeye-
cekleri yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili yönetmeliklerle belirlemek,
h) Radyo-televizyon yayınlarını izleme sistemleri kurarak,yayınların 4 üncü
maddeye ve bu alanda Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmalara uy-
gunluğu açılarından denetlenmesini yapmak,
ı) Yayın kuruluşlarının,bu Kanun hükümlerine aykırı yayın yapması ve tahsis
şartlarına uymaması halinde,gerekli müeyyideleri uygulamaya karar vermek,
j) Yurt içinde,yayınların ulaşamadığı yerlerde,yerel imkanlarla radyo ve te-
levizyon vericisi kurulmasına izin vermek,
k) Uydu aracılığı ile yurt içinden veya yurt içine yapılacak yayınların
ulusal ve uluslararası ilke ve esaslara uygunluğunu gözetmek,bu amaçla diğer
ülkelerdeki yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmak,
l) Şifreli yayınlarla kablolu radyo ve televizyon tesis ve yayınları ile il-
gili kuralları bu kanundaki ilkeler çerçevesinde ve Posta,Telgraf ve Telefon
İdaresi Genel Müdürlüğünün kablolu radyo ve televizyon tesislerini atıl bırak-
mamayı gözeterek belirlemek,
m) Radyo ve televizyon yayınları ile ilgili olarak kamuoyunda doğan tepki,
beğeni ve hassasiyetleri sürekli olarak izlemek ve gerekli yönlendirmelerde bu-
lunmak amacıyla gerekli kamuoyu araştırmalarını yapmak ve yaptırmak,
n) Telsiz Genel Müdürlüğünün görevleri saklı kalmak kaydıyla,radyo ve tele-
vizyon yayınlarıyla ilgili olan milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip ku-
ruluşlar nezdinde Devlet'i,Dışişleri Bakanlığının görev ve yetkileri saklı kal-
mak kaydıyla,temsil etmek;radyo ve televizyon kuruluşlarının doğrudan üyesi bu-
lundukları hariç olmak üzere,radyo ve televizyon yayıncılığı alanında faaliyet
gösterip milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip olmayan uluslararası kuru-
luşlarda temsil görevini yerine getirmek ve bu bent gereğince belirlenen belge-
lere usulüne göre imza koymak,
o) Radyo ve televizyon konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla peryodik
istişarelerde bulunarak, kamuoyu eğilimlerini değerlendirmek,
p) Bu Kanun ve Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi ilkelerine uygun
biçimde çalışma ve faaliyetleri ile ilgili yönetmelik ve diğer düzenlemeleri
hazırlamak.
Üst Kurul Üyeliği ile Bağdaşmayan Haller
Madde 9 - Üst Kurul Üyeleri ile 3 üncü dereceye kadar (dahil) kan ve
sıhri hısımları, özel radyo ve televizyon şirketlerinde, bu şirketlerle
doğrudan veya dolaylı ortaklık bağı bulunan şirketlerde ortak ya da yönetici
olamazlar; Üst Kurul üyeliği süresince resmi veya özel başkaca hiçbir görev
alamazlar, özel veya kamu yayın kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren
konularda doğrudan doğruya veya dolayısıyla taraf olamaz ve bu konularda hiçbir
menfaat sağlayamazlar, aksine davrananlar görevlerinden çekilmiş sayılırlar.
Bu husus Üst Kurul tarafından resen veya yapılacak müracaatın değerlendi-
rilmesi sonunda karara bağlanır.
Üst Kurul Üyelerinin Teminat ve Mali Hakları
Madde 10 - Üst Kurul üyelerine görevleri süresince, 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre en yüksek Devlet memurunun
almakta olduğu aylık (ek gösterge dahil), sosyal yardımlar ile zam ve tazmi-
natlar ödenir.
Kamu görevlileri, seçildikleri görev süresince kurumlarından ücretsiz
izinli sayılırlar. Ancak, bu görevde geçecek süre, mesleklerinde geçmiş
ve mümtazen terfi etmiş sayılırlar.
Üst Kurul üyeliğine seçilenlerin, seçilmeden önce tabi oldukları sosyal
güvenlik kuruluşları ile ilişkileri devam eder. Herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşu ile ilgisi olmayanlar, istekleri halinde Sosyal Sigortalar Kurumu
ile ilişkilendirilir. Emekli olanların ise emekli aylıklarının ödenmesine
devam olunur.
Üst Kurul üyeleri, seçildikleri görev süresince, Kurul'daki görevlerinden
ve seçilerek geldikleri görevlerinden alınamazlar.
Üst Kurul üyeleri Türk Ceza Kanunu uygulaması bakımından Devlet memuru
sayılırlar.
Üst Kurul üyeleri, her yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına mal
bildiriminde bulunurlar.
Toplantı ve Karar Yeter Sayısı
Madde 11 - Üst Kurul en az yedi kişi ile toplanır. Karar yeter sayısı
beştir. Ancak, kanal tahsisinde karar yeter sayısı üye tamsayısının üçte
ikisidir.
Sürekli çalışan Üst Kurul, haftada en az bir defa toplanır.
Mali Kaynaklar ve Bütçe
Madde 12 - Üst Kurul'un gelirleri, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ve
tüm özel radyo televizyon kuruluşlarınca elde edilen brüt reklam gelirlerinden
kesilecek % 5 pay ile bu Kanun gereğince alınan yayın izni ve lisans ücretleri
ile gerektiğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinin transfer tertibinde
yer alan ödenekten oluşur.
Üst Kurul her yıl için yapacağı işlerin programına ve masraflarına karşılık
olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden verilmesi gereken ödenek
tutarını Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar.
Üst Kurulun bütçesi ve kadro cetvelleri Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesi
ile birlikte Plan ve Bütçe Komisyonunda İncelenir ve Türkiye Türkiye Büyük Mil-
let Meclisi Genel Kurulunda görüşülerek karara bağlanır.
Reklam Gelirinin Ödenmesi
Madde 13 - Reklam gelirlerinden doğan paylar elde edildikleri ayı takip eden
ay içinde Üst Kurula ödenir.Ödemede bulunmayanlara ihtarda bulunulur.İhtar yazı-
sından sonra yedi gün içinde de ödeme yapılmazsa yayın durdurulur.
Reklam gelirlerinin tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Hükümet ile İlişkiler
Madde 14 - Hükümetin Üst Kurul ile İlişkileri Başbakan tarafından yürütülür.
Üst Kurul Personeli
Madde 15 - Üst Kurul,kanunun kendisine verdiği görevleri yerine getirmek
maksadı ile yeterli sayıda ve vasıfta personelden teşkilatını oluşturur.
Teşkilat personelinin istihdam şekli,özlük hakları,çalışma esas ve usulleri
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu personeline uygulanan hükümlere tabidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi,Yayınların Düzenlenmesi ve Reklamlar
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi Yetkisi
Madde 16 - 2813 Sayılı Telsiz Kanununun diğer hükümleri saklı kalmak kay-
dıyla,kamu ve tüm özel radyo ve televizyon kuruluşlarına kanal ve frekans bandı
tahsisi ile yayın izni ve lisansı vermek ve bu tahsis ve izni iptal etmek yet-
kisi,münhasıran Üst Kurula aittir.
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi
Madde 17 - Ulusal kanal ve frekans bandı planlamasındaki kanal ve frekans
bandlarının dörtte biri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumuna tahsis edilir.Ka-
nal sayısı üçten,frekans bandı sayısı dörtten az olamaz.Bu kanalların birinden
Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetleri yansıtılır.Hangi faaliyetlerin ne
ölçüde yayınlanacağına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı karar verir.
Geriye kalan ulusal,bölgesel ve yerel kanal ve frekans bandlarının yarısı
tam gün üzerinden,diğer yarısı ise istek halinde zaman paylaşımlı ve gerekirse
dönüşümlü olarak tahsis edilir.
Tahsis süresi beş yılı aşamaz.
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Yükümlülüğü
Madde 18 - Üst Kurulun ulusal yayın izni verdiği kuruluşlar izin tarihinden
itibaren en geç ikinci yıl sonunda Türkiye alanının %70'ine yayınlarını ulaş-
tırmak ve haftada asgari seksen saat yayın yapmak mecburiyetindedirler.
Reklamlar
Madde 19 - Bütün reklamlar adil ve dürüst olacak,yanıltıcı ve tüketicinin
çıkarlarına zarar verecek nitelikte olmayacak,çocuklara yönelik veya içinde
çocukların kullanıldığı reklamlarda,onların yararlarına zarar verecek unsurlar
bulunmayacak,çocukların özel duyguları gözönünde tutulacaktır.
Reklamcı, programların içeriğine herhangi bir müdahalede bulunamaz.
Reklamlar günlük yayın süresinin % 15'ini geçemeyecektir. Ancak, ürünlerin
alımının, satımının, kiralanmasının veya hizmetlerin topluma doğrudan sunulma-
sını sağlamak üzere bu oran spot reklamların % 15'ini aşmaması kaydıyla
% 20'ye çıkarılabilir. Bir saatlik yayın içerisinde spot reklamlara ayrılan
süre % 20'yi aşamaz.
Ürünlerin alımını, satımını, kiralanmasını veya hizmetleri halka doğrudan
sunan türdeki reklamların yayını günde bir saati geçemez.
Reklamların Biçimi ve Sunuluşu
Madde 20 - Reklamlar program hizmetinin diğer unsurlardan açıkça ve
kolaylıkla ayırdedilebilecek ve görsel ve işitsel bakımdan ayrılığı fark edile-
cek biçimde düzenlenecek, bilinçaltı ile algılanan reklamlara izin verilmeye-
cektir.
Haber veya güncel programları düzenli olarak sunan kişilerin görüntü ve
seslerine reklamlarda yer verilmeyecektir.
Reklamların Yerleştirilmesi
Madde 21 - Reklamlar program arasına yerleştirilir. Programın bütünlüğü,
değeri ve hak sahiplerinin hakları zedelenmeyecek biçimde bir program içine
de yerleştirilebilir.
Birbirinden bağımsız bölümleri olan programlarda veya spor programları
ile benzer yapıda aralar içeren olay ve gösteri programlarında, sadece bölüm
veya devre aralarına yerleştirilebilir. Reklamlar arasında en az yirmi dakika
süre bulunmalıdır.
Konulu filmlerin veya televizyon filmlerinin (diziler, eğlence programları
ve belgeseller hariç) süreleri kırkbeş dakikadan fazla olması halinde, her
kırkbeş dakikalık süre sonunda bir kez olmak üzere reklam için kesinti yapıla-
bilir. Film kırkbeş dakikadan fazla ise kırkbeş dakikadan sonraki zamanda
her yirmi dakika aralıkla reklam yerleştirilebilir.
Hiçbir dini tören yayınına reklam alınamaz. Haber bültenleri, güncel
programlar, çocuk programları otuz dakikadan kısa oldukları takdirde reklamla
kesilemezler.
Her türlü yayında gizli reklam yapılması yasaktır.
Belirli Ürünlerin Reklamları
Madde 22 - Alkol ve tütün ürünleri reklamlarına izin verilemez. Recete ile
satışına izin verilen ilaç ve tedavilerin reklamı yapılamaz. Diğer ilaç ve
tedavilerin reklamları dürüst, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün
unsurlardan oluşacak ve ferdin zarardan korunması gereklerine uygun olacaktır.
Program Desteklenmesi
Madde 23 - Bir program veya dizi tamamen veya kısmen mali destek görmüşse,
bu husus programın başında ve/veya sonunda uygun ibarelerle belirtilir.
Destekleyen taraflar, programın içeriğine ve yayınlanış biçimine, yayıncının
sorumluluğunu ve bağımsızlığını etkileyecek hiçbir müdahalede bulunamazlar.
Desteklenen programlarda, destek verene veya üçüncü bir kişiye ait mal ve
hizmetlere atıfta bulunulması ve bunların alınması, satılması ve kiralanması
teşvik edilmeyecektir.
Programlar yirmiikinci maddede yasaklanmış olan mal ve hizmetlerin üretimi
veya satışıyla iştigal eden özel veya tüzelkişilerce desteklenemez.
Haber ve güncel programlarda mali desteğe izin verilemez.
Telsiz Genel Müdürlüğünün Yükümlülüğü
Madde 24 - Telsiz Genel Müdürlüğü, radyo ve televizyon yayınlarına esas
olan bütün kanal, frekans bantları ve gerekli teknik bilgileri Ulaştırma
Bakanlığı kanalıyla Üst Kurula bildirir,yapılan tahsisleri uygular ve teknik
bakımdan izler.
Üst Kurulun taleplerinin öncelikle yerine getirilmesi esastır.
Yayınların Men Edilmesi
Madde 25- Yargı kararları saklı kalmak kaydıyla yayınlar önceden denetlene-
mez ve durdurulamaz.Ancak,milli güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hallerde yahut
kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması kuvvetle ihtimal dahilinde ise Başbakan
veya görevlendireceği bakan yayını durdurabilir.
Radyo ve televizyon kuruluşları,Cumhurbaşkanının veya Hükümetin;milli güven-
liğin,kamu düzeninin,genel sağlığın ve genel ahlakın gerekleriyle ilgili bildi-
rilerini yayınlamakla yükümlüdür.
Yukarıda fıkralar uyarınca alınacak icrai,idari kararlar aleyhine açılacak
iptal davaları doğrudan doğruya Danıştay'da açılır.Danıştay bu davalara öncelik-
le bakar ve öncelikle karara bağlar.Yürütmeyi durdurma talepleri hakkında 48
saat içerisinde karar verir.
Yeniden İletim Yasağı
Madde 26- Uzayda sinyal iletebilen herhangi bir araç vasıtası ile yapılan
ilk yayınların bütününün veya bir bölümünün aynı anda ya da daha sonra yurt
içinde yeniden iletimine,bu Kanunun kablolu yayınlar ile ilgili hükümleri saklı
kalmak kaydıyla,kullanılan teknik araç ne olursa olsun izin verilmez.
Üst Kurul'un yayın izni ve lisans verdiği ulusal ve/veya yerel yayın yapan
kuruluşların yurt dışından naklen veya daha sonra banttan yayınlayacakları de-
vamlılık arzetmeyen,münferit programlar bu yasağın kapsamı dışındadır.
Yurtdışında naklen spor,konferans ve hertürlü benzer yayınlar geçici olmak
kaydıyla aynı anda veya daha sonra yayınlanabilir.
Seçimlerde Siyasi Partilerin Yayınları
Madde 27- Seçim dönemlerindeki yayınlar,kanunla Yüksek Seçim Kuruluna veri-
len yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir.
üst Kurul,seçim dönemlerindeki yayınlarını Yüksek Seçim Kurulunun kararları
doğrultusunda denetler.
Düzeltme ve Cevap Hakkı
Madde 28- Gerçek ve tüzelkişilerin kişilik haklarına saldırı teşkil eden ya-
yınlar ile gerçeğe aykırı olduğu iddia edilen yayınlara karşı cevap ve düzelt-
me hakkı tanınması için ilgililer yargı yoluna başvurabilirler.
Yayın kuruluşları yaptıkları her yayının bandını bir yıl muhafazaya mecbur-
dur.İlgili dava açmaya esas olmak üzere,yazılı olarak üst Kurula başvurarak ya-
yın bandından ücretini ödeyerek bir kopya isteyebilir.
Yargıya yapılan başvuru üzerine yargı gerekli incelemeyi yapar.Başvuru ye-
rinde görülürse düzeltme ve cevap,saldırı teşkil eden veya gerçeğe aykırı ya-
yının yapıldığı aynı saatte,aynı program içinde yayınlanır. Yayın süresi ve
şeklini halin icabına ve delillere göre hakim takdir eder.
Kişilerin yargıya başvurmaları yayından itibaren 10 gün içinde yapılır.Mah-
keme 3 gün içinde karar verir.Verilen karara karşı tebliğden itibaren 3 gün
içinde bir üst mahkemeye itiraz edilebilir.Üst mahkeme 3 gün içinde karar verir.
Verilen karar kesindir.
Mahkeme kararı ilgili kuruluşa tebliğ edildiğinin ertesi günü yayın yapılır.
Yayını yapmayan veya karara uygun şekilde yapmayan veya geciktiren kuruluşun
yayını üst kurulca eylemin ağırlığına göre 3 aya kadar durdurulur.İkinci kez
tekrarı halinde yayın izni iptal edilir.
Yetkili ve görevli mahkeme ulusal yayın yapan kuruluşlar için Ankara Sulh
Ceza Mahkemesi,bölgesel ve yerel yayın yapan kuruluşlar için başvuru sahibinin
ikametgahı sulh ceza mahkemesidir.
Gerçek ve tüzelkişilerin ayrıca genel hükümlere göre ilgili yayın kuruluşuna
karşı tazminat davası açma hakkı saklıdır.Tazminat davası haklı görüldüğü tak-
dirde mağdur tarafa ödenecek tazminat miktarı yüzmilyon TL.'dan az olamaz.3506
sayılı Kanun hükümleri saklıdır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşları
Kuruluş ve Hisse Oranları
Madde 29- Siyasi Partiler,Dernekler,Sendikalar,Meslek Kuruluşları,Koopera-
tifler,Vakıflar,Mahalli İdareler ile bu İdarelerce kurulan veya bu idarelerin
ortak oldukları şirketler,iş ortaklıkları,birlikler ile üretim,yatırım,ihracat,
ithalat,pazarlama ve finansal kurum ve kuruluşları özel radyo ve televizyon ku-
ruluşları özel radyo ve televizyon kuruluşu kuramaz ve bunlara ortak olamazlar.
Özel radyo ve televizyon kuruluşları anonim şirket olarak kurulurlar.Sermaye
Piyasası Kurulu bu anonim şirketler,ortak diğer şirketlerin hamiline yazılı hale
getirmelerini ister.Bu şirketler herhangi bir kişi lehine intifa senedi ihdas
edemezler.
İkinci fıkrada yazılı anonim şirketlerin hisse senetlerinin halka arzında
28.7.1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kuruluş için
Sermaye Piyasası Kurulundan izin alınmadan önce Üst Kuruldan onay alınması
şarttır.
Aynı şirket ancak bir radyo ve bir televizyon işletmesi kurabilir.
Aynı özel radyo ve televizyon kuruluşunda bir ile üçüncü dereceye kadar
(dahil) kan ve sıhri hısımlar aynı zamanda hisse sahibi olamazlar.
Bir hissedarın,bir kuruluştaki hisse miktarı ödenmiş sermayenin % 20 sinden
ve birden fazla kuruluşta hisse sahibi olanların bu kuruluşlardaki tüm hissele-
rin toplamı da % 20 den fazla olamaz.Bu hükümler,yukarıda zikredilen hisse sahi-
binin bir ile üçüncü dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımları için de uygu-
lanır.
Belirli bir özel radyo veya televizyon kuruluşunda yabancı sermayenin payı
% 20'yi geçemez.
Yerli ve yabancı hissedarlar hiçbir şekilde imtiyazlı hisse senedine sahip
olamazlar.
Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda ortak olan yabancı gerçek
veya tüzelkişi,bir başka özel radyo ve televizyon kuruluşuna ortak olamaz.
Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda % 10 dan fazla hissesi
olanlar Devletten,diğer kamu tüzelkişilerinden ve bunların doğrudan veya dolaylı
olarak katıldıkları teşebbüs ve ortaklıklardan herhengi bir taahhüt işini doğru-
dan doğruya veya dolaylı olarak kabul edemezler ve menkul kıymetler borsalarında
muamelede bulunamazlar.
Türkiye'de gazete çıkaran gerçek ve tüzelkişiler ile basınla ilgili mevzua-
ta göre gazete sahibi olanlar birarada %20 den fazla hisse sahibi olamazlar.Bu
hüküm bu şahısların bir ile üçüncü dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımları
hakkında da uygulanır.
