2908 SAYILI DERNEKLER KANUN

2908 SAYILI DERNEKLER KANUN

Kanun Numarası : 2908
Kabul Tarihi : 6/10/1983
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 7/10/1983 Sayı : 18184


BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanma-
mış belirli ve ortak bir gayeyi gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek kişi-
nin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmeleri suretiyle oluşturduk-
ları derneklerle ilgili esasları düzenlemektir.

Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun, dernek kurma hakkı, derneklerin kuruluşu, işleyişi, ör-
gütlenmeleri, organları ile görev ve yetkileri, denetlenmeleri, tüzelkişiliğin
sona ermesi, üyelik ve üyelerin hakları ve görevleri, yasak ve izne tabi faali-
yetler, cezalar ile derneklere ilişkin diğer konuları düzenleyen hükümleri kap-
sar.

Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunun uygulanmasında;
1. Dernek Merkezi: Derneğin yönetim yerini,
2. Dernek ikametgahı: Yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri,
3. Mahallin En Büyük Mülki Amiri: Vali veya kaymakamı,
4. Üst Kuruluş: Derneklerin oluşturduğu federasyon ve konfederasyonları,
5. Kamu Hizmeti Görevlileri : Kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsün-
deki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer
kamu görevlilerini,
İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
Dernek Kurma Hakkı ve Kurulması Yasak Dernekler

Dernek kurma hakkı
Madde 4 - Medeni-hakları kullanma ehliyetine sahip ve onsekiz yaşını bitir-
miş olan herkes, önceden izin almaksızın dernek kurabilir.
Ancak;
1. (Değişik: 3/7/1997-4279/1 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri ile genel ve özel
kolluk kuvvetleri mensupları ve özel kanunlarında dernek kuramayacakları belir-
tilen memur statüsündeki kamu hizmeti görevlileri,
2. Affa uğramış olsalar bile;
a) Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve
istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları ve resmi ihale ve alım sa-
tımlara fesat karıştırma suçlarından biriyle mahküm olanlar,
b) Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının birinci babında yazılı suçlardan
veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etmek suçlarından biriyle mah-
küm olanlar,
c) Türk Ceza Kanununun 312 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı halkı
sınıf, ırk, dil, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığı açıkça
tahrik etme suçlarıyla, aynı Kanunun 316 ncı, 317 ve 318 inci maddelerinde yazı-
lı kalpazanlık suçlarından biriyle mahküm olanlar,
d) Türk Ceza Kanunun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçuncü fıkrala-
rında yazılı fiillerle aynı Kanunun 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü,
dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı fiilleri siyasi ve ideolojik amaçlarla
işlemekten mahküm olanlar,
3. Herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlar hariç beş yıl
ve daha fazla hapis cezasına mahküm olanlar,
Sürekli olarak,
4. Kurulması yasaklanmış dernekleri kuranlar ve yönetenler ile dernekler
için yasaklanmış faaliyetlerde bulunmaları sebebiyle mahkemece kapatılmasına ka-
rar verilen derneklerin yöneticileri, kapatma kararının kesinleştiği tarihten,
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 101 inci maddesinin (d) bendi gereğince
bir siyasi partiden kesin olarak çıkarılan veya fiilleriyle bir siyasi partinin
kapatılmasına sebep olan parti üyeleri de çıkarma kararının veya Anayasa Mahke-
mesinin kapatma kararının yazı ile bildirilmesinden itibaren beş yıl süre ile,
Dernek kuramazlar.

Kurulması yasak olan dernekler
Madde 5 - Anayasanın başlangıç kısmında belirtilen temel ilkelere aykırı
olarak dernek kurulamaz;
1. Türk Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak,
2. Dil, ırk, sınıf, din ve mezhep ayrımına dayanılarak nitelikleri Anayasa-
da belirtilen Türkiye Cumhuriyetinin varlığını tehlikeye düşürmek veya ortadan
kaldırmak,

3. Anayasadaki temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmak,
4. Kanunlara, milli egemenliğe, milli güvenliğe, kamu düzenine ve genel
asayişe, kamu yararına, genel ahlaka ve genel sağlığın korunmasına aykırı faali-
yette bulunmak,
5. Bölge, ırk, sosyal sınıf, din ve mezhep esasına veya adına dayanarak
faaliyette bulunmak,
6. Türkiye Cumhuriyeti ülkesi üzerinde, ırk, din, mezhep, kültür veya
dil farklılığına dayanan azınlıklar bulunduğunu ileri sürmek veya Türk Dilinden
veya kültüründen ayrı dil ve kültürleri korumak, geliştirmek veya yaymak sure-
tiyle azınlık yaratmak veya herhangi bir bölgenin veya ırkın veya sınıfın veya
belli bir din veya mezhepten olanların diğerlerine hakim veya diğerlerinden im-
tiyazlı olmasını sağlamak.
7. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 174 üncü maddesinde sayılan inkılap ka-
nunlarını kaldırmak, değiştirmek veya bu kanunlarla yasaklanan hususları yeniden
canlandırmak,
8. Atatürk'ün kişiliğini, ilkelerini, çalışmalarını veya anılarını kötüle-
mek veya küçük düşürmek,
9. Türkiye Devletinin manevi şahsiyetini kötülemek veya küçültmek,
10. Suç işlemek veya suç işlemeyi teşvik veya telkin etmek,
Amacıyla dernek kurulması yasaktır.
Yükseköğretim kurumlarında birden fazla öğrenci derneği kurulamaz. (1)
Bazı ad, işaret ve dilleri kullanma yasağı
Madde 6 - Derneklerin;
1. Bir siyasi partinin veya kapatılmış siyasi partilerin veya sendikanın
veya konfederasyonun veya bu Kanunun 76 ncı maddesi gereğince mahkemece kapatıl-
masına karar verilen bir dernek veya üst kuruluşun adını, amblemlerini, rumuzla-
rını, rozetlerini ve benzeri işaretleri ile daha önce kurulmuş Türk Devletlerine
ait topluma malolmuş bayrak, amblem ve flamaları.
2. (Mülga: 12/4/1991 - 3713/23 md.)
(1) Bu maddenin 7 ve 8 inci bendleri 12/4/1991 tarih ve 3713 sayılı Kanunun
23 üncü maddesiyle, 11 numaralı bendi de 3/7/1997 tarih ve 4279 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle yürürlükten kaldırılmış ve ayrıca maddenin bütün
bend numaraları 4279 sayılı Kanun ile teselsül ettirilmiş ve metne işlen-
miştir.

3. Tüzük ve diğer dernek mevzuatının yazımında ve yayınlanmasında, genel ku-
rullarında, özel veya resmi, açık veya kapalı yer toplantılarında kanunla yasak-
lanmış dilleri,
4. Dernekçe düzenlenen veya dernek adına iştirak edilen açık veya kapalı yer
toplantılarında kanunla yasaklanmış dillerle yazılmış pankart, levha, plak, ses
ve görüntü bandı, broşür, el ilanı, beyanname ve benzerlerini,
5. Mühür ve başlıklı kağıtlarda dernek isminden ve varsa işaretinden başka
isim ve işaretleri,
Kullanmaları yasaktır.
Dernek üyelerinin, derneklerin her türlü toplantı ve faaliyetleri sırasında,
ikinci bent ile yasaklanan işaret, sembol ve bunları hatırlatan benzerlerini
kullanmaları yasaktır.

Uluslararası faaliyet yasağı
Madde 7 - Bu Kanunun 11 ve 12 nci maddeleri hükümleri saklı kalmak üzere;
1. Uluslararası faaliyette bulunmak amacıyla dernek kurulamaz.
2. Türkiye'de kurulan dernekler, yurt dışında kurulmuş ulusal veya uluslar-
arası dernek veya kuruluşlara katılamaz.
3. Merkezi yurt dışında bulunan derneklerin Türkiye'de şubesi açılamaz.

İKİNCİ KISIM
Kuruluş

BİRİNCİ BÖLÜM
Tüzük ve Kuruluş Bildirisi

Dernek tüzüğü
Madde 8 - Her derneğin bir tüzüğü bulunur. Bu tüzükte aşağıda gösterilen hu-
susların belertilmesi zorunludur.
1. Derneğin adı ve merkezi,
2. Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için, dernekçe sürdürülecek
çalışma konuları ve çalışma biçimleri,
3. Dernek kurucularının ad ve soyadları, meslek veya sanatları, ikametgahla-
rı ve tabiiyetleri,
4. Derneğe üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şart ve şekilleri,
5. Dernek genel kurulunun kuruluş şekli, toplanma zamanı,
6. Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve
şekilleri,
7. Yönetim ve denetleme kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçile-
ceği, asıl ve yedek üye sayısı,
8. Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise, şubelerin nasıl
kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edilece-
ği,
9. Üyelerin ödeyecekleri yıllık aidat miktarı,
10. Derneğin iç denetim şekilleri,
11. Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği,
12. Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli.