Yurt dışından Türkiye'ye yönelik yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşla-
rına üst Kurul tarafından frekans,kanal ve kablo kapasitesi tahsis edilemez.
Bunlara Türkiye'de vergi mükellefi olanlar tarafından verilen reklam ve ilan
bedelleri vergi matrahlarından düşülemez.
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Yapısı
MADDE 30 - Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının uyması gerekli asgari
idari,mali ve teknik şartları ile yayın alanı ,yayın saat ve süreleriyle ilgili
esaslar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından tespit edilir.
Sorumluluk
MADDE 31 - Özel radyo ve Televizyon Kuruluşları,yayınlarında belli oranlarda
eğitim,kültür,Türk Halk ve Sanat Müziği programları koymak zorundadırlar.Bu
programların tür ve oranlarıyla ilgili esaslar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
tarafından tespit edilir.
Seçim Döneminde Yapılmayacak Yayınlar
MADDE 32 - Seçimlerde oy verme gününden önceki 7 nci günden itibaren,haber,
röportaj gibi programlar veya reklamlar yoluyla,kamuoyu araştırmaları,anketler,
tahminler,bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasi
bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileye-
cek her türlü yayınlarda bulunmasına izin verilemez.Bu yasaklara uymayanlar ya-
yın ilkelerini ihlal etmiş sayılırlar.
ALTINCI BÖLÜM
Müeyyideler
Uyarı,Durdurma,İptal
MADDE 33 - Üst Kurul,öngördüğü yükümlülükleri yerini getirmeyen,izin şartla-
rını ihlal eden,yayın ilke ve esaslarına aykırı yayın yapan özel radyo ve tele-
vizyon kuruluşlarını uyarır.Bu uyarıda,ihlalin niteliği,ağırlığı ve tekrarı ha-
linde sonuçları açıkça belirtilir.
İhlalin tekrarlanması halinde,ihlalin ağırlığına göre izin uygulaması bir
yıla kadar geçici olarak durdurulur veya yayın izni iptal edilir.
Yayın izninin verilmesi için gerekli şartlardan birini kaybeden veya şart-
ların uygunluğunu hile ile elde eden özel radyo ve televizyon kuruluşlarının
izni,üst Kurulunca iptal edilir.
Cezalar ve Müsadere
MADDE 34 - Bu Kanunda belirtilen istisnalar dışında,üst Kuruldan izin alma-
dan radyo ve televizyon yayını yapan ya da izni üst Kurul tarafından geçici
ya da sürekli iptal edilmesine rağmen yayında bulunan kişi veya kuruluşların sa-
hip ve yöneticilerine fiilleri başka bir suç oluştursa bile fiilin ağırlığına
göre altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ve yüz milyon Türk lirasından on
milyar Türk lirasına kadar para cezası verilir.3506 Sayılı Kanun hükümleri sak-
lıdır.Ayrıca,tüm yayın cihazları 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanu-
nun 36 ncı maddesine göre müsadere edilir.
Yayın bantlarını bir yıl süre ile muhafaza etmeyen ve bu süre içerisinde
Cumhuriyet Savcılığınca istenmesine rağmen sesli ve görüntülü olarak teslim et-
meyen yayın kuruluşlarının sahip veya yöneticileri,bir yıldan beş yıla kadar
ağır hapis ve yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezasıyla
cezalandırılırlar.Ayrıca bir aydan üç aya kadar yayınların durdurulmasına da
karar verilir.
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunun Yükümlülüğü
MADDE 35 - Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu bu Kanunda öngörülen yayın
ilke ve esaslarına uygun yayın yapmakla yükümlüdür.
Yayın ilke ve esaslarının ihlali halinde Türkiye Radyo ve Televizyon Kuru-
mu,ihlalin niteliği ve ağırlığı açıkça belirtilerek Üst Kurulca uyarılır.
Durdurmayı gerektirecek şekilde yayın yapılması halinde,Üst Kurulun bu doğ-
rultuda vereceği karar üzerine Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü
ve Yönetim Kurulunun görevi düşer,.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Türkiye Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu
MADDE 36 - 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun Radyo ve Tele-
vizyon Yüksek Kuruluna ilişkin hükümleri üst Kurulun göreve başlaması ile bir-
likte yürürlükten kalkar ve Yüksek Kurulun görevi sona erer.Görevi sona eren
Yüksek Kurulun Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu
üyelerinin atanmasına ilişkin yetkileri Üst Kurula ve iş bu Kanun gereğince Üst
Kurula geçenler dışındaki diğer yetkileri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
Yönetim Kuruluna devredilir.
Telif Hakları
MADDE 37 - Radyo ve Televizyon Kuruluşları,yayınlarında yer verdikleri eser-
lere telif hakkı öderler.Telif hakkı ödemelerine ait esaslar meslek birlikleri-
nin görüşü alınarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca tespit edilir.
Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Haber Birimlerinde Çalışanlar
MADDE 38 - Radyo ve Televizyon kuruluşlarının haberle ilgili birimlerinde
çalışanlar 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki
Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna tabidir.Bu birimlerde çalıştırılacak ba-
sın kartlı personelin asgari sayısını Üst Kurul belirler
Yetkili Mahkeme
MADDE 39 - üst Kurul aleyhine açılacak idari davalarda Ankara mahkemeleri
yetkilidir.
Yönetmelikler
MADDE 40 - Üst Kurulun ve teşkilatının çalışma esas ve usulleri,kanal ve
frekans tahsisi şartları ve ihale usulleri ile telif ve yapımcı haklarını koru-
ma esas ve usulleri Üst Kurul tarafından hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir.
Bu yönetmelikler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Geçici HÜkümler
GEÇİCİ MADDE 1 - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri,bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren bir ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisince seçilir.
Bu seçim için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca,Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlık Divanında temsil edilen siyasi partilerden,adaylarını
6 ncı maddeye uygun olarak,yedi gün içinde bildirmeleri istenir.
GEÇİCİ MADDE 2 - Radyo ve televizyon Üst Kurulu üyelerinin yenilenmesine
ilişkin 6 ncı maddenin 7 nci fıkrası hükmünün uygulanmasını sağlamak amacıyla,
bunların seçiminden iki yıl sonra yapılacak seçimlerde yenilenecek olanları
tespit etmek üzere,bu seçimden iki ay önce adçekmeye başvurulur;dört yıl sonra
yapılacak seçimle yenilenecek olan üyelerin tespiti için,aynı esasa uyularak
adçekilir,ancak ikinci yıl sonunda seçilmiş olan üyeler bu adçekmeye girmez.
GEÇİCİ MADDE 3 - GÖrevi sona eren Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulunun teş-
kilat ve kadroları Üst Kurula devredilmiştir.Bu Yüksek Kurula tahsisli taşınmaz
mallar ile araç ve gereçler ve kasasındaki nakit ile alacak ve borçları herhangi
bir işleme gerek olmaksızın Üst Kurula devredilir.
GEÇİCİ MADDE 4 - Üst Kurulun harcamaları,mali kaynakları 12 nci maddeye göre
oluşuncaya kadar Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1994 yılı bütçesinden karşıla-
nır.
Bu amaçla yapılacak harcamalar için mevcut veya yeniden açılacak tertiplere
yeteri kadar ödenek aktarmayı,Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının talebi
üzerine Maliye Bakanlığı yerine getirir.
GEÇİCİ MADDE 5 - Üst Kurul,oluşumunu takip eden en geç dört ay içinde,önce-
likle ihtiyaç duyduğu kanal ve frekans bantları planlamasını yaptırır.
GEÇİCİ MADDE 6 - Üst Kurul,kendi oluşumu ile yayın izni ve lisansı vermeye
başlayacağı tarihe kadar geçecek süre zarfındaki radyo ve televizyon yayınları
rejimini ayrıca ve öncelikle düzenler.
Bu süre zarfında kullanılmakta olan kanal ve frekanslar,kullananlar için
herhangi bir suretle müktesep hak teşkil etmezler.Ancak,Üst Kurul yayın izni
verip kendilerine kanal ve frekans bandı tahsis edilen Radyo ve televizyonlara;
yayınageçmeleri için kendilerine verilen süre sonuna kadar 29 uncu maddenin son
fıkrasının son cümlesi tatbik edilmez.
GEÇİCİ MADDE 7 - Kanunda Üst Kurulun gelirleriyle alakalı 12 nci maddenin
uygulanmalarıyla ilgili olarak Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ve tüm özel
radyo ve televizyon kuruluşlarınca sağlanan brüt reklam gelirlerinden kesilecek
pay ilk üç yıl için % 4 tür.
Geçici Madde 8- 11.11.1983 tarih ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon
Kanununda yeni düzenleme yapılıncaya kadar;Türkiye Radyo Televizyon Kurumu,Üst
Kurulun onayı ile Yurt dışında büro açabilir bu bürolarda sürekli personel is-
tihdam edebilir.
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu personeli,Başbakanlık Merkez Teşkilatında
çalışan personelin aylık ücretleri dışında yararlandığı fazla çalışma ücreti
ve benzeri diğer mali haklardan Genel Müdür'ün teklifi ve Üst Kurulun onayı ile
aynen yararlanır.Ayrıca,Kurum'da çalıştırılan personelin kadro ünvanları,sayısı,
ücretleri,kadrolara uygulanacak ek göstergeler,personele sağlanacak sosyal yar-
dımlar,Kurum Genel Müdürü'nün teklifi üzerine Üst Kurul tarafından belirlenir.
Geçici Madde 9- Bu Kanunda sözü edilen yönetmelikler,üst Kurulun oluşumunu
takip eden dört ay içinde hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girer.
Yürürlük
Madde 41- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 42- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür
Kanun Numarası : 3984
Kabul Tarihi : 13/4/1994
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih:20/4/1994 Sayı: 21911
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesine
ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına
ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun, her türlü teknik, usul ve araçlarla ve her ne isim
altında olursa olsun elektromanyetik dalga ve diğer yollarla yurt içine ve
dışına yapılan radyo ve televizyon yayınları ile ilgili hususları kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunun uygulamasında geçen deyimlerden;
a) Üst Kurul: Radyo ve Televizyon Üst Kurulunu,
b) Radyo yayını: Elektromanyetik dalgalar ve diğer yollarla halkın doğrudan
alması maksadıyla yapılan ses yayınlarını,
c) Televizyon yayını: Elektromanyetik dalgalar ve diğer yollarla halkın
doğrudan alması maksadıyla yapılan, hareketli veya sabit resimlerin sesli veya
sessiz kalıcı olmayan yayınını,
d) Elektromanyetik dalga: Boşlukta veya kablo, cam iletken ve benzeri bir
fiziki ortamda ışık hızı ile yayılan, suni olarak üretilmiş elektrik ve manyetik
özellikleri olan dalgayı,
e) Kanal: Televizyon yayını yapmak üzere bir televizyon vericisinin işgal
edeceği frekans alanını,
f) Frekans bandı: Radyo yayını yapacak olan bir radyo vericisinin işgal
edeceği frekans alanını,
g) Radyo ve televizyon vericisi: Radyo ve televizyon yayınlarının doğrudan
izlenebilmesine imkan veren yer veya uzaydaki, hareketli veya sabit her türlü
verici, aktarıcı, yansıtıcı ve güçlendirici cihaz ve sistemleri,
h) Kablolu radyo ve televizyon: Radyo ve televizyon yayınlarının kablo,
cam iletken ve benzeri bir fiziki ortam üzerinden halkın alması maksadıyla
abonelere ulaştırıldığı yayın türünü,
ı) Kapalı devre televizyon sistemi: Genel televizyon yayını dışında eğitim,
öğretim, güvenlik ve turizm gibi belirli amaçlar için bir bina dahilinde veya
birbiri ile ilişkili binalar grubunda kullanılan kablolu televizyonu,
j) Radyo alıcısı: Radyo yayınlarını almaya veya alıp kaydetmeye ve dinlemeye
yarayan cihazları,
k) Televizyon alıcısı: Televizyon yayınlarını almaya ve seyrettirmeye
yarayan cihazları,
l) Ek yayın hizmetleri: Televizyon yayınlarında, tahsis edilen kanal içinde
kalmakla birlikte kullanılmayan bölümler üzerinden;: radyo yayınlarında ise
tahsis edilen kanal içinde ek taşıyıcılar aracılığıyla, televizyon ve radyo
program yayınlarıyla birlikte yapılan, radyo veri sistemi, veri yayıncılığı,
teletekst ve benzeri bağımsız hizmetleri,
m) Uydu yayını: Yayınlanmak üzere üretilen radyo ve televizyon programları-
nın yetkili yayıncı veya hizmeti temin edecek kişi veya kuruluş tarafından şif-
reli veya şifresiz olarak uzayda sinyal iletebilen herhangi bir araç vasıta-
sıyla yapılan ilk yayını,
n) Yeniden iletim: Yetkili yayın kuruluşu tarafından, halkın izlemesi
amacıyla, kullanılan teknik araç ne olursa olsun, yayınlanan radyo ve televiz-
yon program hizmetlerinin değişiklik yapılmaksızın bütününün veya bir bölü-
münün alınmasını ve aynı anda veya daha sonra iletilmesini,
o) Yayıncı: Kamu tarafından izlenmesi için televizyon programı hizmetleri
tertip eden ve ileten veya değişiklik yapılmadan ve tam olarak bir üçüncü
tarafa iletilmesini sağlayan özel veya tüzelkişiyi,
p) Program hizmeti: Yukarıdaki bentte belirli alanlarda belirli bir yayıncı
tarafından sağlanan ve tek bir hizmet içindeki tüm unsurları,
r) Reklam: Bir ürün veya hizmetin satılmasını, satın alınmasını veya kira-
lanmasını sağlamaya; bir davayı veya fikri yaymaya veya reklamcının istediği
başka etkileri oluşturmaya matuf, ücret karşılığı veya benzeri bir mulahazayla
reklamcıya iletim zamanında tahsis edilen kamuya yönelik duyuruları,
s) Telif hakkı sahibi: Yazar, besteci, düzenlemeci gibi düşünsel alanda
eser yaratan gerçek kişiyi,
t) Yorumcu sanatçı: Bir sanat eserini, telif hakkı sahibinden aldığı
izinle yorumlayan sanatçıyı,
u) Müzik yapımcısı: Kaset ve kompakt disk gibi ses tayışıcıları üzerine
kaydedilebilen müzik yapımlarını üreten, meydana getiren gerçek ve tüzelkişi-
leri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yayın İlkeleri
Yayın İlkeleri
Madde 4 - Radyo ve televizyon yayınları kamu hizmeti anlayışı içerisinde
aşağıdaki ilkelere uygun olarak yapılır:
a) Türkiye Cumhuriyetinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve
milletiyle bölünmez bütünlüğüne,
b) Toplumun milli ve manevi değerlerine,
c) Anayasanın Genel Esaslar kısmında yer alan ilkelere, demokratik
kurallara ve kişi haklarına,
d) Genel ahlak, toplum huzuru ve Türk aile yapısına,
e) Anlatım özgürlüğüne, iletişim ve yayında çoğulculuk esasına,
f) İnsanların ırk, cinsiyet, sosyal sınıf veya dini inaçları dolayısıyla
hiç bir şekilde kınanmaması ilkesine,
g) Toplumu şiddet, terör ve etnik ayrımcılığa sevkeden ve toplumda nefret
duyguları oluşturacak yayınlara imkan verilmemesi ilkesine,
Aykırı olmamak;
h) Türk milli eğitiminin genel amaçlarına, temel ilkelerine ve milli
kültürün geliştirilmesi ilkesine,
i) Yayınlarda adalet ve tarafsızlığa, yasalara saygılı olma esasına,
j) Kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük
düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliği taşıyan yayın yasaklarına,
k) Özel amaç ve çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açıcı yayın
yapılmaması esasına,
l) Haber ve olayların çabuk ve doğru bir şekilde sunulması ilkesine,
m) Çocukların ve gençlerin fiziksel, zihinsel, ruhsal ve ahlaki gelişimini
olumsuz yönde etkileyebilecek yayın yapılmaması esasına,
n) Aksi, yargı kararıyla kesinleşmedikçe hiç kimsenin suçlu olarak ilan
edilemeyeceğine ilkesine,
o) Kişi ya da kuruluşların cevap ve tekzip haklarına saygılı olunması
ilkesine,
p) Haberlere, spor programlarına ve reklamlara ayrılmış zamanlar hariç
olmak üzere, yayıncıların, yayın zamanlarının en az yarısının yerli yapımlara
ayrılmasını sağlamak, bu oranı, seyircilerin taleplerini göz önüne alarak ve
yayıncının haber verme, eğitim, kültür ve eğlendirme sorumluluklarını dikkate
alarak, yayın türleri ve süreleri ile asgari niteliklerini de öngörmek sure-
tiyle, aşamalı bir biçimde gerçekleştirmeleri hususlarına,
r) Bilgi iletişim telefonları yoluyla yarışma ve benzeri yöntemlere
başvurulmamak ve bunların sonucunda dinleyici veya seyircilere ikramiye vermemek
veya ikramiye verilmesine aracılık yapmamak, lotaryaya fırsat bırakmamak
esaslarına,
s) Demokratik kurallar çerçevesinde, kamunun siyaset, eğitim ve kültürel
alanlardaki beklentilerine cevap verecek şekilde, demokratik gruplar ve siyasi
partiler arasında fırsat eşitliğinin sağlanması esasına,
t) Radyo ve televizyon yayınlarının Türkçe yapılması, ancak, evrensel
kültür ve bilim eserlerinin oluşmasında katkısı olan yabancı dillerin öğretil-
mesi veya bu dillerde haber iletilmesi amacıyla bu dillerin kullanılabilmesi,
Türkçeyi aşırılığa kaçmadan, özellikleri ve kuralları bozulmadan konuşma
dili olarak kullanmak; milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri
olarak çağdaş eğitim ve bilim dili halinde gelişmesini ve zenginleşmesini
sağlamak esasına,
u) Türk müzik sektörünün gelişimine katkıda bulunmak ilkesinden hareketle,
müzik yapımcıları ve telif hakkı sahiplerinin haklarını tanımak ve ihlal
etmemek esasına,
uygun olmak suretiyle yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Kuruluş
Madde 5 - Radyo ve televizyon faaliyetlerini düzenlemek amacıyla, özerk ve
tarafsız bir kamu tüzelkişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
kurulmuştur.
Seçimi, Görev Süresi
Madde 6 - Üst Kurul, basın, yayın, iletişim ve teknolojisi, kültür, din,
eğitim, hukuk alanlarında birikimi olanlardan ve yükseköğretim görmüş, Devlet
memuru olma niteliğine sahip, beşi iktidar partisi veya partilerinin, dördü
muhalefet partilerinin göstereceği adaylar arasından Türkiye Büyük Millet
Meclisince seçilen dokuz üyeden oluşur.
Seçim için, iktidar partisi veya partileri on, muhalefet partileri sekiz
aday gösterirler. Adayların belirlenmesinde, siyasi partilerin Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlık Divanındaki temsil oranları esas alınır. Ancak,
Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak seçimlerde kime oy kullanılacağına
dair görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Adaylar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca Resmi Gazete de ilan
edilir.
İlandan en geç on gün sonra gizli oyla seçim yapılır. İktidar ve muhalefet
partileri tarafından gösterilen adaylar için ayrı ayrı listeler halinde, bir-
leşik oy pusulası düzenlenir. Adayların adlarının karşısındaki özel yer işa-
retlenmek suretiyle oy kullanılır. İktidar ve muhalefet kontenjanlarından
Üst Kurula seçilecek üyelerin tamsayısından az veya fazla verilen oylar geçer-
siz sayılır.
Seçimde, iktidar partisi veya partileri kontenjanından en çok oyu alan beş
aday ile muhalefet partileri kontenjanından en çok oyu alan dört aday seçilmiş
olur. Seçim sonucu Resmi Gazetede yayımlanır.
Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır.
Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir.
Üyeliklerde herhangi bir sebeple boşalma olursa, Türkiye Büyük Millet Mec-
lisi, boşalma tarihinden veya boşalma tarihinde tatilde ise tatilin bitiminden
başlayarak bir ay içinde yeni üyeyi seçer. Boşalan üyelik, hangi kontenjandan
olmuşsa, yeni üyenin seçimi de o kontenjandan ve iki katı aday arasından
yapılır.
İktidar partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde seçim,
iktidar ortağı büyük partinin göstereceği bir aday ile iktidar ortağı diğer
partilerin kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında
yapılır.
Muhalefet partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde de seçim,
anamuhalefet partisinin göstereceği bir aday ile diğer muhalefet partilerinin
kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında yapılır.
İktidar ve muhalefet partilerinin kontenjanından birden fazla üyelik boşal-
ması halinde siyasi partilerin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanın-
daki temsil oranları esas alınır.
Boşalan üyeliğe seçilen kimse, yerine seçildiği üyenin süresini tamamlar.
Başkan ve Başkan Yardımcısı
Madde 7 - Üst Kurul, üyeleri içinden bir Başkan seçer. Başkanın görev
süresi iki yıldır.
Başkan, Üst Kurul üyeleri arasından kendine bir Başkan Yardımcısı seçer ve
Üst Kurul'un onayına sunar. Başkan Yardımcısının görev süresi, Başkanın görev
süresi ile sınırlıdır.
Görev ve Yetkiler
Madde 8 - Üst Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Ulusal ve bölgesel frekans planlamalarını yaptırmak,
b) Önşartları yerine getirmiş müracaatçı kuruluşlara, tarafsızlık ve hak-
kaniyet ölçüleri dahilinde yayın izni ve lisans vermek, 16 ncı maddeye uygun
olarak ulusal, bölgesel ve yerel planlamalardaki kanal ve frekans bandlarının
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu eliyle kullanılan kanal ve frekans bandları
dışında kalanların en az % 50'sinin zaman paylaşımlı ve bölgesel dengelere
uygun biçimde kullanımını gözeterek kanal ve frekans bandları tahsis etmek,
c) Radyo ve televizyon kuruluşlarına, ulusal, bölgesel ve yerel yayınları
için ulusal kanal ve frekans bandı planlamalarına uygun olarak tahsis edilen
yayın alanlarını kapsayacak verici
tesisleri kurma ve işletme iznini 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu
hükümlerine uygun olarak vermek ve tesisin bu Kanun hükümlerine ve tesis şart-
larına uygunluğunu denetlemek,
d) Bu Kanun hükümlerine uygun olarak radyo ve televizyon kuruluşlarının ulu-
sal ve yerel yayınlarına imkan verecek,ulusal kanal ve frekans bandı planında
öngörülen radyo ve televizyon vericileri ile sabit veya hareketli yayın yerleri
arasında mevcut telekomünikasyon şebekesi yanında,uydu aracı ile bağlantı kura-
bilmeleri amacıyla ve öngörülen amaçlar için kullanılması kaydıyla uç linkleri
kurabilmesi için 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümlerine uygun
şekilde telekomünikasyon tesisleri kurma ve işletme izni vermek ve tesislerin bu
Kanunda öngörülen izin esaslarına uygun olarak işletilmesini denetlemek,
e) Zaman paylaşımlı program kanallarının tahsisinde bölgesel dengeleri gö-
zeterek,kuruluşları ülkenin değişik bölgelerinde yayın yapmaya teşvik etmek,
f) Yurt içinden yayın yapacak kamu ve özel radyo-televizyon kuruluşlarının
yayın izni ve lisans talebinde bulunabilmek için yerine getirmeleri gerekli ön-
şartları ve standartları Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi İlkeleri göz
önünde bulundurularak tespit etmek ve kamuoyuna duyurmak,
g) Kanal ve frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve tahsis hakkı alan-
ların yayına geçme süresini ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların ödeye-
cekleri yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili yönetmeliklerle belirlemek,
h) Radyo-televizyon yayınlarını izleme sistemleri kurarak,yayınların 4 üncü
maddeye ve bu alanda Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası andlaşmalara uy-
gunluğu açılarından denetlenmesini yapmak,
ı) Yayın kuruluşlarının,bu Kanun hükümlerine aykırı yayın yapması ve tahsis
şartlarına uymaması halinde,gerekli müeyyideleri uygulamaya karar vermek,
j) Yurt içinde,yayınların ulaşamadığı yerlerde,yerel imkanlarla radyo ve te-
levizyon vericisi kurulmasına izin vermek,
k) Uydu aracılığı ile yurt içinden veya yurt içine yapılacak yayınların
ulusal ve uluslararası ilke ve esaslara uygunluğunu gözetmek,bu amaçla diğer
ülkelerdeki yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmak,
l) Şifreli yayınlarla kablolu radyo ve televizyon tesis ve yayınları ile il-
gili kuralları bu kanundaki ilkeler çerçevesinde ve Posta,Telgraf ve Telefon
İdaresi Genel Müdürlüğünün kablolu radyo ve televizyon tesislerini atıl bırak-
mamayı gözeterek belirlemek,
m) Radyo ve televizyon yayınları ile ilgili olarak kamuoyunda doğan tepki,
beğeni ve hassasiyetleri sürekli olarak izlemek ve gerekli yönlendirmelerde bu-
lunmak amacıyla gerekli kamuoyu araştırmalarını yapmak ve yaptırmak,
n) Telsiz Genel Müdürlüğünün görevleri saklı kalmak kaydıyla,radyo ve tele-
vizyon yayınlarıyla ilgili olan milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip ku-
ruluşlar nezdinde Devlet'i,Dışişleri Bakanlığının görev ve yetkileri saklı kal-
mak kaydıyla,temsil etmek;radyo ve televizyon kuruluşlarının doğrudan üyesi bu-
lundukları hariç olmak üzere,radyo ve televizyon yayıncılığı alanında faaliyet
gösterip milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip olmayan uluslararası kuru-
luşlarda temsil görevini yerine getirmek ve bu bent gereğince belirlenen belge-
lere usulüne göre imza koymak,
o) Radyo ve televizyon konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla peryodik
istişarelerde bulunarak, kamuoyu eğilimlerini değerlendirmek,
p) Bu Kanun ve Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi ilkelerine uygun
biçimde çalışma ve faaliyetleri ile ilgili yönetmelik ve diğer düzenlemeleri
hazırlamak.
Üst Kurul Üyeliği ile Bağdaşmayan Haller
Madde 9 - Üst Kurul Üyeleri ile 3 üncü dereceye kadar (dahil) kan ve
sıhri hısımları, özel radyo ve televizyon şirketlerinde, bu şirketlerle
doğrudan veya dolaylı ortaklık bağı bulunan şirketlerde ortak ya da yönetici
olamazlar; Üst Kurul üyeliği süresince resmi veya özel başkaca hiçbir görev
alamazlar, özel veya kamu yayın kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren
konularda doğrudan doğruya veya dolayısıyla taraf olamaz ve bu konularda hiçbir
menfaat sağlayamazlar, aksine davrananlar görevlerinden çekilmiş sayılırlar.
Bu husus Üst Kurul tarafından resen veya yapılacak müracaatın değerlendi-
rilmesi sonunda karara bağlanır.
Üst Kurul Üyelerinin Teminat ve Mali Hakları
Madde 10 - Üst Kurul üyelerine görevleri süresince, 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre en yüksek Devlet memurunun
almakta olduğu aylık (ek gösterge dahil), sosyal yardımlar ile zam ve tazmi-
natlar ödenir.
Kamu görevlileri, seçildikleri görev süresince kurumlarından ücretsiz
izinli sayılırlar. Ancak, bu görevde geçecek süre, mesleklerinde geçmiş
ve mümtazen terfi etmiş sayılırlar.
Üst Kurul üyeliğine seçilenlerin, seçilmeden önce tabi oldukları sosyal
güvenlik kuruluşları ile ilişkileri devam eder. Herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşu ile ilgisi olmayanlar, istekleri halinde Sosyal Sigortalar Kurumu
ile ilişkilendirilir. Emekli olanların ise emekli aylıklarının ödenmesine
devam olunur.
Üst Kurul üyeleri, seçildikleri görev süresince, Kurul'daki görevlerinden
ve seçilerek geldikleri görevlerinden alınamazlar.
Üst Kurul üyeleri Türk Ceza Kanunu uygulaması bakımından Devlet memuru
sayılırlar.
Üst Kurul üyeleri, her yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına mal
bildiriminde bulunurlar.
Toplantı ve Karar Yeter Sayısı
Madde 11 - Üst Kurul en az yedi kişi ile toplanır. Karar yeter sayısı
beştir. Ancak, kanal tahsisinde karar yeter sayısı üye tamsayısının üçte
ikisidir.
Sürekli çalışan Üst Kurul, haftada en az bir defa toplanır.
Mali Kaynaklar ve Bütçe
Madde 12 - Üst Kurul'un gelirleri, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ve
tüm özel radyo televizyon kuruluşlarınca elde edilen brüt reklam gelirlerinden
kesilecek % 5 pay ile bu Kanun gereğince alınan yayın izni ve lisans ücretleri
ile gerektiğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinin transfer tertibinde
yer alan ödenekten oluşur.
Üst Kurul her yıl için yapacağı işlerin programına ve masraflarına karşılık
olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden verilmesi gereken ödenek
tutarını Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar.
Üst Kurulun bütçesi ve kadro cetvelleri Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesi
ile birlikte Plan ve Bütçe Komisyonunda İncelenir ve Türkiye Türkiye Büyük Mil-
let Meclisi Genel Kurulunda görüşülerek karara bağlanır.
Reklam Gelirinin Ödenmesi
Madde 13 - Reklam gelirlerinden doğan paylar elde edildikleri ayı takip eden
ay içinde Üst Kurula ödenir.Ödemede bulunmayanlara ihtarda bulunulur.İhtar yazı-
sından sonra yedi gün içinde de ödeme yapılmazsa yayın durdurulur.
Reklam gelirlerinin tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Hükümet ile İlişkiler
Madde 14 - Hükümetin Üst Kurul ile İlişkileri Başbakan tarafından yürütülür.
Üst Kurul Personeli
Madde 15 - Üst Kurul,kanunun kendisine verdiği görevleri yerine getirmek
maksadı ile yeterli sayıda ve vasıfta personelden teşkilatını oluşturur.
Teşkilat personelinin istihdam şekli,özlük hakları,çalışma esas ve usulleri
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu personeline uygulanan hükümlere tabidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi,Yayınların Düzenlenmesi ve Reklamlar
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi Yetkisi
Madde 16 - 2813 Sayılı Telsiz Kanununun diğer hükümleri saklı kalmak kay-
dıyla,kamu ve tüm özel radyo ve televizyon kuruluşlarına kanal ve frekans bandı
tahsisi ile yayın izni ve lisansı vermek ve bu tahsis ve izni iptal etmek yet-
kisi,münhasıran Üst Kurula aittir.
Kanal ve Frekans Bandı Tahsisi
Madde 17 - Ulusal kanal ve frekans bandı planlamasındaki kanal ve frekans
bandlarının dörtte biri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumuna tahsis edilir.Ka-
nal sayısı üçten,frekans bandı sayısı dörtten az olamaz.Bu kanalların birinden
Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetleri yansıtılır.Hangi faaliyetlerin ne
ölçüde yayınlanacağına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı karar verir.
Geriye kalan ulusal,bölgesel ve yerel kanal ve frekans bandlarının yarısı
tam gün üzerinden,diğer yarısı ise istek halinde zaman paylaşımlı ve gerekirse
dönüşümlü olarak tahsis edilir.
Tahsis süresi beş yılı aşamaz.
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Yükümlülüğü
Madde 18 - Üst Kurulun ulusal yayın izni verdiği kuruluşlar izin tarihinden
itibaren en geç ikinci yıl sonunda Türkiye alanının %70'ine yayınlarını ulaş-
tırmak ve haftada asgari seksen saat yayın yapmak mecburiyetindedirler.
Reklamlar
Madde 19 - Bütün reklamlar adil ve dürüst olacak,yanıltıcı ve tüketicinin
çıkarlarına zarar verecek nitelikte olmayacak,çocuklara yönelik veya içinde
çocukların kullanıldığı reklamlarda,onların yararlarına zarar verecek unsurlar
bulunmayacak,çocukların özel duyguları gözönünde tutulacaktır.
Reklamcı, programların içeriğine herhangi bir müdahalede bulunamaz.
Reklamlar günlük yayın süresinin % 15'ini geçemeyecektir. Ancak, ürünlerin
alımının, satımının, kiralanmasının veya hizmetlerin topluma doğrudan sunulma-
sını sağlamak üzere bu oran spot reklamların % 15'ini aşmaması kaydıyla
% 20'ye çıkarılabilir. Bir saatlik yayın içerisinde spot reklamlara ayrılan
süre % 20'yi aşamaz.
Ürünlerin alımını, satımını, kiralanmasını veya hizmetleri halka doğrudan
sunan türdeki reklamların yayını günde bir saati geçemez.
Reklamların Biçimi ve Sunuluşu
Madde 20 - Reklamlar program hizmetinin diğer unsurlardan açıkça ve
kolaylıkla ayırdedilebilecek ve görsel ve işitsel bakımdan ayrılığı fark edile-
cek biçimde düzenlenecek, bilinçaltı ile algılanan reklamlara izin verilmeye-
cektir.
Haber veya güncel programları düzenli olarak sunan kişilerin görüntü ve
seslerine reklamlarda yer verilmeyecektir.
Reklamların Yerleştirilmesi
Madde 21 - Reklamlar program arasına yerleştirilir. Programın bütünlüğü,
değeri ve hak sahiplerinin hakları zedelenmeyecek biçimde bir program içine
de yerleştirilebilir.
Birbirinden bağımsız bölümleri olan programlarda veya spor programları
ile benzer yapıda aralar içeren olay ve gösteri programlarında, sadece bölüm
veya devre aralarına yerleştirilebilir. Reklamlar arasında en az yirmi dakika
süre bulunmalıdır.
Konulu filmlerin veya televizyon filmlerinin (diziler, eğlence programları
ve belgeseller hariç) süreleri kırkbeş dakikadan fazla olması halinde, her
kırkbeş dakikalık süre sonunda bir kez olmak üzere reklam için kesinti yapıla-
bilir. Film kırkbeş dakikadan fazla ise kırkbeş dakikadan sonraki zamanda
her yirmi dakika aralıkla reklam yerleştirilebilir.
Hiçbir dini tören yayınına reklam alınamaz. Haber bültenleri, güncel
programlar, çocuk programları otuz dakikadan kısa oldukları takdirde reklamla
kesilemezler.
Her türlü yayında gizli reklam yapılması yasaktır.
Belirli Ürünlerin Reklamları
Madde 22 - Alkol ve tütün ürünleri reklamlarına izin verilemez. Recete ile
satışına izin verilen ilaç ve tedavilerin reklamı yapılamaz. Diğer ilaç ve
tedavilerin reklamları dürüst, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün
unsurlardan oluşacak ve ferdin zarardan korunması gereklerine uygun olacaktır.
Program Desteklenmesi
Madde 23 - Bir program veya dizi tamamen veya kısmen mali destek görmüşse,
bu husus programın başında ve/veya sonunda uygun ibarelerle belirtilir.
Destekleyen taraflar, programın içeriğine ve yayınlanış biçimine, yayıncının
sorumluluğunu ve bağımsızlığını etkileyecek hiçbir müdahalede bulunamazlar.
Desteklenen programlarda, destek verene veya üçüncü bir kişiye ait mal ve
hizmetlere atıfta bulunulması ve bunların alınması, satılması ve kiralanması
teşvik edilmeyecektir.
Programlar yirmiikinci maddede yasaklanmış olan mal ve hizmetlerin üretimi
veya satışıyla iştigal eden özel veya tüzelkişilerce desteklenemez.
Haber ve güncel programlarda mali desteğe izin verilemez.
Telsiz Genel Müdürlüğünün Yükümlülüğü
Madde 24 - Telsiz Genel Müdürlüğü, radyo ve televizyon yayınlarına esas
olan bütün kanal, frekans bantları ve gerekli teknik bilgileri Ulaştırma
Bakanlığı kanalıyla Üst Kurula bildirir,yapılan tahsisleri uygular ve teknik
bakımdan izler.
Üst Kurulun taleplerinin öncelikle yerine getirilmesi esastır.
Yayınların Men Edilmesi
Madde 25- Yargı kararları saklı kalmak kaydıyla yayınlar önceden denetlene-
mez ve durdurulamaz.Ancak,milli güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hallerde yahut
kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması kuvvetle ihtimal dahilinde ise Başbakan
veya görevlendireceği bakan yayını durdurabilir.
Radyo ve televizyon kuruluşları,Cumhurbaşkanının veya Hükümetin;milli güven-
liğin,kamu düzeninin,genel sağlığın ve genel ahlakın gerekleriyle ilgili bildi-
rilerini yayınlamakla yükümlüdür.
Yukarıda fıkralar uyarınca alınacak icrai,idari kararlar aleyhine açılacak
iptal davaları doğrudan doğruya Danıştay'da açılır.Danıştay bu davalara öncelik-
le bakar ve öncelikle karara bağlar.Yürütmeyi durdurma talepleri hakkında 48
saat içerisinde karar verir.
Yeniden İletim Yasağı
Madde 26- Uzayda sinyal iletebilen herhangi bir araç vasıtası ile yapılan
ilk yayınların bütününün veya bir bölümünün aynı anda ya da daha sonra yurt
içinde yeniden iletimine,bu Kanunun kablolu yayınlar ile ilgili hükümleri saklı
kalmak kaydıyla,kullanılan teknik araç ne olursa olsun izin verilmez.
Üst Kurul'un yayın izni ve lisans verdiği ulusal ve/veya yerel yayın yapan
kuruluşların yurt dışından naklen veya daha sonra banttan yayınlayacakları de-
vamlılık arzetmeyen,münferit programlar bu yasağın kapsamı dışındadır.
Yurtdışında naklen spor,konferans ve hertürlü benzer yayınlar geçici olmak
kaydıyla aynı anda veya daha sonra yayınlanabilir.
Seçimlerde Siyasi Partilerin Yayınları
Madde 27- Seçim dönemlerindeki yayınlar,kanunla Yüksek Seçim Kuruluna veri-
len yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir.
üst Kurul,seçim dönemlerindeki yayınlarını Yüksek Seçim Kurulunun kararları
doğrultusunda denetler.
Düzeltme ve Cevap Hakkı
Madde 28- Gerçek ve tüzelkişilerin kişilik haklarına saldırı teşkil eden ya-
yınlar ile gerçeğe aykırı olduğu iddia edilen yayınlara karşı cevap ve düzelt-
me hakkı tanınması için ilgililer yargı yoluna başvurabilirler.
Yayın kuruluşları yaptıkları her yayının bandını bir yıl muhafazaya mecbur-
dur.İlgili dava açmaya esas olmak üzere,yazılı olarak üst Kurula başvurarak ya-
yın bandından ücretini ödeyerek bir kopya isteyebilir.
Yargıya yapılan başvuru üzerine yargı gerekli incelemeyi yapar.Başvuru ye-
rinde görülürse düzeltme ve cevap,saldırı teşkil eden veya gerçeğe aykırı ya-
yının yapıldığı aynı saatte,aynı program içinde yayınlanır. Yayın süresi ve
şeklini halin icabına ve delillere göre hakim takdir eder.