Derneklerin tüzelkişilik kazanması, kuruluş bildirisi
Madde 9 - Dernekler, kuruluş bildirisini ve eklerini merkezlerinin bulundu-
ğu mahallin en büyük mülki amirliğine vermek suretiyle tüzelkişilik kazanırlar.

Kuruluş bildirisinde, kurulacak derneğin adı, ikametgah adresi, kurucuların
adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, meslek veya sanatı, tabiiyeti ile ikametgah-
larının belirtilmesi ve bu bildirinin bütün kurucular tarafından imzalanması ve
bildiriye kurucuların nüfus cüzdanı örneklerinin, adli sicil belgelerinin ve
kurucuların ayrı ayrı düzenledikleri dernek kurucusu olabilme şartlarını taşı-
dıklarını belirten imzalı beyannamelar ile kurucular tarafından imzalanmış der-
nek tüzüğünün dört adedinin eklenmesi zorunludur.
Dernek organlarının oluşmasına kadar, dernek işlerini yürütmeye ve derneği
temsil etmeye yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin adı, soyadı ve ikametgah-
ları ile yapılacak yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı,
soyadı ve adresleri de belirtilir.
Bildiri ve belgelerin alındığı anda ilgili mülki amirlikçe bir alındı belge-
si verilir.
Birden çok ilde faaliyet gösterecek derneklerin kuruluş bildirisi ile tüzük-
leri, mahallin en büyük mülki amirliğince bir hafta içinde İçişleri Bakanlığına
gönderilir.

Kuruluş bildirisi ve tüzüklerin incelenmesi
Madde 10 - Bir il'de faaliyette bulunacak derneklerin kuruluş bildirisi ve
eklerinin doğruluğu ile tüzükleri valiliklerce otuz gün içinde, birden çok il'de
faaliyet gösterecek derneklerin kuruluş bildirisi ve eklerinin doğruluğu ile tü-
zükleri İçişleri Bakanlığınca doksan gün içinde incelenir.
Kuruluş bildirisinde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna ay-
kırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde, bunların giderilmesi geçici yö-
netim kurulundan yazı ile istenir. Bu yazının tebliğinden itibaren otuz gün
içinde belirtilen noksanlıklar tamamlanmaz veya kanuna aykırılık giderilmezse
mahallin en büyük mülki amirinin ihbarı üzerine Cumhuriyet Savcılığı derneğin
feshi için yetkili mahkemeye başvurur. Ayrıca derneğin faaliyetinin durdurulma-
sını da isteyebilir.
(Mülga: 3/7/1997-4279/6 md.)
Kuruluş bildirisinde ve tüzüklerde Kanuna, aykırılık veya noksanlık bulunmaz
veya Kanuna aykırılık veya noksanlıklar 2 nci fıkrada belirtilen süre içinde gi-
derilmiş bulunursa, kuruluş bildirisini ve tüzükleri inceleyen makam keyfiyeti
derneğe yazıyla bildirir.

Türkiye'de kurulan derneklerin yurt dışındaki faaliyetleri
Madde 11 - Uluslararası beraberlik veya işbirliği yapılmasında yarar görülen
hallerde;
1. Uluslararası faaliyette bulunma amacını güden derneklerin kurulması,
2. Mevcut derneklerin bu yönde faaliyet göstermesi,
3. Bir ve iki numaralı bentlerde sözü edilen derneklerin yurt dışında şube
açması veya yurt dışındaki benzer amaçlı dernek veya kuruluşlara katılması,
Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığının öne-
risi üzerine, Bakanlar Kurulunun izin vermesine bağlıdır.
Yurt dışındaki bir dernek veya kuruluşa katılmak isteyan dernekler veya üst
kuruluş, bu dernek veya kuruluşun statüsünün Türkçeye çevrilmiş noterden onaylı
iki örneğini İçişleri Bakanlığına vermekle yükümlüdürler.

Türkiye'deki derneklerin katıldığı veya işbirliği yaptığı yabancı dernek ve-
ya kuruluşların, kanunlarımıza ve ulusal çıkarlarımıza uymayan veya kuruluş
amaçlarıyla bağdaşmayan faliyetlerde bulunması halinde, Türkiye'de kurulmuş der-
neğın, bu yabancı dernek veya kuruluşlarla olan ilişkilerine Dışişleri Bakanlı-
ğının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine, Bakanlar
Kurulu kararıyla son verilir.

Yurt dışında kurulan derneklerin Türkiye'deki faaliyetleri
Madde 12 - Yurt dışında kurulan ve uluslararası beraberlik ve işbirliği sağ-
lamak amacını güden derneklerin;
1. Türkiye'de şube açmalarına,
2. 11 inci madde uyarınca kurulmalarına veya uluslararası faaliyette bulun-
malarına Bakanlar Kurulunca izin verilen kuruluşlara veya derneklere katılmala-
rına veya bunlarla işbirliğinde bulunmalarına,
İşbirliği veya müşterek faaliyetlerin yararlı olacağına kanaat getirilmesi
halinde, karşılıklı olmak kaydıyla Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak, İçiş-
leri Bakanılığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca izin verilebilir.
Yukarıdaki fıkrada söz konusu edilen derneklerin, kanunlarımıza veya ulusal
çıkarlarımıza uymayan veya kuruluş amaçlarıyla bağdaşmayan faaliyetlerde bulun-
ması halinde, açılmış şubelerinin kapatılmasına veya verilen iznin geri alınma-
sına, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığının önerisi üze-
rine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İlan
Madde 13 - Dernek tüzüğü ve ikametgahı, Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü
fıkrası gereğince yapılan bildirimden itibaren onbeş gün içinde mahalli bir ga-
zetede, gazete çıkmayan yerlerde ise il merkezinde çıkan bir gazetede yayımla-
nır. Bu gazetenin beş nüshası, yayımı tarihinden itibaren en geç onbeş gün için-
de, geçici yönetim kurulu tarafından dernek merkezinin bulunduğu yerin en büyük
mülki amirliğine verilir.
Tüzüklerde ve dernek ikametgahlarında yapılan değişiklikler de aynı usule
tabidir.

İlk genel kurul toplantısı
Madde 14 - Dernekler, tüzüklerinin gazetede yayımlandığı günü izleyen altı
ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve organlarını oluşturmak zorun-
dadırlar.
Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, mahallin en büyük mülki amiri derneklerin
kendiliğinden dağıImış sayılmasına karar verir.