Kişilerin yargıya başvurmaları yayından itibaren 10 gün içinde yapılır.Mah-
keme 3 gün içinde karar verir.Verilen karara karşı tebliğden itibaren 3 gün
içinde bir üst mahkemeye itiraz edilebilir.Üst mahkeme 3 gün içinde karar verir.
Verilen karar kesindir.
Mahkeme kararı ilgili kuruluşa tebliğ edildiğinin ertesi günü yayın yapılır.
Yayını yapmayan veya karara uygun şekilde yapmayan veya geciktiren kuruluşun
yayını üst kurulca eylemin ağırlığına göre 3 aya kadar durdurulur.İkinci kez
tekrarı halinde yayın izni iptal edilir.
Yetkili ve görevli mahkeme ulusal yayın yapan kuruluşlar için Ankara Sulh
Ceza Mahkemesi,bölgesel ve yerel yayın yapan kuruluşlar için başvuru sahibinin
ikametgahı sulh ceza mahkemesidir.
Gerçek ve tüzelkişilerin ayrıca genel hükümlere göre ilgili yayın kuruluşuna
karşı tazminat davası açma hakkı saklıdır.Tazminat davası haklı görüldüğü tak-
dirde mağdur tarafa ödenecek tazminat miktarı yüzmilyon TL.'dan az olamaz.3506
sayılı Kanun hükümleri saklıdır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşları
Kuruluş ve Hisse Oranları
Madde 29- Siyasi Partiler,Dernekler,Sendikalar,Meslek Kuruluşları,Koopera-
tifler,Vakıflar,Mahalli İdareler ile bu İdarelerce kurulan veya bu idarelerin
ortak oldukları şirketler,iş ortaklıkları,birlikler ile üretim,yatırım,ihracat,
ithalat,pazarlama ve finansal kurum ve kuruluşları özel radyo ve televizyon ku-
ruluşları özel radyo ve televizyon kuruluşu kuramaz ve bunlara ortak olamazlar.
Özel radyo ve televizyon kuruluşları anonim şirket olarak kurulurlar.Sermaye
Piyasası Kurulu bu anonim şirketler,ortak diğer şirketlerin hamiline yazılı hale
getirmelerini ister.Bu şirketler herhangi bir kişi lehine intifa senedi ihdas
edemezler.
İkinci fıkrada yazılı anonim şirketlerin hisse senetlerinin halka arzında
28.7.1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kuruluş için
Sermaye Piyasası Kurulundan izin alınmadan önce Üst Kuruldan onay alınması
şarttır.
Aynı şirket ancak bir radyo ve bir televizyon işletmesi kurabilir.
Aynı özel radyo ve televizyon kuruluşunda bir ile üçüncü dereceye kadar
(dahil) kan ve sıhri hısımlar aynı zamanda hisse sahibi olamazlar.
Bir hissedarın,bir kuruluştaki hisse miktarı ödenmiş sermayenin % 20 sinden
ve birden fazla kuruluşta hisse sahibi olanların bu kuruluşlardaki tüm hissele-
rin toplamı da % 20 den fazla olamaz.Bu hükümler,yukarıda zikredilen hisse sahi-
binin bir ile üçüncü dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımları için de uygu-
lanır.
Belirli bir özel radyo veya televizyon kuruluşunda yabancı sermayenin payı
% 20'yi geçemez.
Yerli ve yabancı hissedarlar hiçbir şekilde imtiyazlı hisse senedine sahip
olamazlar.
Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda ortak olan yabancı gerçek
veya tüzelkişi,bir başka özel radyo ve televizyon kuruluşuna ortak olamaz.
Belirli bir özel radyo ve televizyon kuruluşunda % 10 dan fazla hissesi
olanlar Devletten,diğer kamu tüzelkişilerinden ve bunların doğrudan veya dolaylı
olarak katıldıkları teşebbüs ve ortaklıklardan herhengi bir taahhüt işini doğru-
dan doğruya veya dolaylı olarak kabul edemezler ve menkul kıymetler borsalarında
muamelede bulunamazlar.
Türkiye'de gazete çıkaran gerçek ve tüzelkişiler ile basınla ilgili mevzua-
ta göre gazete sahibi olanlar birarada %20 den fazla hisse sahibi olamazlar.Bu
hüküm bu şahısların bir ile üçüncü dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımları
hakkında da uygulanır.
Yurt dışından Türkiye'ye yönelik yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşla-
rına üst Kurul tarafından frekans,kanal ve kablo kapasitesi tahsis edilemez.
Bunlara Türkiye'de vergi mükellefi olanlar tarafından verilen reklam ve ilan
bedelleri vergi matrahlarından düşülemez.
Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Yapısı
MADDE 30 - Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının uyması gerekli asgari
idari,mali ve teknik şartları ile yayın alanı ,yayın saat ve süreleriyle ilgili
esaslar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından tespit edilir.
Sorumluluk
MADDE 31 - Özel radyo ve Televizyon Kuruluşları,yayınlarında belli oranlarda
eğitim,kültür,Türk Halk ve Sanat Müziği programları koymak zorundadırlar.Bu
programların tür ve oranlarıyla ilgili esaslar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
tarafından tespit edilir.
Seçim Döneminde Yapılmayacak Yayınlar
MADDE 32 - Seçimlerde oy verme gününden önceki 7 nci günden itibaren,haber,
röportaj gibi programlar veya reklamlar yoluyla,kamuoyu araştırmaları,anketler,
tahminler,bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasi
bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileye-
cek her türlü yayınlarda bulunmasına izin verilemez.Bu yasaklara uymayanlar ya-
yın ilkelerini ihlal etmiş sayılırlar.
ALTINCI BÖLÜM
Müeyyideler
Uyarı,Durdurma,İptal
MADDE 33 - Üst Kurul,öngördüğü yükümlülükleri yerini getirmeyen,izin şartla-
rını ihlal eden,yayın ilke ve esaslarına aykırı yayın yapan özel radyo ve tele-
vizyon kuruluşlarını uyarır.Bu uyarıda,ihlalin niteliği,ağırlığı ve tekrarı ha-
linde sonuçları açıkça belirtilir.
İhlalin tekrarlanması halinde,ihlalin ağırlığına göre izin uygulaması bir
yıla kadar geçici olarak durdurulur veya yayın izni iptal edilir.
Yayın izninin verilmesi için gerekli şartlardan birini kaybeden veya şart-
ların uygunluğunu hile ile elde eden özel radyo ve televizyon kuruluşlarının
izni,üst Kurulunca iptal edilir.
Cezalar ve Müsadere
MADDE 34 - Bu Kanunda belirtilen istisnalar dışında,üst Kuruldan izin alma-
dan radyo ve televizyon yayını yapan ya da izni üst Kurul tarafından geçici
ya da sürekli iptal edilmesine rağmen yayında bulunan kişi veya kuruluşların sa-
hip ve yöneticilerine fiilleri başka bir suç oluştursa bile fiilin ağırlığına
göre altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ve yüz milyon Türk lirasından on
milyar Türk lirasına kadar para cezası verilir.3506 Sayılı Kanun hükümleri sak-
lıdır.Ayrıca,tüm yayın cihazları 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanu-
nun 36 ncı maddesine göre müsadere edilir.
Yayın bantlarını bir yıl süre ile muhafaza etmeyen ve bu süre içerisinde
Cumhuriyet Savcılığınca istenmesine rağmen sesli ve görüntülü olarak teslim et-
meyen yayın kuruluşlarının sahip veya yöneticileri,bir yıldan beş yıla kadar
ağır hapis ve yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezasıyla
cezalandırılırlar.Ayrıca bir aydan üç aya kadar yayınların durdurulmasına da
karar verilir.
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunun Yükümlülüğü
MADDE 35 - Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu bu Kanunda öngörülen yayın
ilke ve esaslarına uygun yayın yapmakla yükümlüdür.
Yayın ilke ve esaslarının ihlali halinde Türkiye Radyo ve Televizyon Kuru-
mu,ihlalin niteliği ve ağırlığı açıkça belirtilerek Üst Kurulca uyarılır.
Durdurmayı gerektirecek şekilde yayın yapılması halinde,Üst Kurulun bu doğ-
rultuda vereceği karar üzerine Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü
ve Yönetim Kurulunun görevi düşer,.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Türkiye Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu
MADDE 36 - 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun Radyo ve Tele-
vizyon Yüksek Kuruluna ilişkin hükümleri üst Kurulun göreve başlaması ile bir-
likte yürürlükten kalkar ve Yüksek Kurulun görevi sona erer.Görevi sona eren
Yüksek Kurulun Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu
üyelerinin atanmasına ilişkin yetkileri Üst Kurula ve iş bu Kanun gereğince Üst
Kurula geçenler dışındaki diğer yetkileri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
Yönetim Kuruluna devredilir.
Telif Hakları
MADDE 37 - Radyo ve Televizyon Kuruluşları,yayınlarında yer verdikleri eser-
lere telif hakkı öderler.Telif hakkı ödemelerine ait esaslar meslek birlikleri-
nin görüşü alınarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca tespit edilir.
Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Haber Birimlerinde Çalışanlar
MADDE 38 - Radyo ve Televizyon kuruluşlarının haberle ilgili birimlerinde
çalışanlar 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki
Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna tabidir.Bu birimlerde çalıştırılacak ba-
sın kartlı personelin asgari sayısını Üst Kurul belirler
Yetkili Mahkeme
MADDE 39 - üst Kurul aleyhine açılacak idari davalarda Ankara mahkemeleri
yetkilidir.
Yönetmelikler
MADDE 40 - Üst Kurulun ve teşkilatının çalışma esas ve usulleri,kanal ve
frekans tahsisi şartları ve ihale usulleri ile telif ve yapımcı haklarını koru-
ma esas ve usulleri Üst Kurul tarafından hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir.
Bu yönetmelikler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Geçici HÜkümler
GEÇİCİ MADDE 1 - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri,bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren bir ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisince seçilir.
Bu seçim için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca,Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlık Divanında temsil edilen siyasi partilerden,adaylarını
6 ncı maddeye uygun olarak,yedi gün içinde bildirmeleri istenir.
GEÇİCİ MADDE 2 - Radyo ve televizyon Üst Kurulu üyelerinin yenilenmesine
ilişkin 6 ncı maddenin 7 nci fıkrası hükmünün uygulanmasını sağlamak amacıyla,
bunların seçiminden iki yıl sonra yapılacak seçimlerde yenilenecek olanları
tespit etmek üzere,bu seçimden iki ay önce adçekmeye başvurulur;dört yıl sonra
yapılacak seçimle yenilenecek olan üyelerin tespiti için,aynı esasa uyularak
adçekilir,ancak ikinci yıl sonunda seçilmiş olan üyeler bu adçekmeye girmez.
GEÇİCİ MADDE 3 - GÖrevi sona eren Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulunun teş-
kilat ve kadroları Üst Kurula devredilmiştir.Bu Yüksek Kurula tahsisli taşınmaz
mallar ile araç ve gereçler ve kasasındaki nakit ile alacak ve borçları herhangi
bir işleme gerek olmaksızın Üst Kurula devredilir.
GEÇİCİ MADDE 4 - Üst Kurulun harcamaları,mali kaynakları 12 nci maddeye göre
oluşuncaya kadar Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1994 yılı bütçesinden karşıla-
nır.
Bu amaçla yapılacak harcamalar için mevcut veya yeniden açılacak tertiplere
yeteri kadar ödenek aktarmayı,Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının talebi
üzerine Maliye Bakanlığı yerine getirir.
GEÇİCİ MADDE 5 - Üst Kurul,oluşumunu takip eden en geç dört ay içinde,önce-
likle ihtiyaç duyduğu kanal ve frekans bantları planlamasını yaptırır.
GEÇİCİ MADDE 6 - Üst Kurul,kendi oluşumu ile yayın izni ve lisansı vermeye
başlayacağı tarihe kadar geçecek süre zarfındaki radyo ve televizyon yayınları
rejimini ayrıca ve öncelikle düzenler.
Bu süre zarfında kullanılmakta olan kanal ve frekanslar,kullananlar için
herhangi bir suretle müktesep hak teşkil etmezler.Ancak,Üst Kurul yayın izni
verip kendilerine kanal ve frekans bandı tahsis edilen Radyo ve televizyonlara;
yayınageçmeleri için kendilerine verilen süre sonuna kadar 29 uncu maddenin son
fıkrasının son cümlesi tatbik edilmez.
GEÇİCİ MADDE 7 - Kanunda Üst Kurulun gelirleriyle alakalı 12 nci maddenin
uygulanmalarıyla ilgili olarak Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ve tüm özel
radyo ve televizyon kuruluşlarınca sağlanan brüt reklam gelirlerinden kesilecek
pay ilk üç yıl için % 4 tür.
Geçici Madde 8- 11.11.1983 tarih ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon
Kanununda yeni düzenleme yapılıncaya kadar;Türkiye Radyo Televizyon Kurumu,Üst
Kurulun onayı ile Yurt dışında büro açabilir bu bürolarda sürekli personel is-
tihdam edebilir.
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu personeli,Başbakanlık Merkez Teşkilatında
çalışan personelin aylık ücretleri dışında yararlandığı fazla çalışma ücreti
ve benzeri diğer mali haklardan Genel Müdür'ün teklifi ve Üst Kurulun onayı ile
aynen yararlanır.Ayrıca,Kurum'da çalıştırılan personelin kadro ünvanları,sayısı,
ücretleri,kadrolara uygulanacak ek göstergeler,personele sağlanacak sosyal yar-
dımlar,Kurum Genel Müdürü'nün teklifi üzerine Üst Kurul tarafından belirlenir.
Geçici Madde 9- Bu Kanunda sözü edilen yönetmelikler,üst Kurulun oluşumunu
takip eden dört ay içinde hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girer.
Yürürlük
Madde 41- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 42- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür
3797 SAYILI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN
3797 SAYILI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT YAPISI
Ülkemizde eğitim-öğretim; Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
Devletin eğitim hizmetleri ile ilgili görev ve sorumlulukları ise Milli Eğitim Bakanlığına verilmiştir.
Bu Bakanlık, Ulu Önder Atatürk’ün “Cumhurbaşkanı olmasaydım Milli Eğitim Bakanı olurdum” diyerek önemini vurgulamaya çalıştığı kamu kuruluşlarından biri olup, önem ve özelliğini, bu gün de korumaktadır.
Milli Eğitimin amacı ise; özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında, Bakanlığın 19 Aralık 1923 ve 08 Eylül 1924 tarihli genelgelerinde ki:
“Mektepler Cumhuriyet esaslarına sadık kalmayı telkine mecburdur. Çocuklarımız kalplerinde ve ruhlarında Cumhuriyet için fedakar olmak mefkûresi (ülküsü) taşımalıdır”
ifadesinden de anlaşıldığı gibi, Cumhuriyetçi ve demokratik bir eğitim vermek olmuştur. Daha sonraki yıllarda bu amaç; geliştirilip belirginleştirilerek, yetişecek çocuğun:
1. Toplumsal Açıdan
a. Türk Milletinin bir evladı olmanın şerefini duyar ve sorumluluğunu kavrar,
b. Şerefli Türk tarihinin değerlerini korur, Türk inkılabının ilkelerine bağlı,
c. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının sağladığı yurttaş, hak ve hürriyetlerine saygılı,
d. İnsanlara karşı iyi duygulu,
e. Yurttaşlar arasında milli birlik ilkelerini bozmayan fikir ayrılıklarını hoş görür,
f. Kanunlara uyar ve medeni ödevlerini yerine getirir,
g. Milli kaynakları korur,
h. Kötü şartları düzeltmek için çalışır,
ı. Bilimsel çalışma ve ilerlemelerin genel yönünce getireceği yardımı kavrar,
2. Kişisel Bakımdan
a. Öğrenme ve gelişme isteğine, pratik hayatın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip,
b. Anadilini doğru olarak konuşur, okur-yazar,
c. Kendisinin ve çevresindekilerin sağlığını korur,
d. Çevresinin sağlık şartlarını düzeltmek için uğraşır,
e. Spor faaliyetlerine ve diğer sosyal faaliyetlere katılır ve bunları seyretmekten hoşlanır,
f. Kendi davranışlarını denetleyebilir ve iyiye yöneltir,
g. Serbest zamanlarını temiz ve yararlı işlerle geçirir,
h. Güzel sanatları ve tabiatı sever,
ı. Sorumlu işler almaya hazırlıklı, girişkenlik yeteneği gelişmiş,
3. İnsanlık İlişkileri Bakımından
a. Başkalarıyla birlikte çalışıp oynayabilir,
b. Davranışlarında toplumsal naziklik ilkelerine uyar,
c. Aileye değer verir, evini yönetmede becerikli,
d. Ailesinin bütün üyelerine karşı saygılı ve şefkatli,
4. Ekonomik Hayat Bakımından
a. Çalışmanın zevkini duyar,
b. İş üzerindeki gücünü geliştirerek sürdürür,
c. Yeteneklerine uygun işi seçebilir, mesleğinde başarılı,
d. Geçimini düzenleme gücünde,
e. Hesabını bilir yurttaş olmasını sağlar
şeklinde tespit ve ifade edilmiştir.
Bu kapsamda,. Milli Eğitimin amaçları ve ilkeleri, 4.6.1973 tarihinde çıkarılan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir.
Belirlenen amaçları gerçekleştirmek üzere kurulmuş olan Bakanlık; Cumhuriyetin kuruluşundan 1935 yılı sonuna kadar Maarif Vekaleti, 28 Aralık 1935’ten 1941’e kadar Kültür Bakanlığı, 22 Eylül 1941’den 9 Ekim 1946 tarihine kadar Maarif Vekilliği, 10 Ekim 1946’dan 1952 yılı sonuna kadar Milli Eğitim Bakanlığı, 1954 yılı sonuna kadar Maarif Vekaleti, 15.06.1960 tarihinden sonra yine Milli Eğitim Bakanlığı adı ile çalışmalarını sürdürmüştür.
14 Aralık 1983 tarih ve 19-1/128.599 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Gençlik ve Spor Bakanlığının, Milli Eğitim Bakanlığı ile birleştirilmesinden sonra Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı adını almışsa da, gençlik ve spor hizmetlerin 356 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği Başbakanlığa bağlanması sonucu 24.01.1989 tarihinden itibaren Milli Eğitim Bakanlığı olarak genel idaredeki yerini almıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı kurulduğu ilk günden beri;
a. Yönetim teşkilatı (merkez, taşra ve yurtdışı),
b. Bağlı kuruluşlar,
c. Öğretim kurumları (örgün ve yaygın),
olmak üzere, üç ana hizmet bölümü halinde ve bir bütünlük içerisinde teşkilatlandırılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığının kuruluş ve görevleri, uzun bir süre Kanun Hükmünde Kararnameler ile belirlenmiştir.
Bilahare 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 30.04.1992 tarihinde kabul edilmiş ve 12.05.1992 tarih ve 21226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLAT YAPISI
Ülkemizde eğitim-öğretim; Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
Devletin eğitim hizmetleri ile ilgili görev ve sorumlulukları ise Milli Eğitim Bakanlığına verilmiştir.
Bu Bakanlık, Ulu Önder Atatürk’ün “Cumhurbaşkanı olmasaydım Milli Eğitim Bakanı olurdum” diyerek önemini vurgulamaya çalıştığı kamu kuruluşlarından biri olup, önem ve özelliğini, bu gün de korumaktadır.