Dernek kütüğü ve kayıt işleri
Madde 15 - İçişleri Bakanlığınca Emniyet Genel Müdürlüğünde ve illerde emni-
yet müduülüklerinde derneklerin kaydolunacağı Dernekler Kütüğü tesis olunur.
Emniyet Genel Müdürlüğündeki Dernekler Kütüğüne, bütün konfederasyon, fede-
rasyon ve dernekler ile şubeleri ve merkezleri yurt dışında bulunan derneklerin
Türkiye'de açılmış şubeleri kaydolunur.
İllerdeki dernek kütüğüne, merkezleri o il sınırları içinde bulunan konfede-
rasyon, federasyon ve dernekler ile şubeleri ve merkezi başka illerde veya yurt
dışında olan derneklerin o il sınırları içinde açılan şubeleri kaydolunur.
İKİNCİ BÖLÜM
Üyelik
Üye olma hakkı
Madde 16 - Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip ve onsekiz yaşını bitir-
miş bulunan herkes derneklere üye olabilir.
Ancak, özel kanunlarında aksine hüküm bulunmamak şartıyla;
1. (Değişik: 3/7/1997-4279/5 md.) aşağıda gösterilenlerden: (1)
a) Anayasa Mahkemesi üyeleri, Anayasa Mahkemesince,
b) Yargıtay üyeleri, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunca,
c) Danıştay üyeleri, Danıştay Başkanlık Kurulunca,
d) Sayıştay meslek mensupları ile savcı ve yardımcıları Sayıştay Daireler
Kurulunca,
e) Hakim ve savcılar, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun görüşü alınarak
Adalet Bakanlığınca,
Verilen müsaade üzerine;
2. Bu Kanunun dördüncü maddesinde belirtilen diğer kamu hizmeti görevlileri
ise ilgili bulundukları bakanlıkca tespit ve ilan edilen,
Derneklere üye olabilirler.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (2) ve (3) numaralı bendle-
rinde gösterilenler ile diğer kanunların derneklere üye olamayacaklarını belirt-
tiği kişiler, ortaokul ve ortaöğretim öğrencileri dernek üyesi olamazlar.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde göste-
rilenler, bu bentte belirtilen yasak süresince dernek üyesi olamazlar.
Yükseköğretim öğrenci derneklerine öğrenci olmayanlar; bu Kanunun 39 uncu
maddesinde gösterilen derneklere, derneğin kurulduğu kamu kurum ve kuruluşların-
da çalışmayan kamu hizmeti görevlileri ve kamu hizmetlerinde çalışan meslek men-
supları tarafından kurulan derneklere de o meslekten olmayanlar (...) (2)
üye olamazlar.
Türk vatandaşı olmayanların derneklere üye olabilmeleri için Türk vatandaş-
larında aranan şartlardan başka, o yabancının Türkiye'de ikamet etme hakkına sa-
hip olması da gereklidir. Fahri üyelik için ikamet şartı aranmaz.
Dernek yönetim kurulu, üyelik için yapılan müracaatları en çok otuz gün
içinde üyeliğe kabul veya isteğin reddi şeklinde karara bağlayıp sonucunu müra-
caat sahibine yazı ile duyurmak zorundadır.
Yükseköğretim öğrencilerinin, kurumlarından alacakları öğrenci belgesi ile
öğrenci derneklerine yaptıkları müracaat üzerine üyeliğe kabulleri zorunludur.

Üyeliğin sona ermesi
Madde 17 - Öğrenci derneği üyesi iken öğrencilik sıfatı sona erenlerin, 39
uncu maddeye göre kamu hizmeti görevlilerince kurulan derneklerin üyesi iken o
derneğin kurulduğu kamu kurum veya kuruluşundan veya kamu hizmetinden emeklilik
dışında herhangi bir nedenle ayrılanların, derneklere üye olan hakkını kaybeden-
lerin ve dernek tüzüğüne aykırı hareketlerinden dolayı üyelikten çıkarılanların,
kayıtlı bulundukları derneklerdeki üyelikleri sona erer.
Yukarıda belirtilen durumlardan birinin tespiti halinde, üyelik kaydı dernek
yönetim kurullarınca silinir.
Üyelerin hakları
Madde 18 - Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlana-
maz. Her üye istifa hakkına sahiptir.
(1) Bu bendde yeralan "Bu Kanunun 4 üncü maddesinin bir numaralı bendinde"
ibaresi, 3/7/1997 tarih ve 4279 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile "Aşağıda"
şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu fıkrada yeralan "ile milletvekilleri" ibaresi, 3/7/1997 tarih ve
4279 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Dernek üyeleri eşit haklara sahiptir. Dernek tüzüklerinde, üyeler arasında
dil,ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözeten hü-
kümler bulunamaz ve tüzüğe eşitliği bozan veya bazı üyelere ayrıcalık tanıyan
hükümler konulamaz.
Ancak;
1. Dördüncü maddede belirtilen kamu hizmeti görevlileri, 16 ncı madde gere-
ğince üye olabilecekleri derneklerin,
2. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, özel gelir kaynağı veya özel imkan-
ları kanunla sağlanmış olan kamu yararına çalışan derneklerin,
Yönetim ve denetleme kurullarında görev alamazlar.
(Değişik: 2/3/1988 - 3415/1.md.) Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı var-
dır, üye oyunu bizzat kullanmak zorundadır.
Fahri üyeler istedikleri takdirde aidat verebilirler. Fahri üyelerin oy hak-
kı yoktur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Dernek Organları

Dernek organları
Madde 19 - Her dernekte;
1. Genel kurul,
2. Yönetim kurulu,
3. Denetleme kurulu,
Oluşturulması zorunludur.
Dernekler, başka organlar da kurabilirler. Ancak bu organlara genel kurul ve
denetleme kurulunun görev, yetki ve sorumlulukları devredilemez.

Genel kurul toplantıları
Madde 20 - Genel kurul;
1. Dernek tüzüğünde belli edilen zamanlarda olağan:
2. Yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üye-
lerinden beşte birinin yazilı isteği üzerine olağanüstü toplanır
Olağan genel kurul toplantılarının en geç iki yılda bir yapılması zorunlu-
dur.
Genel kurul toplantıya yönetim kurulunca çağrılır.
Denetleme kurulunun veya dernek üyelerinin beşte birinin yazılı isteği üze-
rine yönetim kurulu genel kurulu bir ay içinde toplantıya çağırmazsa, denetleme
kurulu yeya toplantı isteğinde bulunan üyelerden birinin müracaatı üzerine ma-
halli sulh hukuk hakimi duruşma yaparak dernek üyeleri arasından üç kişilik bir
heyeti, genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

Çağrı usulü
Madde 21 - Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı
bulunan üyelerin listesini düzenler Genel kurula katılacak üyeler en az onbeş
gün önceden, günü, saati, yeri ve gündemi mahalli bir gazetede ilan edilmek su-
retiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle top-
lantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün yapılacağı da belirtilir. İlk
toplantı günü ile ikinci toplantı arasında bırakılacak zaman bir haftadan az
olamaz.
Toplantının yapılacağı gün, saat ve yer ile toplantı gündemi, toplantı gü-
nünden en az onbeş gün önce mahallin en büyük mülki amirliğine yazı ile bildiri-
lir ve bu yazıya toplantıya katılacak üyeleri gösteren liste de eklenir.

Toplantı başka bir sebeple geri bırakılırsa, bu durum, geri bırakma sebeple-
ri de belirtilmek suretiyle, toplantı ilanının yapıldığı gazeteye ikinci bir
ilan verilerek üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden
itibaren en geç iki ay içinde yapılması zorunludur.
Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden
çagrılır ve toplantı ikinci fıkra esaslarına göre mahallin en büyük mülki amir-
ligine duyurulur.
Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.

Toplantı yeri
Madde 22 - Genel kurul toplantıları dernek merkezinin bulunduğu yerden başka
bir yerde yapılamaz.
Ögrenci derneklerinin genel kurul toplantıları, ilgili öğretim kurumlarında
yapılır. Toplantının gün, saat ve toplantı gündemi ile katılacak üyeleri göste-
ren liste en az onbeş gün önce ilgili öğretim kurumuna da verilir.

Toplantı yeter sayısı
Madde 23 - Genel kurul, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bu-
lunan üyelerin yarısından bir fazlasının katılmasıyla toplanır.
İlk toplantıda yeter sayı sağlanamazsa, ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz.
Ancak bu ikinci toplantıya katılan üye sayısı dernek yönetim ve denetleme kurul-
ları üye tam sayısı toplamının iki katından az olamaz.
Toplantının yapılış usulü
Madde 24 - Dernek genel kurul toplantıları, ilanda belirtilen ve mahallin
en büyük mülki amirliğine bildirilen gün, saat ve yerde yapılır.
Genel kurula katılacak üyeler, yönetim kurulunca düzenlenen listedeki adları
karşısına imza koyarak toplantı yerine girerler.
23 üncü maddede belirtilen tamsayı sağlanmışsa, durum bir tutanakla tespit
edilir ve toplantı yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu
üyelerinden biri tarafından açılır.
Hükümet komiserinin toplantıya gelmemiş olması, toplantının ertelenmesini
gerektirmez.
Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar baş-
kanvekili ile katip seçilir.
Toplantının yönetimi genel kurul başkanına aittir. Katipler toplantı tutana-
ğını düzenler ve başkanla birlikte imzalarlar.
Toplantı sonunda, bütün tutanak ve belgeler yönetim kuruluna verilir.

Toplantıda görüşülecek konular
Madde 25 - Genel Kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan maddeler görü-
şülür. Ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görü-
şülmesi istenen konuların gündeme alınması zorunludur.

Genel Kurulun görev ve yetkileri
Madde 26 - Aşağıda yazılı hususlar genel kurulca görüşülüp karara bağlanır.
1. Dernek organlarının seçilmesi,
2. Dernek tüzüğünün değiştirilmesi,
3. Yönetim ve denetleme kurulları raporlarının görüşülmesi, yönetim kurulu-
nun ibra edilmesi,
4. Yönetim kurulunca hazırlanan bütçenin görüşülüp aynen veya değiştirilerek
kabul edilmesi,
5. Dernek için gerekli taşınmaz malların satın alınması veya mevcut taşın-
maz malların satılması hususunda, yönetim kuruluna yetki verilmesi,
6. Derneğin federasyona katılması veya ayrılması,
7. Derneğin Uluslararası faaliyette bulunması, yurt dışındaki dernek veya
kuruluşlara üye olarak katılması veya ayrılması,
8. Derneğin feshedilmesi,
9. Mevzuatta ve dernek tüzüğünde genel kurulca yapılması belirtilen diğer
görevlerin yerine getirilmesi.

Yönetim kurulu teşkili ve görevleri
Madde 27 - Yönetim kurulu, beş asil ve beş yedek üyeden az olmamak üzere ge-
nel kurulca gizli oyla seçilir. Asıl üyeliklerde boşalma olduğu takdirde yedek
üyelerin göreve çağrılması zorunludur.
Yönetim kurulu aşağıdaki hususları yerine getirir.
1. Derneği temsil etmek veya bu hususta kendi üyelerinden bir veya birkaçına
yetki vermek,
2. Dernek şubelerinin açılmasını kararlaştırmak ve şube kurucularına yetki
vermek,
3. Derneğin gelir ve gider hesaplarına ilişkin işlemleri yapmak ve gelecek
döneme ait bütçeyi hazırlayarak genel kurula sunmak,
4. Türk vatandaşı olmayanların dernek üyeliğine kabulü halinde bunları onğün
içinde mahallin en büyük mülki amirliğine bildirmek,
5. Dernek tüzüğünün ve mevzuatın kendisine verdiği diğer işleri yapmak ve
yetkileri kullanmak.
Yönetim kurulunun yedek üyelerle tamamlanamaması
Madde 28 - Yönetim kurulu üye sayısı, boşalmalar sebebiyle yedeklerin de
getirilmesinden sonra, üye tamsayısının yarısından aşağı düşerse, genel kurul
mevcut yönetim kurulu üyeleri veya denetleme kurulu tarafından bir ay içinde
toplantıya çağırılır. Çağrının yapılmaması halinde, dernek üyelerinden birinin
başvurması üzerine mahallin sulh hukuk hakimi duruşma yaparak dernek üyeleri
arasından seçeceği üç kişiyi, bir ay içinde genel kurulu toplamakla görevlendi-
rir.
Denetleme kurulu teşkili ve görevleri
Madde 29 - Denetleme kurulu, üç asıl ve üç yedet üyeden az olmamak üzere ge-
nel kurulca seçilir.
Bu kurul, denetleme görevini dernek tüzüğünde tespit edilen esas ve usullere
göre ve altı ayı geçmeyen aralıklarla yapar ve denetleme sonuçlarını bir rapor
halinde yönetim kuruluna ve toplandığında genel kurula sunar.
Organlara seçilenlerin idareye bildirilmesi
Madde 30 - Genel kurulca yapılan seçimi izleyen yedi gün icinde, yönetim
kurulu başkanı tarafından; yönetim ve denetleme kurulları ile derneğin diğer
organlarına seçilen asıl ve yedek üyelerin ad ve soyadları, baba adları, do-
ğum yeri ve tarihleri, meslekleri ve ikametgahları dernek merkezinin bulunduğu
yerin en büyük mülki amirliğine yazı ile bildirilir. Öğrenci dernekleri organla-
rına yapılan seçimler ayrıca ilgili yükseköğretim kurumuna da bildirilir,

Şubelerin kuruluşu
Madde 31 - Dernekler, tüzüklerinde belirtilmiş olmak kaydıyla gerekli gürü-
len yerlerde şube açabilirler. Kamuya yararlı dernekler hariç diğer dernekler,
il, merkez ilçe, ilçe ve köylerde birden fazla şube açamazlar.

Bu amaçla, dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişi tarafından
şubenin açılacağı yerin en büyük mülki amirliğine yazılı müracaat yapılır. Bu
yazıda, kurucuların adı ve soyadı, baba adı, doğum yeri ve tarihi, meslek veya
sanatı, ikametgahı ve tabiiyeti ile şube merkez adresinin bildirilmesi ve yazı-
ya dernek tüzüğünden iki örnek ile yetki belgelerinin eklenmesi zorunludur.
Şube kurucularının, şubenin açılacağı yerde en az altı aydan beri ikamet
etmeleri zorunludur.
Şubelerin organları
Madde 32 - Her şubede;
1. Genel kurul,
2. Yönetim kurulu,
3. Denetleme kurulu veya denetçi,
Oluşturulması zorunludur.
Bu organların görev ve yetkileri dernek tüzüğünde gösterilir.

Şubelerin tabi olacağı hükümler
Madde 33 - Dernek şubeleri hakkında da bu Kanun hükümleri uygulanır.
Ancak;
1. Şube genel kurulunun toplantısına ait ilan, gazete ile yapılabileceği
gibi mahalli imkan ve araçlardan yararlanmak suretiyle de yapılabilir.
2. Şube genel kurulları olağan toplantılarını merkez genel kurulu toplantı-
sından en az 15 gün önce bitirmek zorundadırlar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Federasyon ve Konfederasyonlar

Kuruluş
Madde 34 - Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan ve kamu yararına çalı-
şan en az üç derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya
gelmeleri; konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun
üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.
Bu Kanunun 5,6 ve 7 nci maddeleri ile İkinci Kısmının Birinci ve Üçüncü bö-
lümlerini ve Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Kısımları-
nı oluşturan maddeler hükümleri federasyonlar ve konfederasyonlar hakkında da
uygulanır.
Federasyon ve konfederasyonların üye sayısı üçten aşağı düştüğü ve bu durum
üç ay içerisinde giderilmediği takdirde, haklarında 51 inci maddede yazılı ken-
diliğinden dağılma hükümleri uygulanır.
Dernekler federasyon, federasyonlar da, konfederasyon biçiminden başka şe-
kilde örgütlenemezler.
Faderasyon ve konfederasyonlar, ne ad altında olursa olsun, merkezleri dı-
şında faaliyet gösterecek örgüt kuramazlar ve temsilcilik açamazlar.

Tüzükler
Madde 35 - Her federasyon ve konfederasyonun bir tüzüğü bulunur.
Bu tüzükte; 8 inci maddenin 1,2, 4, 5, 6, 7, 10, 11 ve 12 numaralı bentle-
rinde gösterilen hususlardan başka;
1. Kuruluşa vücut veren dernek veya federasyonların adlarını, merkezlerini
ve ikametgahlarını,
2. Üyelerin kuruluşa ödeyecekleri katılma paylarını,
3. Federasyon ve konfederasyonun organlarının oluşmasına kadar işleri yü-
rütmeye ve temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları,
ikametgahları, yapılacak yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin
ad ve soyadları ile adreslerini,
Belirten hükümlere yer verilmesi zorunludur.

Tüzelkişiliğin kazanılması
Madde 36 - Federasyon ve konfederasyonlar, tüzüklerinden dört nüshasını ku-
ruluş bildirisine ekli olarak mahallin en büyük mülki amirliğine vermekle tüzel
kisilik kazanırlar.
Kuruluş bildirisine ayrıca, federasyonu teşkil eden derneklerle, konfederas-
yonu vücuda getiren federasyonların genel kurullarında üst kuruluşa katılma hak-
kında alınmış olan kararların dört örneği eklenir.
Tüzüklerle genel kurul karar örnekleri İçişleri Bakanlığına gönderilir. Bun-
lar üzerinde 10 uncu maddeye göre işlem yapılır.

ÜÇÜNCÜ KISIM
Yasak veya İzne Bağlı Faaliyetler

Yasak faaliyetler
Madde 37 - Dernekler;
1. Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüle-
ceği belirtilen çalışma konuları ve biçimleri dışında faaliyette bulunamazlar.
2. Bu Kanunun 5 inci maddesinde dernekler için yasaklanan amaçlar doğrultu-
sunda faaliyet gösteremezler.
3. Türk Silahlı Kuvvetleriyle kolluk kuvvetlerinin hizmetleri ve mensupları-
nın bütün hakları ile ilgili kanuni hükümlerin uygulanmasına veya yeni hükümler
konmasına dair faaliyetlerde bulunamazlar.
Dernek yöneticileri, derneği temsilen, tüzüklerinde belirtilen amaç ve faa-
liyet biçimlerine uymayan toplantı ve gösteri yürüyüşlerine katılamaz veya be-
yanda bulunamazlar ve dernek mensuplarını bu yolda harekete teşvik edemezler.