Milli Eğitimin amacı ise; özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında, Bakanlığın 19 Aralık 1923 ve 08 Eylül 1924 tarihli genelgelerinde ki:
“Mektepler Cumhuriyet esaslarına sadık kalmayı telkine mecburdur. Çocuklarımız kalplerinde ve ruhlarında Cumhuriyet için fedakar olmak mefkûresi (ülküsü) taşımalıdır”
ifadesinden de anlaşıldığı gibi, Cumhuriyetçi ve demokratik bir eğitim vermek olmuştur. Daha sonraki yıllarda bu amaç; geliştirilip belirginleştirilerek, yetişecek çocuğun:
1. Toplumsal Açıdan
a. Türk Milletinin bir evladı olmanın şerefini duyar ve sorumluluğunu kavrar,
b. Şerefli Türk tarihinin değerlerini korur, Türk inkılabının ilkelerine bağlı,
c. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının sağladığı yurttaş, hak ve hürriyetlerine saygılı,
d. İnsanlara karşı iyi duygulu,
e. Yurttaşlar arasında milli birlik ilkelerini bozmayan fikir ayrılıklarını hoş görür,
f. Kanunlara uyar ve medeni ödevlerini yerine getirir,
g. Milli kaynakları korur,
h. Kötü şartları düzeltmek için çalışır,
ı. Bilimsel çalışma ve ilerlemelerin genel yönünce getireceği yardımı kavrar,
2. Kişisel Bakımdan
a. Öğrenme ve gelişme isteğine, pratik hayatın gerektirdiği bilgi ve becerilere sahip,
b. Anadilini doğru olarak konuşur, okur-yazar,
c. Kendisinin ve çevresindekilerin sağlığını korur,
d. Çevresinin sağlık şartlarını düzeltmek için uğraşır,
e. Spor faaliyetlerine ve diğer sosyal faaliyetlere katılır ve bunları seyretmekten hoşlanır,
f. Kendi davranışlarını denetleyebilir ve iyiye yöneltir,
g. Serbest zamanlarını temiz ve yararlı işlerle geçirir,
h. Güzel sanatları ve tabiatı sever,
ı. Sorumlu işler almaya hazırlıklı, girişkenlik yeteneği gelişmiş,
3. İnsanlık İlişkileri Bakımından
a. Başkalarıyla birlikte çalışıp oynayabilir,
b. Davranışlarında toplumsal naziklik ilkelerine uyar,
c. Aileye değer verir, evini yönetmede becerikli,
d. Ailesinin bütün üyelerine karşı saygılı ve şefkatli,
4. Ekonomik Hayat Bakımından
a. Çalışmanın zevkini duyar,
b. İş üzerindeki gücünü geliştirerek sürdürür,
c. Yeteneklerine uygun işi seçebilir, mesleğinde başarılı,
d. Geçimini düzenleme gücünde,
e. Hesabını bilir yurttaş olmasını sağlar
şeklinde tespit ve ifade edilmiştir.
Bu kapsamda,. Milli Eğitimin amaçları ve ilkeleri, 4.6.1973 tarihinde çıkarılan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir.
Belirlenen amaçları gerçekleştirmek üzere kurulmuş olan Bakanlık; Cumhuriyetin kuruluşundan 1935 yılı sonuna kadar Maarif Vekaleti, 28 Aralık 1935’ten 1941’e kadar Kültür Bakanlığı, 22 Eylül 1941’den 9 Ekim 1946 tarihine kadar Maarif Vekilliği, 10 Ekim 1946’dan 1952 yılı sonuna kadar Milli Eğitim Bakanlığı, 1954 yılı sonuna kadar Maarif Vekaleti, 15.06.1960 tarihinden sonra yine Milli Eğitim Bakanlığı adı ile çalışmalarını sürdürmüştür.
14 Aralık 1983 tarih ve 19-1/128.599 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Gençlik ve Spor Bakanlığının, Milli Eğitim Bakanlığı ile birleştirilmesinden sonra Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı adını almışsa da, gençlik ve spor hizmetlerin 356 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği Başbakanlığa bağlanması sonucu 24.01.1989 tarihinden itibaren Milli Eğitim Bakanlığı olarak genel idaredeki yerini almıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı kurulduğu ilk günden beri;
a. Yönetim teşkilatı (merkez, taşra ve yurtdışı),
b. Bağlı kuruluşlar,
c. Öğretim kurumları (örgün ve yaygın),
olmak üzere, üç ana hizmet bölümü halinde ve bir bütünlük içerisinde teşkilatlandırılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığının kuruluş ve görevleri, uzun bir süre Kanun Hükmünde Kararnameler ile belirlenmiştir.
Bilahare 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 30.04.1992 tarihinde kabul edilmiş ve 12.05.1992 tarih ve 21226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
ÇIRAKLIK VE MESLEK EĞİTİMİ KANUNU
ÇIRAKLIK VE MESLEK EĞİTİMİ KANUNU
Kanun Numarası : 3308
Kabul Tarihi : 5/6/1986
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih: 19/6/1986 Sayı: 19139
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; çırak, kalfa ve ustaların eğitimi ile okullarda
ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun;
a) 17 Temmuz 1964 tarih ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu ve bu Kanunda değişiklik yapan 3153 sayılı Kanun ile, 8 Mart 1950 tarih ve 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanunu ve Bu Kanunda değişiklik yapan 2567 sayılı Kanuna göre kurulmuş mesleki kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye işyerlerini, mal ve hizmet üreten kamu kuruluşlarını; Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif evleri Genel Müdürlüğüne bağlı işyerleri ile Dışişleri Bakanlığına bağlı Devlet Konukevleri hariç olmak üzere döner sermayeli işyerlerini; bu işyerlerinde çalışan çırak, kalfa ve ustaları;
b) Bu maddenin (a) fıkrasında yazılı işyerlerinde, mesleki ve teknik liselerde eğitim gören öğrencileri;
Kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunda geçen;
a) "Bakanlık", Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığını;
b) "Aday çırak", çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişiyi;
c) "Çırak", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin
gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen
kişiyi;
d) "Öğrenci", işletmelerde, mesleki ve teknik liselerde eğitim görenleri;
e) "Kalfa", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul
edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;
f) "Usta", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;
-------------------
(1) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı geçen "ilkokul" ve "ortaokul" ibareleri,
16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle "ilköğretim okulu"
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
g) "Usta öğretici", ustalık yeterliğini kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa
ile meslek lisesi öğrencilerinin işyerindeki eğitiminden sorumlu; meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi;
h) "İşletmelerde Meslek Eğitimi", mesleki ve teknik öğretim kurumu öğrencilerinin beceri eğitimlerinin işletmelerde, teorik eğitimlerinin ise mesleki ve
teknik eğitim kurumlarında veya işletme veya kurumlarca tesis edilen eğitim merkezlerinde yapılan eğitim uygulamalarını;
i) "Fon", Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma
Fonunu;
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Kurullar
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 4 - Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve işletmeler
de yapılacak mesleki eğitimin; planlaması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
konularında tavsiye kararları almak ve görüş bildirmek üzere bir "Çıraklık ve
Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur. Bu kurulun kararları Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanının onayı ile uygulanır.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu Bakanlık mesleki ve teknik eğitimle görevli Müsteşar Yardımcısının başkanlığında,
a) Bakanlıkça görevlendirilecek ilgili Genel Müdür;
b) Maliye ve Gümrük Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
c) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
e) Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Başkanı;
f) Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu temsilcisi;
g) Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği temsilcisi;
h) En çok işvereni temsil eden İşveren Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
i) En çok işçiyi temsil eden İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
j) Mesleki ve Teknik Eğitim alanından görevlendirilecek Yüksek Öğretim Kurulu temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda mesleki ve teknik eğitimle ilgili Genel
Müdür ve Daire Başkanlarını toplantıya davet eder.
Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı gerekli gördüğü durumlarda kurul toplantılarına başkanlık eder.
Kurulun sekreterya hizmetleri Bakanlıkça yürütülür.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun toplantı ve çalışma esasları yönetmelikle düzenlenir.
Görevleri
Madde 5 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Gerek bu Kanun ve gerekse bu Kanuna göre çıkarılacak olan yönetmelik
hükümlerinin uygulanmasını takip etmek ve değerlendirmesini sağlamak.
b) Muhtelif sektör ve branşda çıraklık eğitimi ile meslek eğitimi konusunda
eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve Bakanlığa bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim programlarının esasları ve süreleri hakkında
Bakanlığa görüş bildirmek.
d) Çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitim imtihan komisyonlarının kurul-
ması ve çalışması ile imtihanların yapılış usullerine ilişkin yönetmelik taslaklarını hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
e) Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler için
sözleşme modellerini hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
f) Lüzumu halinde çıraklık ve mesleki eğitim ile ilgili konuların incelenme-
si için ihtisas komisyonları kurmak.
g) Çıraklık ve mesleki eğitimle ilgili Bakanlıkça gönderilecek konuları
incelemek ve görüş bildirmek.
h) Bu Kanuna göre yapılacak çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitimde;
uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak yer ve meslekleri belirlemek ve Bakanlığa görüş bildirmek.
i) İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurullarının yıllık çalışma raporlarını
değerlendirmek.
j) Teknolojik gelişmelerin ve iş hayatındaki değişmelerin meslek eğitimine
etkilerini izlemek ve Bakanlığa bildirmek.
İKİNCİ BÖLÜM
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 6 - İllerde çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve
işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi konularında valiliğe görüş ve tavsiyeler bildirmek üzere "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu;
a) İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürü;
b) İl İş ve İşçi Bulma Kurumu Şube Müdürü;
c) İl Sanayi ve Ticaret Müdürü;
d) İl Esnaf ve Küçük Sanatkarları Dernekleri Birliği Başkanı ve Çıraklık ve
Mesleki Eğitimin yapıldığı mesleklerle ilgili olarak Esnaf ve Sanatkarlar Dernekleri Birliği Başkanlığınca seçilecek 3 üye;
e) İl Ticaret Odası Başkanı;
f) İl Sanayi Odası Başkanı;
g) İlin çıraklık ve mesleki teknik eğitimden sorumlu Milli Eğitim Gençlik
ve Spor Müdür Yardımcısı;
h) Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürü;
i) Valilikçe görevlendirilecek, yönetmelikte belirlenecek büyük illerde 2,
diğer illerde 1 meslek lisesi müdürü;
j) En fazla işçiyi temsil eden konfederasyonun o il için göstereceği işçi
sendikası temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Gerekirse kurul toplantılarına başkanın isteği üzerine müşavir üyeler de
alınabilir.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantı ve çalışma esasları yönetmelikle belirlenir.
Kurulun Başkanı İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürüdür.
Kurulun kararları valinin onayı ile uygulanır. Vali gerekli gördüğü hallerde
kurula başkanlık eder.
Görevleri
Madde 7 - İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Muhtelif sektör ve branşdaki çıraklık ve mesleki eğitim ihtiyacını il
seviyesinde tespit etmek ve Bakanlığa sunmak.
b) Bakanlıkça gönderilen çıraklık ve mesleki eğitim çerçeve programlarının
il ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için Bakanlığa görüş bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların
çözümüne yardımcı olmak.
d) Bu Kanun hükümlerinin il seviyesinde eksiksiz yerine getirilmesi için
gerekli tedbirleri almak.
e) Çıraklık ve Mesleki Eğitim konularında valilikçe gönderilecek konuları
incelemek ve sonuçlandırmak.
f) İldeki çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarını takip etmek ve değerlendirmek. Bu konu ile ilgili yıllık çalışma raporunu hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
Kapsama alma
Madde 8 - İlin Bakanlıkça Kanun kapsamına alınma kararının yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çıraklık, Kalfalık ve İşletmelerde Mesleki Eğitim
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Kalfalık Eğitimi
Aday çırak
Madde 9 - İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı
ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler. (1)
Çıraklık şartları
Madde 10 - Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır.
a) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.(2)
b) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya
uygun olmak.
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim
ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Aday çırak ve çırakların statüleri
Madde 11 - Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup, öğrencilik haklarından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler.
Eğitim ve çalışma
Madde 12 - Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre haftada 8 saat-
ten az olmamak üzere 10 saate kadar genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime katılmaları için aday çırak ve çıraklara ücretli izin verilir.
Aday çırak ve çıraklar pratik eğitimlerini işyerlerinde veya çıraklık eğitimi merkezlerinde; teorik eğitimlerini ise eğitim kurumlarında veya Bakanlıkça uygun
--------------------
(1) Bu maddede yer alan "eğitilirler" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "eğitilebilirler" olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) Bu bentte yer alan "onüç yaşını" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "ondört yaşını" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Görülen eğitime elverişli işyerlerindeki eğitim ünitelerinde yaparlar. Bu iki
eğitim birbirlerini tamamlayacak şekilde planlanır ve yürütülür.
Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına göre, işyerinin ve mesleğin
özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitimde 1475 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi hükmü gözönünde bulundurulur.
Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme yapılması
Madde 13 - 507 sayılı Kanuna tabi işyerleri, Bakanlıkça tespit edilecek illerde ve meslek dallarında 19 yaşından gün almamış kimseleri çıraklık sözleşmesi yapmadan çalıştıramazlar.
İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce bunların
velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı çıraklık sözleşmesi yapmak
zorundadır.
Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde reşit olması halinde,
çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni işyeri sahibi aynı
mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği sürdürmüyorsa sözleşme feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları geçerli olup; yeni yapacağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam ettirerek çıraklık süresini ve eğitimini tamamlar.
Bu Kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında Borçlar Kanununun çıraklık
sözleşmesine dair hükümleri ile onsekiz yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi devam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.
Çıraklığa başlama ve çıraklık süresi
Madde 14 - Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özelliğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre Bakanlıkça tespit edilir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili çıraklık eğitimi merkezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.
Çıraklık süresi 3 - 4 yıldır. Bu süre mesleklerin özelliğine göre ilgili
kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak
devam eder, yıllık izin dışındaki devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir.
Usta öğretici bulundurma şartı
Madde 15 - Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması
şarttır.
Kalfalık imtihanı
Madde 16 - Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına iş hayatınca kabul edilebilir seviyede sahip olup olmadığı kalfalık imtihanı ile tespit edilir.
Çıraklar kabul edilebilir mazeretleri dışında çıraklık eğitimi süresi sonunda açılacak ilk kalfalık imtihanına girmek zorundadırlar.
İmtihan komisyonunun teşkili ile imtihanın esasları ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
Çıraklık sözleşmesi ilk kalfalık imtihanını izleyen ikinci kalfalık imtihanının tamamlanması ile sona erer. Sözleşmenin sona ermesini takip eden aybaşından itibaren Bakanlıkça çıraklar için ödenen her türlü sigorta primlerinin ödenmesine son verilir.
Kalfa unvanını kullanma ve işyeri değiştirme
Madde 17 - Bu Kanuna göre kalfalık hakkını elde edenlere kalfalık belgesi
verilir. Kalfalık belgesi bulunmayanlar kalfa unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar. Bu belgeye sahip olanlar, kalfalık unvanı kullanılmayan işyerlerinde dengi işlerde çalıştırılırlar.
507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışarak kalfa olanlar en az bir yıl o işyerinde çalışırlar.
Bu sürenin sonunda işyerini değiştirmek isteyen kalfaya üç ay önce başvurmak kaydıyla, o işyeri çıkma izni verir.
Çıkma izni olmadan başka işyerleri kalfayı işe alamazlar.
Kalfaların işten ayrılmalarını gerektiren hususlar yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
İşletmelerde Meslek Eğitimi
Madde 18 - 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları işçi
sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptırırlar.
Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunur.
Bu Kanun kapsamına giren illerde 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğünce her yıl Şubat ayı içerisinde İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kuruluna bildirilir.
İşletmelerdeki işçi sayısının tespitinde her yılın Ocak ayı esas alınır. Beceri eğitimi uygulamasına da öğretim yılı başında başlanır.
Hangi iş kollarında ve hangi illerde işletmelerin bu eğitim uygulaması kapsamına alınacağı, Bakanlıkça tespit edilir.
Meslek lisesi öğrencisine beceri eğitimi yaptıracak işletmeler, ustalık yeterliğine sahip ve iş pedogojisi eğitimi görmüş usta öğreticileri beceri eğitimi için görevlendirirler.
Eğitim programları
Madde 19 - İşletmelerde uygulanacak ağır ve tehlikeli işlerde yapılacak eğitim dahil meslek eğitimi programları Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü alınarak Bakanlıkça tespit edilir.
Teorik eğitim
Madde 20 - İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin teorik eğitimi Bakanlığın mesleki ve teknik eğitim kurumlarında veya işletmelerin eğitim merkezlerinde yapılır. İşletmeler teorik eğitim için öğrencilere çalışma saatleri içinde izin vermek zorundadırlar. Çalışma saatleri içinde yapılacak teorik eğitim haftada 12 saatten az 16 saatten fazla olamaz. Bu eğitim yoğunlaştırılmak suretiyle de yapılabilir.
Meslek liselerinde ve İşletmelerde yapılan eğitime ilişkin esas ve usuller
ile imtihanların yapılış şekilleri yönetmelikle düzenlenir.
İşyeri şartlarına uyma
Madde 21 - İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler, işyerlerinin şartlarına ve çalışma düzenine uymak zorundadırlar.
Eğitimin devamı
Madde 22 - İşletmelerde grev ve lokavt uygulamaları halinde eğitimin devamı için işyeri gerekli tedbirleri alır. İşletmelerdeki meslek eğitimi gören öğrenciler toplu iş sözleşmesi,grev ve lokavt kapsamı dışında kalırlar. Eğitici personel grev ve lokavt kapsamı dışındadır.
İşletmeler beceri eğitimi başladıktan sonra işçi sayısında azalma olması halinde de,eğitime alınan öğrenciler okuldan mezun oluncaya kadar eğitimi devam ettirirler.
Beceri eğitimi yaptırabilecek diğer işletmeler
Madde 23 - Bakanlıkça "İşletmelerde meslek eğitimi" kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın 50 den az işçi çalıştıran işletmelerde,teknik lise ve meslek lisesi öğrencilerine bu Kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi yaptırabilirler.
Mesleki eğitime katılma payı
Madde 24 - 50 ve daha fazla işçi çalıştıran ve Bakanlıkça işletmelerde
mesleki eğitim kapsamına alınan, ancak, beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler,
beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay
18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 2/3'ü nisbetinde fon hesabına para yatırmakla yükümlüdürler.
Mesleki eğitim şartlarına sahip olan işletmelere Bakanlıkça öğrenci gönderilememesi halinde bu işletmeler, fona katılma payı ödemezler.
Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde
1475 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ücret, Sosyal Güvenlik ve izin
Ücret ve Sosyal Güvenlik
Madde 25 - Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak,işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci,aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin % 30'undan aşağı ücret ödenemez.
Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde
meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.
Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari ücretin % 50'si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 23,24,35 ve 42 nci maddeleri hükümleri uygulanmaz. Ayrıca bunlara aynı Kanuna göre işgöremezlik ödenekleri bağlanacak sürekli işgöremezlik gelirine esas olacak günlük kazançların tespitinde sigorta primine esas tutulan ücret dikkate alınır.
İzin
Madde 26 - Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere işletmelerce her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir. Ayrıca
mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.
ÖRDÜNCÜ KISIM
Ustalık
Ustalık eğitimi
Madde 27 - Kalfalık yeterliğini kazanmış olanların mesleki yönden gelişmelerini ve bağımsız işyeri açabilmelerini temin için gerekli yeterlikleri kazandırmak gayesiyle Bakanlıkça ustalık eğitimi kursları düzenlenir.
Bu kursların kapsam ve süreleri Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü
alınarak Bakanlıkça tespit edilir.
Kurslar çalışma saatleri dışında açılır.
Ustalık imtihanı
Madde 28 - a) Ustalık imtihanı,adayın, kendi mesleğinde usta olarak çalışa-
bilmesi için gerekli bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilir standartlara göre bağımsız olarak uygulayıp uygulayamadığını ölçmek amacı ile düzenlenir.
İmtihanın esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
b) Kalfaların ustalık imtihanlarına girebilmesi için mesleklerinde en az üç
yıl çalışmış ve Bakanlıkça açılan ustalık eğitimi kurslarını başarı ile tamamlamış olmaları gerekir.
c) Kalfalık yeterliğini kazanmış olup mesleklerinde en az beş yıl çalışmış
olanlar ustalık imtihanlarına doğrudan katılabilirler.
Bu imtihanları başarı ile tamamlayanlara ustalık belgesi verilir. Ustalık
belgesi bulunmayanlar usta unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar.
Meslek lisesi mezunları için ustalık
Madde 29 - Meslek liselerinden mezun olanlar ustalık eğitimi kurslarına katılabilecekleri gibi doğrudan da ustalık imtihanlarına girebilirler. Ancak bu
gibilerin mesleklerinde en az bir yıl çalışmış olmaları gerekir.
Bu kursların kapsam ve süreleri ile imtihan esas ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
İşyeri açma
Madde 30 - Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler.
İşyeri açmaya izin veren merciler,işyeri açmak isteyenlerden ustalık belgesi
istemek zorundadırlar.
İşyeri sahipleri ustalık belgelerini işyerlerine asarlar.
Ustalık belgesine sahip olanlar bu haklarını 18 yaşını tamamlayana kadar
kullanamazlar.
Teknik lise mezunlarının bağımsız işyeri açabilmeleri için mesleklerinde en
az bir yıl başarılı çalışmış olmaları şarttır. Bu şartı yerine getirenlere
mesleklerinde bağımsız"İşyeri açma belgesi" verilir.
Usta öğreticilik
Madde 31 - Ustalık yeterliğini kazanmış olanlar Bakanlıkça açılacak
iş pedagojisi kurslarını başarıyla tamamladıkları takdirde kendilerine usta
öğreticilik belgesi verilir.
BEŞİNCİ KISIM
Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu
Kuruluş
Madde 32 - 1. Örgün, çıraklık ve yaygın eğitim yoluyla mesleki ve teknik
eğitimin yaygınlaştırılması, yetiştirilen insan gücünün sayı ve kalite olarak
artırılması,çıraklık eğitimi dahil örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitimin
bütün olarak desteklenip geliştirilmesi,mesleki ve teknik alanda iş öncesi ve
hizmetiçi eğitim programlarının kamu ve özel bütün işyerlerinde verimliliği
artırıcı ilkeler gözetilerek yürütülmesini sağlamak gayesiyle;
Bakanlık emrinde ve Merkez Bankası nezdinde"Çıraklık, Mesleki ve Teknik
Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu"kurulmuştur.
2.Fonun kaynaklarını;
a) Her yıl Bakanlık bütçesine bu maksatla konulacak ödenek,
b) 27/11/1984 tarihli ve 84/8800 sayılı Kararnamenin Eki Kararla kurulan
"Geliştirme ve Destekleme Fonu"ndan Bakanlar Kurulunca bu fon gelirinin
% 10'undan az olmamak üzere belirlenecek miktarda yapılacak aktarmalar,
c) Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmelerinin karları,
d) Bakanlığa bağlı kurumlarda eğitim öğretimde üretilen malların satışından
elde edilen hasılatlar,
e) (Değişik: 25/6/1992 - 3824/25 md.) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri
(Orman Genel Müdürlüğü hariç) (1) ile sorumluları tarafından hesaplanan gelir ve kurumlar vergileri üzerinden ayrıca ödenen fon payı hasılatından, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen oranda ayrılacak pay,
f) 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları,Deniz Ticaret Odaları,Ticaret Bor-
saları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları
Birliği Kanununa 2567 sayılı Kanunla eklenen ek 3 üncü madde gereğince odalar, borsalar ve birlikler tarafından eğitim gayesiyle bütçelerinden ayrılan payların % 50'si (2),
g) 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununa 3153 sayılı Kanunla eklenen ek 6 ncı madde gereğince,esnaf ve küçük sanatkar dernekleri, birlikleri federasyonları ve konfederasyonları tarafından eğitim gayesiyle gayri safi gelirlerinden ayrılan payların % 50'si,
h) 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 44 üncü maddesine göre işçi sendika ve konfederasyonlarınca gelirlerinden eğitim maksadıyla ayrılan payların % 25'i,
i) 2821 sayılı Kanuna göre faaliyette bulunan işveren sendika ve konfederasyonlarının bir önceki yıl aidat gelirlerinin % 5'i nispetinde ayıracakları paylar,
----------------------------
(1) Parantez içindeki bu ibare, 23/7/1995 tarih ve 4122 sayılı Kanun'un
15/d maddesi ile eklenmiştir.
(2) Bu bentdeki ek 3 üncü madde numarası teselsül nedeniyle ek 5 inci madde olmuştur.
j) 492 sayılı Harçlar Kanununun 108 inci maddesi ile aynı Kanuna bağlı
(8) sayılı tarifenin VII numaralı pozisyonunda yazılı diploma harçları. Bu harçlar makbuz karşılığında ödenir. Bunun şeklini ve Fona ödenmesiyle ilgili usul ve esasları düzenlemeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
(Değişik paragraf: 25/6/1992 - 3824/25 md.) Yukarıda f,g,h,i ve j bentlerinde sorumlu tutulanlar tarafından hesaplanarak ödenmesi gereken fona ait
meblağ hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
k) Fonun mal varlığından elde edilen gelirler,
l) Bağış,yardım ve diğer gelirler,
Teşkil eder.
Bağış ve yardımlar hariç mükellef veya sorumlularca fona yapılan ödemeler,
vergi uygulamasında gider yazılamaz.
3. Fon kaynaklarının kullanımı;
a) Çıraklık,Örgün ve Yaygın Mesleki ve Teknik Öğretim Kurumlarında görevli
yönetici,öğretmen, uzman ve kadrolu ve kadrosuz usta öğreticilerin nitelik ve
niceliklerinin yükseltilmesi için yurt içi ve yurt dışında eğitilmeleri,
b) Mesleki ve teknik eğitim metodları ve araçlarının araştırılması,geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması,
c) Çıraklık, örgün ve yaygın mesleki ve teknik öğretim kurumlarının atölye
ve laboratuvarları için makine,araç,takım ve teçhizat satın alınması;gerektiğinde kiralanması, bunların tamir ve bakımı,
d) Çıraklık, örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görevli
kadrolu ve kadrosuz atölye ve meslek dersi öğretim elemanlarına asli görevi
dışında, okulda ve işyerlerinde yapılan eğitimle ilgili normal maaş ve ücretlerine ilave ek ücret ödenmesi,
e) Çıraklık,örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitimle ilgili her türlü yayınların hazırlatılması,tercümesi,çoğaltılması, satın alınması ve dağıtılması,
f) Çeşitli mesleklerde çalışmakta olanlara hizmet içinde ve mesleklerinde
gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması için Bakanlığa
bağlı eğitim kurumlarında kurslar, seminerler ve eğitim programları
düzenlenmesi,
g) İş öncesi eğitimi, yaygın ve çıraklık eğitimi,
h) Çıraklık, mesleki ve teknik eğitim yapan kurumları teşvik,
i) Çıraklık, mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesine yönelik araştırmaların desteklenmesi,
j) Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantılarına katılan başkan, üye, müşavir üye,imtihan ve mesleki ihtisas
komisyonu üyelerine yolluk ve huzur hakkı,
k) 3423 sayılı Kanunla kurulan mesleki ve teknik öğretim okulları döner
sermayelerinin artırılması,
l) Meslek kurslarından,Bakanlıkça tespit edilen kurslara katılan kursiyerlere,kursa devam ettikleri sürece asgari ücretin % 30'u oranında destekleme yardımı,
m) Bu Kanunla kurulan Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi Döner Sermayesine tahsis edilecek sermaye,
Harcamalarında kullanılır.
4. Fondan yapılacak harcamalar,1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu,2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerine tabi olmadan yapılır.
5.Fonun denetimi;Sayıştay ve Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Bakanlıkça belirlenecek birer üyeden meydana gelecek komisyon tarafından yapılır.
6.Fonun; yönetim,işleyiş ve kullanılma usul ve esasları ile fona ilişkin
diğer usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
7.Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu;
a) Kurumlar Vergisinden (iktisadi işletmeleri hariç)
b) Yapılacak bağış ve yardımlar nedeniyle Veraset ve İntikal Vergisinden,
c) Yapacağı her türlü muameleler dolayısıyla Damga Vergisinden,
d) Faiz gelirleri, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
Muaftır.
Çıraklık, mesleki ve teknik eğitimi teşvik
Madde 33 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde Kanunda belirtilen sınırlar içerisinde ve Bakanlıkça tespit edilen esas ve ölçülere göre çırak, teknik ve meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptıran gerçek ve tüzelkişilere Gelir ve Kurumlar Vergilerinden fona ödedikleri meblağın % 50'si teşvik primi olarak fondan iade olunur.
Bakanlar Kurulu bu oranı yükseltmeye ve indirmeye yetkilidir. Bu geri ödemede bir önceki vergilendirme döneminde fona ödenen meblağ esas alınır.
ALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler
Sanayi sitelerinde çıraklık eğitimi kurumları
Madde 34 - Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; bakanlıkla koordineli olarak sanayi
sitelerinde çıraklık eğitimi kurumlarının yer almasına yardımcı olur.
Denklik
Madde 35 - Aday çırak,çırak,kalfa ve ustaların eğitimleri sırasında kazandıkları bilgi ve beceriler meslek liselerine geçişte değerlendirilir.
Yabancı ülkelerden alınmış kalfalık, ustalık veya kurs belgeleri ile yurt
içinde çırak okulları, pratik sanat okulları, mesleki ve teknik açıköğretim
okulu, halk eğitimi merkezleri, yetişkinler teknik eğitim merkezleri ve benzeri
kurumlardan alınmış belgeler çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimine geçişte
değerlendirilir.
Değerlendirmenin esas ve usulleri Bakanlıkça tespit edilir.
Eğitim giderleri
Madde 36 - Aday çırak,çırak,kalfa ve işletmelerde mesleki eğitimde kamu ve özel kuruluşlarca yapılan teorik ve pratik eğitim giderleri kendi kurum ve
kuruluşlarınca,işyerlerinde yapılan pratik eğitimin giderleri ise işyerlerince
karşılanır.
İşyerleri pratik eğitim için eğitim mahalli, imtihanlar için imtihan ortamı,
araç ve gereç hazırlarlar.
Meslek kursları
Madde 37 - Bakanlık, örgün eğitim sisteminden ayrılmış,istihdam için
gerekli yeterliklere sahip olmayan kişileri iş hayatında istihdam imkanı olan
görevlere hazırlamak amacıyla meslek kursları düzenler. Kurslara katılanlar
kursa devam ettikleri sürece bu Kanunun çırak ve öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar.
Bakanlık, kursların düzenlenmesinde ilgili Bakanlık,kurum ve kuruluşlarla
işbirliği yapar.
Geliştirme ve uyum kursları
Madde 38 - Elli ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler çalıştırdığı personelin işindeki verimini yükseltmek, yeni teknolojilere uyumunu ve mesleklerinde
gelişmelerini sağlamak amacıyla çalışma saatleri dışında çeşitli kurslar açarlar
veya aynı amaca yönelik diğer kurumlarca açılan kurslara katılmalarını sağlarlar.
İşletmeler;kurs programlarının hazırlanmasında,uygulanmasında ve değerlendirilmesinde Bakanlık,İş ve İşçi Bulma Kurumu ile işbirliği yaparlar. Kursların açılması ve işleyişine ilişkin esas ve usuller yönetmelikle düzenlenir.
Özel eğitim kursları
Madde 39 - Bakanlık,özel eğitime muhtaç kişilere iş hayatında geçerliliği
olan görevlere hazırlayıcı özel meslek kursları düzenler. Kursların düzenlenmesinde ve uygulanmasında bu kişilerin ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri dikkate alınır.
Kurslara katılanlar kursa devam ettikleri sürece bu Kanunun çırak ve öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar.
Yolluk ve huzur hakkı
Madde 40 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile il Çıraklık ve Mesleki
Eğitim Kurulu toplantılarına katılan başkan, üye, müşavir üye, imtihan ve
mesleki ihtisas komisyonu üyelerine kamu ve özel kurumlarda çalışıp çalışmadıklarına bakılmaksızın yolluk ve huzur hakkı ödenir.
Bu ödemelerin miktarı Bakanlıkça tespit edilir ve fondan karşılanır.
Denetleme ve ceza
Madde 41 - Bu Kanun hükümlerine göre Bakanlığa bağlı eğitim kurumlarının
dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarında yapılan aday çırak, çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki eğitim Bakanlık ile Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığınca denetlenir.
Denetlemenin esas ve usulleri bu bakanlıklarca müştereken çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Bu Kanunun; 9,10,12,13,14,15,17,20,22,25,26,28 ve 30 uncu maddelerindeki yükümlülükleri yerine getirmeyenlere ihtar cezası verilir. İhtarın tebliğinden itibaren 10 gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerden;
Kanunun;
a) 9,10,25,26 ve 28 inci maddelerine aykırı davrananlara asgari ücretin bir
aylık tutarının yarısı kadar,
b) 12, 13, 14, 15, 17,20, 22 ve 30 uncu maddelerine aykırı davrananlara
asgari ücretin bir aylık tutarının üçte ikisi kadar,
Para cezası verilir.
Bu maddenin (a) ve (b) fıkralarında belirtilen asgari ücret 1475 sayılı İş
Kanununun 33 üncü maddesine göre tespit edilen fiil tarihindeki asgari ücrettir.
Fiilin tekrarı halinde bu cezalar iki katına çıkarılır.
Fiilin sürmesi halinde ise meslekten geçici men cezası verilir.
Cezalar mahallin mülki amirince uygulanır.
Verilen para cezalarına karşı cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gün
içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesinde itiraz edilebilir.
İtiraz edilmeyen cezalar kesinleşir.
İtiraz, verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
Para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre tahsil edilir.
Bu Kanunun 30 uncu maddesine aykırı olarak açılan işyerleri durumun öğrenilmesinden itibaren İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile ilgili mercilerin müracaatı üzerine mahallin mülki amirince yedi gün içinde kapatılır.
Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi
Madde 42 - Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitim konularında Bakanlıkça ihtiyaç duyulan planlama, araştırma, geliştirme ve üretim hizmetlerini yapmak veya yaptırmak amacıyla doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşu olarak "Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi" kurulmuştur.
Merkezin döner sermaye hizmetleri için başlangıç sermayesi olarak 100 milyon lira tahsis olunur. Bakanlar Kurulu bu sermayeyi artırmaya yetkilidir. Sermaye;
"Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu"ndan
karşılanır.
Merkezin kuruluş,yönetim,işleyiş ve döner sermaye hizmetlerine ilişkin
hususlar ile merkezde görevlendirilecek personelin nitelik ve çalışma esas ve usulleri tüzükle düzenlenir.
Merkezde sözleşmeli personel çalıştırılabilir. Merkezde görevli sözleşmeli
personel dışındaki eğitim - öğretim sınıfı personeli; 2914 sayılı Yükseköğretim Kurulu Personel Kanunundaki esaslara göre Üniversitedeki emsalinin mali haklarından aynen faydalandırılır.
Madde 43 - 3423 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik
Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanunun birinci maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Okulların Döner Sermayelerinin toplamı 5 milyar liraya çıkarılmıştır.
Bu miktar Bakanlar Kurulunca 10 katına kadar artırılabilir. Sermaye artırımları Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonundan karşılanır. Döner sermaye işletme faaliyetlerinden elde edilecek karın en çok üçte biri,bu karın gerçekleşmesine sağlayan personele katkıları oranında "üretimi teşvik primi"olarak dağıtılır. Ancak her personele verilecek primin yıllık tutarı en yüksek asgari ücretin yıllık tutarından fazla olamaz.
Primin dağıtım esas ve usulleri çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kaldırılan hükümler
Madde 44 - a)20/6/1977 tarih ve 2089 sayılı Çırak,Kalfa ve Ustalık Kanunu;
b) 17/6/1938 tarih ve 3457 sayılı Sınai Müesseselerde ve Maden Ocaklarında Mesleki Kurslar Açılmasına dair Kanun;
Yürürlükten kaldırılmıştır.
Kalfalık ve ustalık belgesi verilmesi
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;
a) Bakanlıkça tesbit edilen meslek dallarında çalışmakta olup, bakanlıkça
ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içerisinde müracaat edenlerden;
1. 18 yaşını doldurmuş olanlar doğrudan,
2. 16 yaşını doldurmuş olanlar kapsam ve süreleri Bakanlıkça belirlenecek
eğitime tabi tutulduktan sonra,
Kalfalık imtihanlarına alınırlar. İmtihanlarda başarılı olanlara kalfalık
belgesi verilir.
3. Kalfalık belgesini almış olup 22 yaşını doldurmuş olanlara ustalık imtihanlarını başarmaları şartı ile ustalık belgesi verilir.
b) 1.Bir işyeri sahibi olan ve bu işyerinde fiilen usta olarak çalışan ve
Bakanlıkça ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içinde müracaat edenlere;
2. Lise dengi mesleki ve teknik öğretim kurumlarından 1985 - 1986 öğretim
yılı sonuna kadar mezun olanlara;
Doğrudan ustalık belgesi verilir.
Kapsamda olmayan il ve mesleklerde kalfalık ve ustalık belgesi verilmesi
Geçici Madde 2 - Kanun kapsamına alınmamış il ve mesleklerin Bakanlıkça
kanun kapsamına alınması halinde alınma tarihinden itibaren bu il ve mesleklerde kalfalık ve ustalık belgeleri bu kanunun geçici 1 inci madde hükümlerine göre verilir.
Yapılan uygulamaların geçerliliği
Geçici Madde 3 - 3457 sayılı Sınai Müesseselerde ve Maden Ocaklarında Mesleki Kurslar Açılmasına Dair Kanun ile 2089 sayılı Çırak,Kalfa ve Ustalık Kanununa göre yapılan uygulamalar ve alınmış olan kalfalık ve ustalık belgeleri geçerlidir.
Sigorta primlerinin ödenmeye başlanması
Geçici Madde 4 - Bu Kanunun 25 inci maddesine göre sigorta primlerinin ödenmesine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden mali yılbaşından itibaren başlanır. Bu tarihe kadar olan sürede primlerin işyeri sahiplerince ödenmesine devam olunur.
Geçici Madde 5 - Bu Kanun gereğince çıkarılacak tüzük ve yönetmelikler
Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde çıkarılır.
Geçici Madde 6 - Bakanlıkça tesbit edilecek illerde ve meslek dallarında
1986 - 1987 öğretim yılında işletmelerde mesleki eğitimin başlatılabilmesi için işletmelerin çalıştırdıkları işçi sayısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğünce 1 Ağustos 1986 tarihine kadar Bakanlığa bildirilir.
Geçici Madde 7 - 32 nci maddenin 2 nci fıkrasının (e) bendi 1986 yılı
kazançlarına uygulanır.
Geçici Madde 8 - (Ek: 2/3/1989 - 3525/1 md.)
Bakanlık, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte geçici 1 inci maddedeki şartlara
sahip oldukları halde Bakanlıkça ilan edilen tarihlerde belge almak için
müracaat edemeyenlere 6 (altı) aya kadar ek müracaat süreleri vermeye yetkilidir.