Öğrenci derneklerinin amaç ve faaliyetleri
Madde 38 - Yükseköğretim kurumlarına kayıtlı öğrenciler ancak, eğitim, öğre-
tim, çalışma, moral, beslenme, dinlenme ihtiyaçlarının karşılanması, beden ve
ruh sağlığının geliştirilmesi ve öğrencilerin bu konularda kurum idaresi veya
diğer kuruluşlar nezdinde temsil edilmesi amaçlarıyla dernek kurabilirler. Öğ-
renci dernekleri bu amaçlar dışında faaliyette bulunamazlar.

Kamu hizmeti görevlilerinin kuracağı derneklerin amacı ve faaliyetleri
Madde 39 - Belli bir kurum veya kuruluşta çalışan kamu hizmeti görevlileri
ile aynı veya ayrı kurum veya kuruluşta çalışsalar bile, belli bir mesleğe men-
sup olan kamu hizmeti görevlileri, ancak üyelerinin ortak sosyal, ekonomik, din-
lenme, kültürel ve mesleki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ve sadece il ve il-
çe merkezlerinde, dernek kurabilirler. Bu dernekler yukarıda belirtilen amaçlar
dışında faaliyette bulunamazlar.

Milli savunma, sivil savunma ve kolluk hizmetlerine hazırlayıcı faaliyette
bulunma yasağı
Madde 40 - Dernekler, askerliğe, milli savunma, sivil savunma ve kolluk hiz-
metlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunamazlar. Bu amaçla-
rı gerçekleştirmek üzere kamp veya talim yerleri açamazlar.
Üyeleri için özel kıyafet veya üniforma veya kol bağı ve benzer işaretler
kullanamazlar.
Derneklerin izinle kurabileceği tesisler
Madde 41 - Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek
üzere, kanunların dernekler tarafından yapılmasını yasaklamadığı eğitim ve öğ-
retim faaliyetleri için yurt, pansiyon, kitaplık ve okuma odası; sosyal yardım
faaliyetler için çocuk bakım yuvası, huzur evi, aş ocağı; sportif faaliyetler
için spor saha veya salonu ve meskün yerler dışında kamp tesisleri kurmaları ve
işletmeleri, izin almalarına bağlıdır. Hangi tesisler için hangi merciden izin
alınacağı ve izin verilme esas ve usulleri Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe
konulacak yönetmelikte belirlenir.

Silah bulundurma yasağı
Madde 42 - Derneklerin merkez ve şubelerinde veya bunlara bağlı müessese ve-
ya eklentilerinde; ateşli silahlarla mermilerinin, patlayıcı maddelerin, kama,
hançer, saldırma, şişli baston, sustalı çakı, pala, kılıç, kasatura, süngü, siv-
ri uçlu ve oluklu bıçaklar, topuz, topuzlu kamçı, boğma teli veya zinciri, muşta
ile sırf saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel nitelikteki benzeri alet
veya yakıcı veya aşındırıcı veya yaralayıcı ecza ve diğer her türlü zehir ve
gazların bulundurulması yasaktır.
Ancak, avcılık, folklor ve spor derneklerinde meşguliyetlerinin gerektirdiği
silahların sağlanmasına ve bulundurulmasına, İçişleri Bakanlığınca izin verile-
bilir. İzin belgesinde, silahın cinsi, niteliği ve miktarı açıkca belirtilir.

Yabancı dernek ve kuruluşlarla ilişki
Madde 43 - Derneklerin, yabancı ülkelerdeki dernek ve kuruluşların üyelerini
Türkiye'ye davet etmesi veya yabancı derneklerin ve kuruluşların davetlerine
uyarak üyelerini veya temsilcilerini yurt dışına göndermesi, Dışişleri Bakanlı-
ğının ve ilgili bakanlıkların görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca verilecek
izne bağlıdır.

Bildiri yayınlanması
Madde 44 - Dernekler, yönetim kurullarınca karar verilmeden bildiri, beyan-
name veya benzeri yayınlar yapamaz ve dağıtamazlar. Yayımlanacak bildiri, beyan-
name ve benzerlerinde, bunların yayınlanması kararına katılan yönetim kurulu
başkan ve üyelerinin adı, soyadı ve imzalarının bulunması şarttır.
Bildiri, beyanname ve benzerlerinin yayınlanmasına ilişkin yönetim kurulu
kararı ile hazırlanan yayın metninin birer örneğinin, yayımın ihbarı amacıyla,
gün ve saati yazılı alındı belgesi karşılığında, mahallin en büyük mülki amirli-
ğine ve Cumhuriyet savcılığına verilmesi zorunludur. Bildiri, beyanname ve ben-
zeri yayınlar, mahallin en büyük mülki amirliğine verilişinden itibaren 24 saat
geçmedikçe dağıtılamaz ve basına verilemez
Bildiri, beyanname ve benzeri yayımlar, kanunla yasaklanmış herhangi bir
dille ve yazı ile yazıldığı, Devletin iç ve dış güvenliğini, ülkesi ve milletiy-
le bölünmez bütünlüğünü bozucu veya suç işlemeye veya ayaklanmaya veya isyana
teşvik edici bir nitelik taşıdığı veya Devletin gizli belgelerini açıklamak
veya başkalarının şöhret ve haklarına, özel ve aile hayatlarına tecavüz etmek
amacına yönelik bulunduğu takdirde ve ancak gecikmesinde sakınca bulunması
şartıyla, mahallin en büyük mülki amirinin emriyle dağıtımı ertelenebilir veya
önlenebilir veya dağıtılmışsa toplattırılabilir. Mahallin en büyük mülki amiri
bu kararını 24 saat içerisinde asliye ceza hakimliğine bildirir. Hakim mülki
amirin bu kararını en geç 48 saat içinde inceleyerek karara bağlar. Bu süre
içinde bir karar verilememesi halinde mahalli mülki amirin kararı hükümsüz sayı-
lır.
Yukarıdaki hükümler siyasi partiler hakkında uygulanmaz.

DÖRDÜNCÜ KISIM
Derneklerin Denetimi

Genel denetim
Madde 45 - Derneklerin yönetim yerleri, müesseseleri ve her çeşit eklentile-
ri, defterleri, hesap ve işlemleri, İçişleri Bakanlığı veya bulundukları yerin
en büyük mülki amiri tarafından her zaman denetlenebilir. İçişleri Bakanlığı bu
denetlemeyi, Bakanlık Teftiş Kurulu, Emniyet Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu, Der-
nekler Özel Denetleme Grubu elemanları veya Bakanlık ve Emniyet Genel Müdürlüğü
merkez teşkilatında görevli diğer memurlar aracılığıyla, en büyük mülki amirler
bizzat veya görevlendirecekleri memur veya memurlar aracılığıyla yaptırılır.
Dernekler, amaç ve faaliyetleriyle ilgili bulunan bakanlıklar tarafından ve
ayrıca öğrenci dernekleri ilgili yükseköğretim kurumunca; dini konulu dernekler,
Diyanet İşleri Başkanlığınca; spor dernek ve kulüpleri de Beden Terbiyesi Genel
Müdürlüğünce denetlenir.
Denetleme sırasında, görevli memurlar tarafından istenecek her türlü defter,
belge ve işlemli yazıların, dernek yetkilileri tarafından gösterilmesi veya ve-
rilmesi, yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteminin yerine
getirilmesi zorunludur.
Vali ve kaymakamlar veya bakanlıklar veya genel müdürlük veya başkanlık mü-
fettişleri, İçişleri Bakanlığı Dernekler Özel Denetleme Grubu elemanları ile il-
gili yükseköğretim kurumu görevlileri denetlemeleri sırasında;
1. Kasasını veya veznesini kontrol ettirmekten, para ve para hükmündeki ev-
rakı, ayniyatı ve bunların hesaplarını ve defterlerini göstermekten ve sorulan
sorulara cevap vermekten; merkez, müessese veya eklentilerine girilmek istemini
yerine getirmekten kaçınan,
2. İşlemlerinde önemli yolsuzluk görülen, hırsızlık, dolandırıcılık, sahte-
cilik, inancı kötüye kullanma veya kaçakçılık suçlarını işleyen,
3. Ağır hapis cezası verilmesini gerektirir suç işleyen,
4. Evrakta sahtekarlık yapan,
Yönetim kurulları başkan veya üyelerini veya ilgili personelini geçici ola-
rak görevden uzaklaştırabilir.
Denetleme, vali ve kaymakamların görevlendirdiği memur veya memurlar aracı-
lığı ile yapıldığı takdirde görevden uzaklaştırma, memurun veya memurların öne-
risi üzerine vali ve kaymakamın onayı ile olur.
Görevden uzaklaştırma kararı ve gerekçesi, ilgili valilikçe, Cumhuriyet sav-
cılığına en geç üç gün içinde bildirilir.