Yürürlük
Madde 45 - Bu Kanunun;
a) 32 nci maddesi 1/1/1987 tarihinde,
b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 46 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
5/6/1986 TARİHLİ VE 3308 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:
1) 25/6/1992 tarihli ve 3824 sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde 1 - a) 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilecek
kazanç ile iratlar,
b) Ölüm ve memleketi terk nedeniyle 1992 takvim yılında yıllık beyanname
ile beyan edilen kazanç ve iratlar,
c) 1992 yılında münferit ve özel beyannamelerle beyan edilen kazanç ve
iratlar,
d) 1992 takvim yılına ilişkin götürü matrahlar,
e) 1992 takvim yılında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler.
Üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden ayrılacak fon payları
hakkında, 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı, 29.5.1986 tarihli ve 3294 sayılı,
5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Kanunların ilgili hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
5/6/1986 TARİHLİ VE 3308 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:
1) 25/6/1992 tarihli ve 3824 sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde 1 - a) 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilecek
kazanç ile iratlar,
b) Ölüm ve memleketi terk nedeniyle 1992 takvim yılında yıllık beyanname
ile beyan edilen kazanç ve iratlar,
c) 1992 yılında münferit ve özel beyannamelerle beyan edilen kazanç ve
iratlar,
d) 1992 takvim yılına ilişkin götürü matrahlar,
e) 1992 takvim yılında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler.
Üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden ayrılacak fon payları
hakkında, 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı, 29.5.1986 tarihli ve 3294 sayılı,
5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Kanunların ilgili hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
3308 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
3525 --- 8/3/1989
3824 a) 5,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24
ve 25 inci maddeleri 10 uncu maddesiyle 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesine eklenen 18 numaralı bent hükmü ve 26 ncı maddesi ("a" fıkrası hariç) 1.1.1993
b) 1,3,4,6,8,9,10 (Bu madde ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesine eklenen 18 numaralı bent hükmü hariç) 11 ve 12 nci maddeleri ile 26 ncı maddesinin (a) fıkrası hükmü 1.1.1992 tarihinden geçerli olarak 11.7.1992
c) Diğer Hükümleri 11.7.1992
4122 ---- 26/7/1995
4306 ---- 18/8/1997
Kanun Numarası : 3308
Kabul Tarihi : 5/6/1986
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih: 19/6/1986 Sayı: 19139
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; çırak, kalfa ve ustaların eğitimi ile okullarda
ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun;
a) 17 Temmuz 1964 tarih ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu ve bu Kanunda değişiklik yapan 3153 sayılı Kanun ile, 8 Mart 1950 tarih ve 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanunu ve Bu Kanunda değişiklik yapan 2567 sayılı Kanuna göre kurulmuş mesleki kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye işyerlerini, mal ve hizmet üreten kamu kuruluşlarını; Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif evleri Genel Müdürlüğüne bağlı işyerleri ile Dışişleri Bakanlığına bağlı Devlet Konukevleri hariç olmak üzere döner sermayeli işyerlerini; bu işyerlerinde çalışan çırak, kalfa ve ustaları;
b) Bu maddenin (a) fıkrasında yazılı işyerlerinde, mesleki ve teknik liselerde eğitim gören öğrencileri;
Kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunda geçen;
a) "Bakanlık", Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığını;
b) "Aday çırak", çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen kişiyi;
c) "Çırak", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin
gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen
kişiyi;
d) "Öğrenci", işletmelerde, mesleki ve teknik liselerde eğitim görenleri;
e) "Kalfa", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul
edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;
f) "Usta", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;
-------------------
(1) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı geçen "ilkokul" ve "ortaokul" ibareleri,
16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle "ilköğretim okulu"
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
g) "Usta öğretici", ustalık yeterliğini kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa
ile meslek lisesi öğrencilerinin işyerindeki eğitiminden sorumlu; meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi;
h) "İşletmelerde Meslek Eğitimi", mesleki ve teknik öğretim kurumu öğrencilerinin beceri eğitimlerinin işletmelerde, teorik eğitimlerinin ise mesleki ve
teknik eğitim kurumlarında veya işletme veya kurumlarca tesis edilen eğitim merkezlerinde yapılan eğitim uygulamalarını;
i) "Fon", Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma
Fonunu;
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Kurullar
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 4 - Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve işletmeler
de yapılacak mesleki eğitimin; planlaması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
konularında tavsiye kararları almak ve görüş bildirmek üzere bir "Çıraklık ve
Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur. Bu kurulun kararları Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanının onayı ile uygulanır.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu Bakanlık mesleki ve teknik eğitimle görevli Müsteşar Yardımcısının başkanlığında,
a) Bakanlıkça görevlendirilecek ilgili Genel Müdür;
b) Maliye ve Gümrük Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
c) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
e) Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Başkanı;
f) Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu temsilcisi;
g) Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği temsilcisi;
h) En çok işvereni temsil eden İşveren Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
i) En çok işçiyi temsil eden İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
j) Mesleki ve Teknik Eğitim alanından görevlendirilecek Yüksek Öğretim Kurulu temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda mesleki ve teknik eğitimle ilgili Genel
Müdür ve Daire Başkanlarını toplantıya davet eder.
Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı gerekli gördüğü durumlarda kurul toplantılarına başkanlık eder.
Kurulun sekreterya hizmetleri Bakanlıkça yürütülür.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun toplantı ve çalışma esasları yönetmelikle düzenlenir.
Görevleri
Madde 5 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Gerek bu Kanun ve gerekse bu Kanuna göre çıkarılacak olan yönetmelik
hükümlerinin uygulanmasını takip etmek ve değerlendirmesini sağlamak.
b) Muhtelif sektör ve branşda çıraklık eğitimi ile meslek eğitimi konusunda
eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve Bakanlığa bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim programlarının esasları ve süreleri hakkında
Bakanlığa görüş bildirmek.
d) Çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitim imtihan komisyonlarının kurul-
ması ve çalışması ile imtihanların yapılış usullerine ilişkin yönetmelik taslaklarını hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
e) Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler için
sözleşme modellerini hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
f) Lüzumu halinde çıraklık ve mesleki eğitim ile ilgili konuların incelenme-
si için ihtisas komisyonları kurmak.
g) Çıraklık ve mesleki eğitimle ilgili Bakanlıkça gönderilecek konuları
incelemek ve görüş bildirmek.
h) Bu Kanuna göre yapılacak çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitimde;
uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak yer ve meslekleri belirlemek ve Bakanlığa görüş bildirmek.
i) İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurullarının yıllık çalışma raporlarını
değerlendirmek.
j) Teknolojik gelişmelerin ve iş hayatındaki değişmelerin meslek eğitimine
etkilerini izlemek ve Bakanlığa bildirmek.
İKİNCİ BÖLÜM
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 6 - İllerde çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve
işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi konularında valiliğe görüş ve tavsiyeler bildirmek üzere "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu;
a) İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürü;
b) İl İş ve İşçi Bulma Kurumu Şube Müdürü;
c) İl Sanayi ve Ticaret Müdürü;
d) İl Esnaf ve Küçük Sanatkarları Dernekleri Birliği Başkanı ve Çıraklık ve
Mesleki Eğitimin yapıldığı mesleklerle ilgili olarak Esnaf ve Sanatkarlar Dernekleri Birliği Başkanlığınca seçilecek 3 üye;
e) İl Ticaret Odası Başkanı;
f) İl Sanayi Odası Başkanı;
g) İlin çıraklık ve mesleki teknik eğitimden sorumlu Milli Eğitim Gençlik
ve Spor Müdür Yardımcısı;
h) Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürü;
i) Valilikçe görevlendirilecek, yönetmelikte belirlenecek büyük illerde 2,
diğer illerde 1 meslek lisesi müdürü;
j) En fazla işçiyi temsil eden konfederasyonun o il için göstereceği işçi
sendikası temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Gerekirse kurul toplantılarına başkanın isteği üzerine müşavir üyeler de
alınabilir.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantı ve çalışma esasları yönetmelikle belirlenir.
Kurulun Başkanı İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürüdür.
Kurulun kararları valinin onayı ile uygulanır. Vali gerekli gördüğü hallerde
kurula başkanlık eder.
Görevleri
Madde 7 - İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Muhtelif sektör ve branşdaki çıraklık ve mesleki eğitim ihtiyacını il
seviyesinde tespit etmek ve Bakanlığa sunmak.
b) Bakanlıkça gönderilen çıraklık ve mesleki eğitim çerçeve programlarının
il ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için Bakanlığa görüş bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların
çözümüne yardımcı olmak.
d) Bu Kanun hükümlerinin il seviyesinde eksiksiz yerine getirilmesi için
gerekli tedbirleri almak.
e) Çıraklık ve Mesleki Eğitim konularında valilikçe gönderilecek konuları
incelemek ve sonuçlandırmak.
f) İldeki çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarını takip etmek ve değerlendirmek. Bu konu ile ilgili yıllık çalışma raporunu hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
Kapsama alma
Madde 8 - İlin Bakanlıkça Kanun kapsamına alınma kararının yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çıraklık, Kalfalık ve İşletmelerde Mesleki Eğitim
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Kalfalık Eğitimi
Aday çırak
Madde 9 - İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı
ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler. (1)
Çıraklık şartları
Madde 10 - Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır.
a) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.(2)
b) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya
uygun olmak.
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim
ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Aday çırak ve çırakların statüleri
Madde 11 - Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup, öğrencilik haklarından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler.
Eğitim ve çalışma
Madde 12 - Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre haftada 8 saat-
ten az olmamak üzere 10 saate kadar genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime katılmaları için aday çırak ve çıraklara ücretli izin verilir.
Aday çırak ve çıraklar pratik eğitimlerini işyerlerinde veya çıraklık eğitimi merkezlerinde; teorik eğitimlerini ise eğitim kurumlarında veya Bakanlıkça uygun
--------------------
(1) Bu maddede yer alan "eğitilirler" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "eğitilebilirler" olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) Bu bentte yer alan "onüç yaşını" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "ondört yaşını" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Görülen eğitime elverişli işyerlerindeki eğitim ünitelerinde yaparlar. Bu iki
eğitim birbirlerini tamamlayacak şekilde planlanır ve yürütülür.
Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına göre, işyerinin ve mesleğin
özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitimde 1475 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi hükmü gözönünde bulundurulur.
Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme yapılması
Madde 13 - 507 sayılı Kanuna tabi işyerleri, Bakanlıkça tespit edilecek illerde ve meslek dallarında 19 yaşından gün almamış kimseleri çıraklık sözleşmesi yapmadan çalıştıramazlar.
İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce bunların
velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı çıraklık sözleşmesi yapmak
zorundadır.
Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde reşit olması halinde,
çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni işyeri sahibi aynı
mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği sürdürmüyorsa sözleşme feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları geçerli olup; yeni yapacağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam ettirerek çıraklık süresini ve eğitimini tamamlar.
Bu Kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında Borçlar Kanununun çıraklık
sözleşmesine dair hükümleri ile onsekiz yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi devam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.
Çıraklığa başlama ve çıraklık süresi
Madde 14 - Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özelliğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre Bakanlıkça tespit edilir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili çıraklık eğitimi merkezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.
Çıraklık süresi 3 - 4 yıldır. Bu süre mesleklerin özelliğine göre ilgili
kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak
devam eder, yıllık izin dışındaki devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir.
Usta öğretici bulundurma şartı
Madde 15 - Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması
şarttır.
Kalfalık imtihanı
Madde 16 - Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarına iş hayatınca kabul edilebilir seviyede sahip olup olmadığı kalfalık imtihanı ile tespit edilir.
Çıraklar kabul edilebilir mazeretleri dışında çıraklık eğitimi süresi sonunda açılacak ilk kalfalık imtihanına girmek zorundadırlar.
İmtihan komisyonunun teşkili ile imtihanın esasları ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
Çıraklık sözleşmesi ilk kalfalık imtihanını izleyen ikinci kalfalık imtihanının tamamlanması ile sona erer. Sözleşmenin sona ermesini takip eden aybaşından itibaren Bakanlıkça çıraklar için ödenen her türlü sigorta primlerinin ödenmesine son verilir.
Kalfa unvanını kullanma ve işyeri değiştirme
Madde 17 - Bu Kanuna göre kalfalık hakkını elde edenlere kalfalık belgesi
verilir. Kalfalık belgesi bulunmayanlar kalfa unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar. Bu belgeye sahip olanlar, kalfalık unvanı kullanılmayan işyerlerinde dengi işlerde çalıştırılırlar.
507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışarak kalfa olanlar en az bir yıl o işyerinde çalışırlar.
Bu sürenin sonunda işyerini değiştirmek isteyen kalfaya üç ay önce başvurmak kaydıyla, o işyeri çıkma izni verir.
Çıkma izni olmadan başka işyerleri kalfayı işe alamazlar.
Kalfaların işten ayrılmalarını gerektiren hususlar yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
İşletmelerde Meslek Eğitimi
Madde 18 - 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları işçi
sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptırırlar.
Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunur.
Bu Kanun kapsamına giren illerde 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğünce her yıl Şubat ayı içerisinde İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kuruluna bildirilir.
İşletmelerdeki işçi sayısının tespitinde her yılın Ocak ayı esas alınır. Beceri eğitimi uygulamasına da öğretim yılı başında başlanır.
Hangi iş kollarında ve hangi illerde işletmelerin bu eğitim uygulaması kapsamına alınacağı, Bakanlıkça tespit edilir.
Meslek lisesi öğrencisine beceri eğitimi yaptıracak işletmeler, ustalık yeterliğine sahip ve iş pedogojisi eğitimi görmüş usta öğreticileri beceri eğitimi için görevlendirirler.
Eğitim programları
Madde 19 - İşletmelerde uygulanacak ağır ve tehlikeli işlerde yapılacak eğitim dahil meslek eğitimi programları Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü alınarak Bakanlıkça tespit edilir.
Teorik eğitim
Madde 20 - İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin teorik eğitimi Bakanlığın mesleki ve teknik eğitim kurumlarında veya işletmelerin eğitim merkezlerinde yapılır. İşletmeler teorik eğitim için öğrencilere çalışma saatleri içinde izin vermek zorundadırlar. Çalışma saatleri içinde yapılacak teorik eğitim haftada 12 saatten az 16 saatten fazla olamaz. Bu eğitim yoğunlaştırılmak suretiyle de yapılabilir.
Meslek liselerinde ve İşletmelerde yapılan eğitime ilişkin esas ve usuller
ile imtihanların yapılış şekilleri yönetmelikle düzenlenir.
İşyeri şartlarına uyma
Madde 21 - İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler, işyerlerinin şartlarına ve çalışma düzenine uymak zorundadırlar.
Eğitimin devamı
Madde 22 - İşletmelerde grev ve lokavt uygulamaları halinde eğitimin devamı için işyeri gerekli tedbirleri alır. İşletmelerdeki meslek eğitimi gören öğrenciler toplu iş sözleşmesi,grev ve lokavt kapsamı dışında kalırlar. Eğitici personel grev ve lokavt kapsamı dışındadır.
İşletmeler beceri eğitimi başladıktan sonra işçi sayısında azalma olması halinde de,eğitime alınan öğrenciler okuldan mezun oluncaya kadar eğitimi devam ettirirler.
Beceri eğitimi yaptırabilecek diğer işletmeler
Madde 23 - Bakanlıkça "İşletmelerde meslek eğitimi" kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın 50 den az işçi çalıştıran işletmelerde,teknik lise ve meslek lisesi öğrencilerine bu Kanunun ilgili hükümlerine göre beceri eğitimi yaptırabilirler.
Mesleki eğitime katılma payı
Madde 24 - 50 ve daha fazla işçi çalıştıran ve Bakanlıkça işletmelerde
mesleki eğitim kapsamına alınan, ancak, beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler,
beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay
18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin 2/3'ü nisbetinde fon hesabına para yatırmakla yükümlüdürler.
Mesleki eğitim şartlarına sahip olan işletmelere Bakanlıkça öğrenci gönderilememesi halinde bu işletmeler, fona katılma payı ödemezler.
Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde
1475 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ücret, Sosyal Güvenlik ve izin
Ücret ve Sosyal Güvenlik
Madde 25 - Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak,işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci,aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin % 30'undan aşağı ücret ödenemez.
Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde
meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.
Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari ücretin % 50'si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 23,24,35 ve 42 nci maddeleri hükümleri uygulanmaz. Ayrıca bunlara aynı Kanuna göre işgöremezlik ödenekleri bağlanacak sürekli işgöremezlik gelirine esas olacak günlük kazançların tespitinde sigorta primine esas tutulan ücret dikkate alınır.
İzin
Madde 26 - Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere işletmelerce her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir. Ayrıca
mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.
ÖRDÜNCÜ KISIM
Ustalık
Ustalık eğitimi
Madde 27 - Kalfalık yeterliğini kazanmış olanların mesleki yönden gelişmelerini ve bağımsız işyeri açabilmelerini temin için gerekli yeterlikleri kazandırmak gayesiyle Bakanlıkça ustalık eğitimi kursları düzenlenir.
Bu kursların kapsam ve süreleri Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görüşü
alınarak Bakanlıkça tespit edilir.
Kurslar çalışma saatleri dışında açılır.
Ustalık imtihanı
Madde 28 - a) Ustalık imtihanı,adayın, kendi mesleğinde usta olarak çalışa-
bilmesi için gerekli bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilir standartlara göre bağımsız olarak uygulayıp uygulayamadığını ölçmek amacı ile düzenlenir.
İmtihanın esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
b) Kalfaların ustalık imtihanlarına girebilmesi için mesleklerinde en az üç
yıl çalışmış ve Bakanlıkça açılan ustalık eğitimi kurslarını başarı ile tamamlamış olmaları gerekir.
c) Kalfalık yeterliğini kazanmış olup mesleklerinde en az beş yıl çalışmış
olanlar ustalık imtihanlarına doğrudan katılabilirler.
Bu imtihanları başarı ile tamamlayanlara ustalık belgesi verilir. Ustalık
belgesi bulunmayanlar usta unvanı ile çalışamaz ve çalıştırılamazlar.
Meslek lisesi mezunları için ustalık
Madde 29 - Meslek liselerinden mezun olanlar ustalık eğitimi kurslarına katılabilecekleri gibi doğrudan da ustalık imtihanlarına girebilirler. Ancak bu
gibilerin mesleklerinde en az bir yıl çalışmış olmaları gerekir.
Bu kursların kapsam ve süreleri ile imtihan esas ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
İşyeri açma
Madde 30 - Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler.
İşyeri açmaya izin veren merciler,işyeri açmak isteyenlerden ustalık belgesi
istemek zorundadırlar.
İşyeri sahipleri ustalık belgelerini işyerlerine asarlar.
Ustalık belgesine sahip olanlar bu haklarını 18 yaşını tamamlayana kadar
kullanamazlar.
Teknik lise mezunlarının bağımsız işyeri açabilmeleri için mesleklerinde en
az bir yıl başarılı çalışmış olmaları şarttır. Bu şartı yerine getirenlere
mesleklerinde bağımsız"İşyeri açma belgesi" verilir.
Usta öğreticilik
Madde 31 - Ustalık yeterliğini kazanmış olanlar Bakanlıkça açılacak
iş pedagojisi kurslarını başarıyla tamamladıkları takdirde kendilerine usta
öğreticilik belgesi verilir.