Dernekler özel Denetleme Grubu oluşturulması
Madde 46 - Derneklerin tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleş-
tirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet
gösterip göstermediklerini, işlemlerini, defterlerini ve hesaplarını mevzuata
ve tüzüklerine uygun olarak yürütüp yürütmediklerini denetlemek üzere İçişleri
Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde bir Dernekler Özel Denetleme Grubu
oluşturulur. Dernekler Özel Denetleme Grubunun kuruluşu, çalışma şekli ve de-
netleme esas ve usulleri bir yönetmelikle düzenlenir.
Kamu yararına çalışan derneklerin mali denetimi
Madde 47 - Kamu yararına çalışan derneklerin hesapları ve bu hesaplarla il-
gili belge ve defterleri, gerekli görülen hallerde, Maliye Bakanlığınca da de-
netlenir.
İdare ve kolluk kuvvetlerinin yetkisi
Madde 48 - Kolluk kuvvetleri, derneklerin yönetim yerleri, müesseseleri ve
tesisleri ile her çeşit eklentilerine, mahallin en büyük mülki amirinin yazılı
emriyle her zaman girebilirler.
Bu şekilde girilen yerlerde;
1. Yanında veli veya vasisi olmadan 18 yaşından küçüklerin veya ortaokul ve
ortaöğretim öğrencilerinin kabul edildiği,
2. Fuhuş yapıldığı, kumar oynandığı veya genel ahlaka aykırı harekette bulu-
nulduğu,
3. Uyuşturucu maddelerden herhangi birinin kullanıldığı,
4. Kanunların bulundurulmasını yasakladığı silah, alet veya maddelerin veya
kanunların yasak ettiği her türlü rejim, doktrin veya ideolojileri temsil eden
resim, afiş, pankart ve yazıların veya mahkemelerce yasaklanmış yayınların bu-
lundurulduğu veya kanunlara göre suç sayılan faaliyetlerde bulunulduğu,
5. Suçlulara yataklık edildiği,
6. İzin alınmaksızın alkollü içki kullanıldığı,
Tespit edildiği takdirde, o yer ve eklentileri hakkında 4/7/1934 tarih ve
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 8 inci maddesi hükümler uygula-
nır.
Derneklerin yönetim yerleri, müesseseleri, tesisleri ve her çeşit eklentile-
rine, 18 yaşından küçükler ile ortaokul ve ortaöğretim öğrencilerinin yanların-
da veli veya vasileri olmadan kabul edilmelerine ve dernek lokallerinde alkollü
içki kullanılmasına dernek yöneticilerinin başvurması üzerine, mahallin en büyük
mülki amirince izin verilebilir.

BEŞİNCİ KISIM
Tüzelkişiliğin Sona Ermesi

Genel kurul kararıyla feshi:
Madde 49 - Dernek genel kurulu her zaman derneğin feshine karar verebilir.
Genel kurulun derneğin feshine karar verebilmesi için, tüzüğe göre genel kurula
katılma hakkına sahip bulunan dernek üyelerinin en az üçte ikisinin toplantıda
hazır bulunması şarttır. İlk toplantıda bu çoğunluğun sağlanamaması halinde,
üyeler 21 inci maddeye göre ikinci toplantıya çağrılır. İkinci toplantıya katı-
lan üye sayısı ne olursa olsun fesih konusu görüşülebilir. Feshe ilişkin kara-
rın, toplantıda hazır bulunan üyelerin üçte iki çoğunluğu ile verilmesi zorunlu-
dur.
Derneğin feshi yönetim kurulu tarafından beş gün içinde mahallin en büyük
mülki amirliğine yazıyla bildirilir.
Bir derneğin kapatılması için dava açıldıktan sonra, derneğin genel kurulu
tarafından verilen fesih kararı, açılmış bulunan davanın yürütülmesine ve kapat-
ma kararı verilmesi halinde doğacak hukuki sonuçlara engel olmaz.

Mahkeme kararı ile fesih
Madde 50 - Dernekler;
1. Yetkili mercilerce 10 uncu madde gereğince yapılan yazılı isteme rağmen
kuruluş bildirisi ve eklerindeki kanuna aykırılık veya noksanlıklar otuz gün
içinde giderilmezse,
2. Olağan genel kurul toplantısı tüzükte belirtilen süre içinde yapılmaz ve-
ya kanunen teşkili zorunlu organlar oluşturulmaz ve mahallin en büyük mülki
amirliğinin yazılı ihtarına rağmen bu zorunluluk üç ay içinde yerine getirilmez-
se,
Dernek merkezinin bulunduğu yerin en hüyük mülki amirinin yazılı ihbarı ve
Cumhuriyet savcılığının açacağı dava üzerine asliye hukuk mahkemesinin kararıyla
feshedilir. Cumhuriyet savcısı duruşmada bulunur.

Kendiliğiden dağılmış sayılma
Madde 51 - Dernekler, kuruluş amaç ve şartlarını kaybettiği veya acze düştü-
ğü veya yönetim kurulunun tüzük gereğince kurulmasına imkan kalmadığı veya 23
üncü maddede belirtilen yeter sayının bulunmaması sebebiyle üstüste iki olağan
genel kurul toplantısının yapılamadığı hallerde, kendiliğinden dağılmış sayılır.
(Değişik ikinci cümle: 3/7/1997 - 4279/2 md.) Kendiliğinden dağılma hali, dernek
merkezinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirinin veya Cumhuriyet savcılığının
istemi üzerine sulh hukuk mahkemesince tespit edilir.

Derneklerin mahkeme kararı ile kapatılması
Madde 52 - Bu Kanunda ve diğer kanunlarda öngörülen hallerde dernekler, an-
cak mahkeme kararıyla temelli olarak kapatılabilirler.
Mahkeme, davanın her safhasında istem üzerine veya kendiliğinden, dernekle-
rin her türlü faaliyetini yasaklayabilir.

Suç kaynağı haline gelen derneklerin kapatılması
Madde 53 - Dernekler;
1. Ülkenin başka başka yerlerinde olsa bile,
a) Dernek yöneticileri tarafından veya dernek yöneticileri ile dernek üyele-
rinin iştiraki ile, siyasi veya ideolojik amaçla suç işlenmiş olduğunun,
b) Dernek üyesi tarafından işlenen siyasi veya ideolojik amaçlı suçların,
dernek yöneticilerinin azmettirmesi, teşviki, zorlaması, yardımı veya kolaylık
sağlaması suretiyle işlendiğinin,
2. Derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin,
Kesinleşen mahkeme kararı ile belirlenmesi halinde dernek bir ilde faaliyet
gösteren derneklerden ise ilgili valiliğin veya Cumhuriyet savcılığınını birden
çok ilde faaliyet gösteren derneklerden ise İçişleri Bakanlığının veya dernek
merkezinin bulunduğu il valiliğinin veya Cumhuriyet savcılığının istem üzerine
mahkemece temelli olarak kapatılır.

Derneklerin valiliklerce faaliyetten alıkonulması
Madde 54 - (Değişik: 3/7/1997 - 4279/3 md.) Bir derneğin veya şubesinin fa-
aliyetleri bakımından Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün,milli
güvenliğin, kamu düzeninin, genel ahlakın, suç işlenmesini veya suçun devamını
önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği ve gecikmesinde sakınca bulunan hal-
lerde o derneğin merkezinin veya şubesinin bulunduğu ilin valiliği, gerekçeli
bir kararla derneği veya şubeyi faaliyetten alıkoyabilir. Valilik, men kararını
yirmidört saat içinde asliye hukuk mahkemesinin onayına sunar. Mahkeme, valili-
ğin kararını onama veya kaldırma şeklindeki kararını kırksekiz saat içinde ve-
rir. Aksi halde, idari karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.
Faaliyetten alıkonulma kararı suç teşkil eden fiiller sebebiyle alınmış ise,
ilgili valilikçe düzenlenen dosyanın bir sureti en kısa zamanda Cumhuriyet sav-
cılığına verilir.
Faaliyetten alıkonulan dernek şubesinin bulunduğu yerde men kararının ge-
çerlik süresi içinde aynı derneğin başka bir şubesi açılamaz.
Faaliyetten alıkonulan derneklerin maddi ve hukuki varlıklarının korunması
için mahalli sulh mahkemesince kayyım tayin edilir.
Tasfiye
Madde 55 - Feshedilen veya kendiliğinden dağıldığı tespit edilen dernek-
lerin mal, para ve haklarının tasfiyesi, tüzüklerinde gösterilen esaslara göre
yapılır. Tüzüklerinde, mal, para ve hakların tasfiyesinin esaslarını tespit;
genel kurulun kararına bırakıldığı halde, genel kurulca bir karar alınmamış
veya genel kurul toplanmamışsa, derneklerin bütün para, mal ve hakları Hazine-
ye intikal eder. (1)
Mahkemece kapatılan derneklerin bütün para, mal ve hakları Hazineye intikal
eder. Bu şekilde kapatılan dernekler ile birinci fıkra uyarınca mal, para ve
hakları Hazineye intikal edecek derneklerin tasfiye ve intikalleri hükümet komi-
seri veya maliye temsilcisinin gözetiminde yapılır. Bu işlemlere, fesih, kendi-
liğinden dağılma veya kapatılmanın kesinleştiği tarihten itibaren başlanır.
Feshine, kendiliğinden dağıtıldığı tespit edilen kapatılmasına karar verilen
derneklerin, para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanma-
sını müteakip, bunların "Dernekler Kütüğü" ndeki kayıtları, faaliyetleri bir il
sınırı içinde bulunanlar için mahallin en büyük mülki amirinin, birden ziyade
ilde faaliyette bulunanlar için İçişleri Bakanlığının onayı ile silinir. (2)
Kapatılması için hakkında soruşturma veya dava açılmış olan bir dernek, fe-
sih ve buna bağlı olarak dernek mallarının devrine dair bir karar aldığı takdir-
de, soruşturma ve dava sonuçlanıncaya kadar devir işlemi yapılmaz.

Öğrenci dernekleri organlarında görev alma yasağı
Madde 56 - Ayrı öğretim kurumlarında olsa bile iki yıl, sömestr usulü uygu-
lanan yükseköğretim kurumlarında bu süreyi dolduran, sömestr sayısı kadar sınıf-
ta kalan veya bulundukları öğretim kurumlarını normal bitirme senesinden iki se-
ne sonrasına kadar bitirmemiş olan öğrenciler; öğrenci derneklerine başkan ola-
maz, yönetim, denetleme kurullarında ve diğer organlarda görev alamaz, dernek
adına öğrenci temsilcililiğine seçilemezler. Seçildikten sonra, yukarıda belir-
tilen hallere düşenler, daha önce kazandıkları sıfatları kaybederler.

Gençlik ve spor kulüpleri
Madde 57 - Kamu kurum ve kuruluşlarında, yükseköğretim kurumlarında ve özel
kuruluşlarda, kendi mensupları tarafından, spor faaliyetlerini yönlendirmek ve
boş zamanları değerlendirmek için bu kurum ve kuruluşlar bünyesinde dernekler
kurulabilir.
Bu dernekler ile aynı amaçla kurulan ve gençlik faaliyetlerine katılacak
dernekler Gençlik ve Spor Bakanlığının, spor faaliyetlerine katılacak dernekler
Beden Terbiyesi Genel Müdürlügünün kütüklerine kayıt ve tescil edilir. Gençlik
ve spor kulüplerinin kayıt ve tesciline ilişkin şekil ve şartlar Gençlik ve Spor
Bakanlığı ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğünce hazırlanacak yönetmeliklerle
belirlenir.
Tescil edilen bu derneklerden spor faaliyeti amacına yönelik olanlar spor
kulübü, boş zamanları değerlendirme amacına yönelik olanlar gençlik kulübü ve
her iki faaliyeti birlikte amaçlayanlar gençlik ve spor kulübü adını alır.
Kulüplerde faaliyete katılacak veya tesislerden yararlanacak kişilerin
derneğe üye olmaları zorunlu değildir. 18 yaşından küçük olanların ve orta dere-
celi okul öğrencilerinin kulüplerde faaliyete katılmaları için veli veya vasile-
rinden yazılı izin almaları şarttır.
(1) Bu fıkranın birinci cümlesinde yeralan "kendiliğinden dağılmış sayılan" iba-
resi 3/7/1997 tarih ve 4279 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile "kendiliğinden
dağıldığı tespit edilen" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu fıkrada yeralan "kendiliğinden dağılmış sayılmasına" ibaresi, 3/7/1997
tarih ve 4279 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile "kendiliğinden dağıldığı
tespit edilen" şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

Kayıt ve tescil olunmak sureti ile kulüp adını alan derneklerin organları,
organların görev ve yetkileri, uymak zorunda oldukları esaslar, üst kuruluş
oluşturmada uyulacak esas ve usuller, denetlemeleri, bu derneklere yapılacak her
türlü yardımın şekil ve şartları Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulacak
yönetmeliklerle belirlenir.
Gençlik faaliyetlerine ilişkin idari ve teknik yöneticiler, mensupları ile
bu faaliyetlere katılacak olanlara uygulanacak disiplin işlemleri Gençlik ve
Spor Bakanlığınca, spor faaliyetlerine ilişkin olanlar ise Beden Terbiyesi Genel
Müdürlüğünce hazırlanacak yönetmeliklerde belirlenir.

ALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler

Kamu yararına çalışma niteliği
Madde 58 - Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi
için;
1. Derneğin en az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
2. Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetlerin
ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması,
Şarttır.

Kamu yararına çalışan dernek sayılma
Madde 59 - Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılması, ilgili
bakanlıkların görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığının önerisi, Danıştay İdari İş-
ler Kurulunun kararı ve Bakanlar Kurulunun onayına bağlıdır.
Bu konuya ilişkin dosya İçişleri Bakanlığınca hazırlanır. Bunun için dernek-
ler, aşağıdaki belgeleri İçişleri Bakanlığına gönderilmek üzere dernek merkezi-
nin bulunduğu yerin valiliğine verirler.
1. Dernek tüzüğünün son şekli,
2. Tüzüğün ilan edildiği gazete,
3. Dernek üyelerinin sayısı ve geçmiş yıllarda üyelerden toplanan aidatın
miktarı,
4. Derneğin şubelerinin sayısı, bulunduğu yerler ve bağlı kuruluşlarının
miktarı ve cinsleri,
5. Derneğin kamu yararı yönünden; faaliyeti, yaptığı hizmetler ve gelecekte
yapılması düşünülen işler hakkında rapor,
6. Son yıla ait mali bilanço,
7. Derneğin taşınır ve taşınmaz mallarının listesi,
8. Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için dernek genel kurulunun
aldığı karar.
Kamu yararına çalıştıklarına karar verilen derneklerin, olağan denetimler
sırasında veya yaptırılacak özel denetimler sonunda, bu niteliklerini kaybettik-
leri tespit edilirse, birinci fıkrada öngörülen yöntemle haklarında alınan kamu-
ya yararlı dernek kararı kaldırılabilir.