BEŞİNCİ KISIM
Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu
Kuruluş
Madde 32 - 1. Örgün, çıraklık ve yaygın eğitim yoluyla mesleki ve teknik
eğitimin yaygınlaştırılması, yetiştirilen insan gücünün sayı ve kalite olarak
artırılması,çıraklık eğitimi dahil örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitimin
bütün olarak desteklenip geliştirilmesi,mesleki ve teknik alanda iş öncesi ve
hizmetiçi eğitim programlarının kamu ve özel bütün işyerlerinde verimliliği
artırıcı ilkeler gözetilerek yürütülmesini sağlamak gayesiyle;
Bakanlık emrinde ve Merkez Bankası nezdinde"Çıraklık, Mesleki ve Teknik
Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu"kurulmuştur.
2.Fonun kaynaklarını;
a) Her yıl Bakanlık bütçesine bu maksatla konulacak ödenek,
b) 27/11/1984 tarihli ve 84/8800 sayılı Kararnamenin Eki Kararla kurulan
"Geliştirme ve Destekleme Fonu"ndan Bakanlar Kurulunca bu fon gelirinin
% 10'undan az olmamak üzere belirlenecek miktarda yapılacak aktarmalar,
c) Bakanlık bünyesinde bulunan döner sermaye işletmelerinin karları,
d) Bakanlığa bağlı kurumlarda eğitim öğretimde üretilen malların satışından
elde edilen hasılatlar,
e) (Değişik: 25/6/1992 - 3824/25 md.) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri
(Orman Genel Müdürlüğü hariç) (1) ile sorumluları tarafından hesaplanan gelir ve kurumlar vergileri üzerinden ayrıca ödenen fon payı hasılatından, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen oranda ayrılacak pay,
f) 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları,Deniz Ticaret Odaları,Ticaret Bor-
saları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları
Birliği Kanununa 2567 sayılı Kanunla eklenen ek 3 üncü madde gereğince odalar, borsalar ve birlikler tarafından eğitim gayesiyle bütçelerinden ayrılan payların % 50'si (2),
g) 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununa 3153 sayılı Kanunla eklenen ek 6 ncı madde gereğince,esnaf ve küçük sanatkar dernekleri, birlikleri federasyonları ve konfederasyonları tarafından eğitim gayesiyle gayri safi gelirlerinden ayrılan payların % 50'si,
h) 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 44 üncü maddesine göre işçi sendika ve konfederasyonlarınca gelirlerinden eğitim maksadıyla ayrılan payların % 25'i,
i) 2821 sayılı Kanuna göre faaliyette bulunan işveren sendika ve konfederasyonlarının bir önceki yıl aidat gelirlerinin % 5'i nispetinde ayıracakları paylar,
----------------------------
(1) Parantez içindeki bu ibare, 23/7/1995 tarih ve 4122 sayılı Kanun'un
15/d maddesi ile eklenmiştir.
(2) Bu bentdeki ek 3 üncü madde numarası teselsül nedeniyle ek 5 inci madde olmuştur.
j) 492 sayılı Harçlar Kanununun 108 inci maddesi ile aynı Kanuna bağlı
(8) sayılı tarifenin VII numaralı pozisyonunda yazılı diploma harçları. Bu harçlar makbuz karşılığında ödenir. Bunun şeklini ve Fona ödenmesiyle ilgili usul ve esasları düzenlemeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
(Değişik paragraf: 25/6/1992 - 3824/25 md.) Yukarıda f,g,h,i ve j bentlerinde sorumlu tutulanlar tarafından hesaplanarak ödenmesi gereken fona ait
meblağ hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
k) Fonun mal varlığından elde edilen gelirler,
l) Bağış,yardım ve diğer gelirler,
Teşkil eder.
Bağış ve yardımlar hariç mükellef veya sorumlularca fona yapılan ödemeler,
vergi uygulamasında gider yazılamaz.
3. Fon kaynaklarının kullanımı;
a) Çıraklık,Örgün ve Yaygın Mesleki ve Teknik Öğretim Kurumlarında görevli
yönetici,öğretmen, uzman ve kadrolu ve kadrosuz usta öğreticilerin nitelik ve
niceliklerinin yükseltilmesi için yurt içi ve yurt dışında eğitilmeleri,
b) Mesleki ve teknik eğitim metodları ve araçlarının araştırılması,geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması,
c) Çıraklık, örgün ve yaygın mesleki ve teknik öğretim kurumlarının atölye
ve laboratuvarları için makine,araç,takım ve teçhizat satın alınması;gerektiğinde kiralanması, bunların tamir ve bakımı,
d) Çıraklık, örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görevli
kadrolu ve kadrosuz atölye ve meslek dersi öğretim elemanlarına asli görevi
dışında, okulda ve işyerlerinde yapılan eğitimle ilgili normal maaş ve ücretlerine ilave ek ücret ödenmesi,
e) Çıraklık,örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitimle ilgili her türlü yayınların hazırlatılması,tercümesi,çoğaltılması, satın alınması ve dağıtılması,
f) Çeşitli mesleklerde çalışmakta olanlara hizmet içinde ve mesleklerinde
gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması için Bakanlığa
bağlı eğitim kurumlarında kurslar, seminerler ve eğitim programları
düzenlenmesi,
g) İş öncesi eğitimi, yaygın ve çıraklık eğitimi,
h) Çıraklık, mesleki ve teknik eğitim yapan kurumları teşvik,
i) Çıraklık, mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesine yönelik araştırmaların desteklenmesi,
j) Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantılarına katılan başkan, üye, müşavir üye,imtihan ve mesleki ihtisas
komisyonu üyelerine yolluk ve huzur hakkı,
k) 3423 sayılı Kanunla kurulan mesleki ve teknik öğretim okulları döner
sermayelerinin artırılması,
l) Meslek kurslarından,Bakanlıkça tespit edilen kurslara katılan kursiyerlere,kursa devam ettikleri sürece asgari ücretin % 30'u oranında destekleme yardımı,
m) Bu Kanunla kurulan Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi Döner Sermayesine tahsis edilecek sermaye,
Harcamalarında kullanılır.
4. Fondan yapılacak harcamalar,1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu,2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerine tabi olmadan yapılır.
5.Fonun denetimi;Sayıştay ve Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Bakanlıkça belirlenecek birer üyeden meydana gelecek komisyon tarafından yapılır.
6.Fonun; yönetim,işleyiş ve kullanılma usul ve esasları ile fona ilişkin
diğer usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
7.Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu;
a) Kurumlar Vergisinden (iktisadi işletmeleri hariç)
b) Yapılacak bağış ve yardımlar nedeniyle Veraset ve İntikal Vergisinden,
c) Yapacağı her türlü muameleler dolayısıyla Damga Vergisinden,
d) Faiz gelirleri, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
Muaftır.
Çıraklık, mesleki ve teknik eğitimi teşvik
Madde 33 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde Kanunda belirtilen sınırlar içerisinde ve Bakanlıkça tespit edilen esas ve ölçülere göre çırak, teknik ve meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptıran gerçek ve tüzelkişilere Gelir ve Kurumlar Vergilerinden fona ödedikleri meblağın % 50'si teşvik primi olarak fondan iade olunur.
Bakanlar Kurulu bu oranı yükseltmeye ve indirmeye yetkilidir. Bu geri ödemede bir önceki vergilendirme döneminde fona ödenen meblağ esas alınır.
ALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler
Sanayi sitelerinde çıraklık eğitimi kurumları
Madde 34 - Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; bakanlıkla koordineli olarak sanayi
sitelerinde çıraklık eğitimi kurumlarının yer almasına yardımcı olur.
Denklik
Madde 35 - Aday çırak,çırak,kalfa ve ustaların eğitimleri sırasında kazandıkları bilgi ve beceriler meslek liselerine geçişte değerlendirilir.
Yabancı ülkelerden alınmış kalfalık, ustalık veya kurs belgeleri ile yurt
içinde çırak okulları, pratik sanat okulları, mesleki ve teknik açıköğretim
okulu, halk eğitimi merkezleri, yetişkinler teknik eğitim merkezleri ve benzeri
kurumlardan alınmış belgeler çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimine geçişte
değerlendirilir.
Değerlendirmenin esas ve usulleri Bakanlıkça tespit edilir.
Eğitim giderleri
Madde 36 - Aday çırak,çırak,kalfa ve işletmelerde mesleki eğitimde kamu ve özel kuruluşlarca yapılan teorik ve pratik eğitim giderleri kendi kurum ve
kuruluşlarınca,işyerlerinde yapılan pratik eğitimin giderleri ise işyerlerince
karşılanır.
İşyerleri pratik eğitim için eğitim mahalli, imtihanlar için imtihan ortamı,
araç ve gereç hazırlarlar.
Meslek kursları
Madde 37 - Bakanlık, örgün eğitim sisteminden ayrılmış,istihdam için
gerekli yeterliklere sahip olmayan kişileri iş hayatında istihdam imkanı olan
görevlere hazırlamak amacıyla meslek kursları düzenler. Kurslara katılanlar
kursa devam ettikleri sürece bu Kanunun çırak ve öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar.
Bakanlık, kursların düzenlenmesinde ilgili Bakanlık,kurum ve kuruluşlarla
işbirliği yapar.
Geliştirme ve uyum kursları
Madde 38 - Elli ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler çalıştırdığı personelin işindeki verimini yükseltmek, yeni teknolojilere uyumunu ve mesleklerinde
gelişmelerini sağlamak amacıyla çalışma saatleri dışında çeşitli kurslar açarlar
veya aynı amaca yönelik diğer kurumlarca açılan kurslara katılmalarını sağlarlar.
İşletmeler;kurs programlarının hazırlanmasında,uygulanmasında ve değerlendirilmesinde Bakanlık,İş ve İşçi Bulma Kurumu ile işbirliği yaparlar. Kursların açılması ve işleyişine ilişkin esas ve usuller yönetmelikle düzenlenir.
Özel eğitim kursları
Madde 39 - Bakanlık,özel eğitime muhtaç kişilere iş hayatında geçerliliği
olan görevlere hazırlayıcı özel meslek kursları düzenler. Kursların düzenlenmesinde ve uygulanmasında bu kişilerin ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri dikkate alınır.
Kurslara katılanlar kursa devam ettikleri sürece bu Kanunun çırak ve öğrencilere verdiği haklardan yararlanırlar.
Yolluk ve huzur hakkı
Madde 40 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile il Çıraklık ve Mesleki
Eğitim Kurulu toplantılarına katılan başkan, üye, müşavir üye, imtihan ve
mesleki ihtisas komisyonu üyelerine kamu ve özel kurumlarda çalışıp çalışmadıklarına bakılmaksızın yolluk ve huzur hakkı ödenir.
Bu ödemelerin miktarı Bakanlıkça tespit edilir ve fondan karşılanır.
Denetleme ve ceza
Madde 41 - Bu Kanun hükümlerine göre Bakanlığa bağlı eğitim kurumlarının
dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarında yapılan aday çırak, çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki eğitim Bakanlık ile Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığınca denetlenir.
Denetlemenin esas ve usulleri bu bakanlıklarca müştereken çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Bu Kanunun; 9,10,12,13,14,15,17,20,22,25,26,28 ve 30 uncu maddelerindeki yükümlülükleri yerine getirmeyenlere ihtar cezası verilir. İhtarın tebliğinden itibaren 10 gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerden;
Kanunun;
a) 9,10,25,26 ve 28 inci maddelerine aykırı davrananlara asgari ücretin bir
aylık tutarının yarısı kadar,
b) 12, 13, 14, 15, 17,20, 22 ve 30 uncu maddelerine aykırı davrananlara
asgari ücretin bir aylık tutarının üçte ikisi kadar,
Para cezası verilir.
Bu maddenin (a) ve (b) fıkralarında belirtilen asgari ücret 1475 sayılı İş
Kanununun 33 üncü maddesine göre tespit edilen fiil tarihindeki asgari ücrettir.
Fiilin tekrarı halinde bu cezalar iki katına çıkarılır.
Fiilin sürmesi halinde ise meslekten geçici men cezası verilir.
Cezalar mahallin mülki amirince uygulanır.
Verilen para cezalarına karşı cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gün
içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesinde itiraz edilebilir.
İtiraz edilmeyen cezalar kesinleşir.
İtiraz, verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
Para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre tahsil edilir.
Bu Kanunun 30 uncu maddesine aykırı olarak açılan işyerleri durumun öğrenilmesinden itibaren İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu ile ilgili mercilerin müracaatı üzerine mahallin mülki amirince yedi gün içinde kapatılır.
Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi
Madde 42 - Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitim konularında Bakanlıkça ihtiyaç duyulan planlama, araştırma, geliştirme ve üretim hizmetlerini yapmak veya yaptırmak amacıyla doğrudan merkeze bağlı taşra kuruluşu olarak "Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi" kurulmuştur.
Merkezin döner sermaye hizmetleri için başlangıç sermayesi olarak 100 milyon lira tahsis olunur. Bakanlar Kurulu bu sermayeyi artırmaya yetkilidir. Sermaye;
"Çıraklık,Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonu"ndan
karşılanır.
Merkezin kuruluş,yönetim,işleyiş ve döner sermaye hizmetlerine ilişkin
hususlar ile merkezde görevlendirilecek personelin nitelik ve çalışma esas ve usulleri tüzükle düzenlenir.
Merkezde sözleşmeli personel çalıştırılabilir. Merkezde görevli sözleşmeli
personel dışındaki eğitim - öğretim sınıfı personeli; 2914 sayılı Yükseköğretim Kurulu Personel Kanunundaki esaslara göre Üniversitedeki emsalinin mali haklarından aynen faydalandırılır.
Madde 43 - 3423 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki ve Teknik
Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanunun birinci maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Okulların Döner Sermayelerinin toplamı 5 milyar liraya çıkarılmıştır.
Bu miktar Bakanlar Kurulunca 10 katına kadar artırılabilir. Sermaye artırımları Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonundan karşılanır. Döner sermaye işletme faaliyetlerinden elde edilecek karın en çok üçte biri,bu karın gerçekleşmesine sağlayan personele katkıları oranında "üretimi teşvik primi"olarak dağıtılır. Ancak her personele verilecek primin yıllık tutarı en yüksek asgari ücretin yıllık tutarından fazla olamaz.
Primin dağıtım esas ve usulleri çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kaldırılan hükümler
Madde 44 - a)20/6/1977 tarih ve 2089 sayılı Çırak,Kalfa ve Ustalık Kanunu;
b) 17/6/1938 tarih ve 3457 sayılı Sınai Müesseselerde ve Maden Ocaklarında Mesleki Kurslar Açılmasına dair Kanun;
Yürürlükten kaldırılmıştır.
Kalfalık ve ustalık belgesi verilmesi
Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;
a) Bakanlıkça tesbit edilen meslek dallarında çalışmakta olup, bakanlıkça
ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içerisinde müracaat edenlerden;
1. 18 yaşını doldurmuş olanlar doğrudan,
2. 16 yaşını doldurmuş olanlar kapsam ve süreleri Bakanlıkça belirlenecek
eğitime tabi tutulduktan sonra,
Kalfalık imtihanlarına alınırlar. İmtihanlarda başarılı olanlara kalfalık
belgesi verilir.
3. Kalfalık belgesini almış olup 22 yaşını doldurmuş olanlara ustalık imtihanlarını başarmaları şartı ile ustalık belgesi verilir.
b) 1.Bir işyeri sahibi olan ve bu işyerinde fiilen usta olarak çalışan ve
Bakanlıkça ilan edilecek tarihten itibaren üç ay içinde müracaat edenlere;
2. Lise dengi mesleki ve teknik öğretim kurumlarından 1985 - 1986 öğretim
yılı sonuna kadar mezun olanlara;
Doğrudan ustalık belgesi verilir.
Kapsamda olmayan il ve mesleklerde kalfalık ve ustalık belgesi verilmesi
Geçici Madde 2 - Kanun kapsamına alınmamış il ve mesleklerin Bakanlıkça
kanun kapsamına alınması halinde alınma tarihinden itibaren bu il ve mesleklerde kalfalık ve ustalık belgeleri bu kanunun geçici 1 inci madde hükümlerine göre verilir.
Yapılan uygulamaların geçerliliği
Geçici Madde 3 - 3457 sayılı Sınai Müesseselerde ve Maden Ocaklarında Mesleki Kurslar Açılmasına Dair Kanun ile 2089 sayılı Çırak,Kalfa ve Ustalık Kanununa göre yapılan uygulamalar ve alınmış olan kalfalık ve ustalık belgeleri geçerlidir.
Sigorta primlerinin ödenmeye başlanması
Geçici Madde 4 - Bu Kanunun 25 inci maddesine göre sigorta primlerinin ödenmesine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden mali yılbaşından itibaren başlanır. Bu tarihe kadar olan sürede primlerin işyeri sahiplerince ödenmesine devam olunur.
Geçici Madde 5 - Bu Kanun gereğince çıkarılacak tüzük ve yönetmelikler
Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde çıkarılır.
Geçici Madde 6 - Bakanlıkça tesbit edilecek illerde ve meslek dallarında
1986 - 1987 öğretim yılında işletmelerde mesleki eğitimin başlatılabilmesi için işletmelerin çalıştırdıkları işçi sayısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğünce 1 Ağustos 1986 tarihine kadar Bakanlığa bildirilir.
Geçici Madde 7 - 32 nci maddenin 2 nci fıkrasının (e) bendi 1986 yılı
kazançlarına uygulanır.
Geçici Madde 8 - (Ek: 2/3/1989 - 3525/1 md.)
Bakanlık, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte geçici 1 inci maddedeki şartlara
sahip oldukları halde Bakanlıkça ilan edilen tarihlerde belge almak için
müracaat edemeyenlere 6 (altı) aya kadar ek müracaat süreleri vermeye yetkilidir.
Yürürlük
Madde 45 - Bu Kanunun;
a) 32 nci maddesi 1/1/1987 tarihinde,
b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 46 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
5/6/1986 TARİHLİ VE 3308 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:
1) 25/6/1992 tarihli ve 3824 sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde 1 - a) 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilecek
kazanç ile iratlar,
b) Ölüm ve memleketi terk nedeniyle 1992 takvim yılında yıllık beyanname
ile beyan edilen kazanç ve iratlar,
c) 1992 yılında münferit ve özel beyannamelerle beyan edilen kazanç ve
iratlar,
d) 1992 takvim yılına ilişkin götürü matrahlar,
e) 1992 takvim yılında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler.
Üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden ayrılacak fon payları
hakkında, 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı, 29.5.1986 tarihli ve 3294 sayılı,
5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Kanunların ilgili hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
5/6/1986 TARİHLİ VE 3308 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:
1) 25/6/1992 tarihli ve 3824 sayılı Kanunun geçici maddesi:
Geçici Madde 1 - a) 1992 takvim yılında yıllık beyanname ile beyan edilecek
kazanç ile iratlar,
b) Ölüm ve memleketi terk nedeniyle 1992 takvim yılında yıllık beyanname
ile beyan edilen kazanç ve iratlar,
c) 1992 yılında münferit ve özel beyannamelerle beyan edilen kazanç ve
iratlar,
d) 1992 takvim yılına ilişkin götürü matrahlar,
e) 1992 takvim yılında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler.
Üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden ayrılacak fon payları
hakkında, 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı, 29.5.1986 tarihli ve 3294 sayılı,
5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Kanunların ilgili hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
3308 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
3525 --- 8/3/1989
3824 a) 5,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24
ve 25 inci maddeleri 10 uncu maddesiyle 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesine eklenen 18 numaralı bent hükmü ve 26 ncı maddesi ("a" fıkrası hariç) 1.1.1993
b) 1,3,4,6,8,9,10 (Bu madde ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesine eklenen 18 numaralı bent hükmü hariç) 11 ve 12 nci maddeleri ile 26 ncı maddesinin (a) fıkrası hükmü 1.1.1992 tarihinden geçerli olarak 11.7.1992
c) Diğer Hükümleri 11.7.1992
4122 ---- 26/7/1995
4306 ---- 18/8/1997
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)