Derneklerin gelirleri
Madde 60 - Derneklerin gelir kaynakları;
1. Üye aidatı,
2. Derneklerce yapılan yayınlar, tertiplenen piyango, balo, eğlence, temsil,
konser, spor yarışması ve konferans gibi faaliyetlerden sağlanan gelirler,
3. Derneklerin mal varlığından elde edilen gelirler,
4. Bağışlar ve yardımlar,
5. Yardım toplama hakkındaki mevzuat hükümlerine uygun olarak toplanacak
bağış ve yardımlardan,
İbarettir.
Derneklerin dış ülkelerdeki gerçek veya tüzelkişilerden veya diğer kuruluş-
lardan yardım alması İçişleri Bakanlığının izni ile olur.
Derneklere yapılacak yardımın şartları
Madde 61 - (Değişik birinci fıkra: 3/7/1997 - 4279/4 md.) Dernekler, tüzük-
lerinde gösterilen amaçları, çalışma konuları veya çalışma biçimleri arasında
açıkca belirlemek kaydıyla siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından
ve mesleki kuruluşlardan maddi yardım kabul edebilirler ve adı geçen kurumlara
maddi yardımda bulunabilirler.
Genel ve Katma bütçeli dairelerle mahalli idareler, kamu iktisadi teşebbüs-
leri il bunlara bağlı müesseseler ve sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait
kuruluşlar, ancak kamu yararına çalışan derneklere; Gençlik ve Spor Bakanlığı
ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü, 57 nci maddeye göre tescillerini yaptıran
spor kulüpleri, gençlik kulüpleri ve gençlik ve spor kulüplerine; kamu kurum ve
kuruluşları ile yükseköğretim kurumları da 57 nci maddenin birinci fıkrasına gö-
re kurulan amatör kulüplere yardım edebilirler.
Defter ve kayıtlar
Madde 62 - Dernekler aşağıda yazılı defterleri tutarlar :
1. Üye kayıt defteri; derneğe girenlerin kimlikleri, derneğe giriş tarihle-
ri, aylık veya yıllık aidatları bu deftere yazılır.
2. Karar defteri; Yönetim kurullarının kararları tarih ve numara sırasıyla
bu deftere yazılır ve kararların altı başkan ve üyelerce imzalanır.
3. Gelen ve giden evrak defteri; gelen ve giden evrak, tarih ve numarası ile
bu deftere kaydolunur.
Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalarında saklanır.
4. Gelir ve gider defteri; dernek namına alınan bütün paraların alındıkları
ve harcanan paraların da verildikleri yerler, açık ve düzenli olarak bu defterde
gösterilir.
5. Bütçe, kesinhesap ve bilanço defteri; bütçe, kesinhesap ve bilançolar bu
deftere işlenir.
6. Demirbaş defteri; derneğe ait demirbaş eşyalar bu deftere işlenir.
Bu maddede sayılan defterlerin noterden tasdikli olması zorunludur.

Gelir ve giderlerde usul
Madde 63 - Dernek gelirleri, alındı belgesi ile toplanır ve giderler harcama
belgesi ile yapılır. Bu belgelerin saklama süresi, özel kanunlarda gösterilen
daha uzun süreye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, beş yıldır. Dernek gelir-
lerinin alınmasında kullanılacak alındı belgesi Maliye Bakanlığınca bastırılır.
Bu alındı belgelerinin biçimi, bastırılması, derneklere verilmesi, kullanılanla-
rın denetlenmesi ve alıncak ücret, İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca düzenlene-
cek yönetmelikle belirlenir.
Alındı belgesinde, ödeme ve bağışta bulunanın açık kimliği ve imzası bulu-
nur.
Maliye Bakanlığı yazılı istemden itibaren otuz gün içinde alındı belgesini
sağlayamazsa, ilgili dernek, özel olarak bastıracağı alındı belgelerini mahal-
lin en büyük mülki amirliğine onaylatarak bağış ve aidat kabul edebilir.

Mahallin en büyük mülki amirliği, bu alındı belgelerini, liste halinde, bir
tutanağa bağlayarak onaylar.
Maliye Bakanlığınca resmi alındı belgesi sağlandıktan sonra özel alındı
belgeleri kullanılamaz. Bağış ve aidat toplayacak kişi veya kişileri dernek yö-
netim kurulu bir kararla belirtir ve bu karar o yerin en büyük mülki amirliğine
tescil ettirilir.
Dernekler adına gazete, dergi ve öteki basılı eserler vererek bunlar karşı-
lığında para veya başkaca yardım toplamak yasaktır.
Taşınmaz mal edinme
Madde 64 - Dernekler ikametgahları ile amaç ve faaliyetleri için gerekli
olanlardan başka taşınmaz mala sahip olamazlar.
Derneklerce satın alınan veya bağış ve vasiyet yoluyla derneklere intikal
eden taşınmaz malların dernek adına tapuya tescilinden itibaren üç ay içinde
İçişleri Bakanlığına bildirilmesi zorunludur. Bunlardan birinci fıkra esaslarına
göre dernek ihtiyacından fazla olduğu tespit edilenler, İçişleri Bakanlığınca
belli edilen süre içinde dernek tarafından paraya çevrilir.
Bakanlar Kurulu, kamu yararına çalışan derneklerden gerekli gördüklerine,
birinci fıkraya göre tespit edilecek ihtiyaçlardan fazla taşınmaz mala sahip ol-
ma yetkisi verebilir.
İzne tabi dernek adları
Madde 65 - Dernekler adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk,
Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle teşkil
edilecek kelimeleri Bakanlar Kurulu kararı ile kullanabilirler.
Öğrenci dernekleri, kuruldukları yükseköğretim kurumlarının ismini alırlar.
Bu adlarla her ne suretle olursa olsun başkaca dernek kurulamaz.

Dernek faaliyetlerine yasak olan yerler
Madde 66 - Öğrenci derneklerinin merkez ve şubeleri ile çeşitli faaliyet
kollarına ait idare yerleri öğrenci yurt binaları veya eklentilerinde açılamaz.
Derneklerin kamu hizmeti görülen bina ve tesislerle, her türlü resmi ve özel
eğitim ve öğretim kurumlarında veya bunların eklentilerinde yapcakları toplantı
ve diğer faaliyetleri kurumların yetkili amirinin muvafakatı ve mahallin en bü-
yük mülki amirinin iznine bağlıdır.

Hükümet komiserinin görevlendirilmesi
Madde 67 - Mahallin en büyük mülki amiri, genel kurul toplantılarında hazır
bulunmak üzere, hakim ve savcılar ile adli ve idari yargı memurları, Türk Silah-
lı Kuvvetleri, genel ve özel kolluk kuvvetleri mensupları dışında bir memuru hü-
kümet komiseri olarak görevlendirir. Komisere lüzumu halinde yeteri kadar yar-
dımcı verilebilir.

Hükümet komiserinin görev ve yetkileri
Madde 68 - Hükümet komiserinin görev ve yetkileri şunlardır:
1. Genel kurul çağrısının usulüne uygun yapılıp yapılmadığını incelemek,
2. Tüzüğüne göre toplantıya katılacaklara ait liste üzerinde işaret konula-
rak toplantıya katılanları tespit etmek,
3. Toplantının mevzuat, dernek tüzüğü ve gündem esaslarına uygun cereyan
edip etmediğini tespit etmek ve göreceği aykırı haller için kongre başkanlık di-
vanını uyarmak,
4. Toplantı güvenliğinin sağlanması ve toplantının sükünet içinde geçmesini
temin için gerektiğinde kolluk kuvvetlerinden her türlü yardımı istemek,
5. Gerektiğinde toplantının safahatını, teknik ses alma cihazları, fotoğraf
ve film makineleri gibi araçlarla tespitini sağlamak.
Kanuna ve tüzüğe aykırı hallerin Cumhuriyet savcılığına intikali
Madde 69 - Hükümet komiseri veya mahallin en büyük mülki amiri, toplantının
Kanuna veya dernek tüzüğüne aykırı şekilde yapıldığını tespit ettiği takdirde,
durumu yirmidört saat içinde mahalli Cumhuriyet savcılığına bildirir.
Hükümet komiserine verilecek ücret
Madde 70 - Hükümet komiserine ve yardımcılarına verilecek ücretin miktarı,
birinci derece kadrolu memur için tespit olunacak yurt içi gündelik miktarını
aşmamak üzere, İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca müştereken tespit olunur. Bu
ücreti ilgili dernek tarafından karşılanır ve genel kurul toplantılarından en az
iki gün önce Maliye veznesine yatırılır.
Özel durumlar
Madde 71 - Türkiye Kızılay Derneği, uluslararası anlaşmalarla tayin edilen
nitelik ve duruma göre düzenlenen ve Bakanlar Kurulunca onaylanmış olan tüzüğüne
ve özel kanunların verdiği görev ve yetkilere göre teşkilatlanır ve yönetilir.
Türk Hava Kurumu Bakanlar Kurulunca onaylanmış tüzüğüne ve kanunların verdi-
ği görev ve yetkilere göre teşkilatlanır ve yönetilir.
Türkiye Kızılay Derneği ile Türk Hava Kurumunun mal ve paraları Devlet malı
sayılır. Bunlara karşı suç işleyenler Devlet memuru gibi cezalandırılır.
Türk vatandaşlarının yurt dışında kurdukları dernekler
Madde 72 - Yurt dışında Türk vatandaşları tarafından kurulacak derneklerin
tüzüklerinin tasdikli iki nüshasının ve yönetim kurulu ile dernek üyelerinin
kimliklerini gösterir bir listenin, İçişleri Bakanlığına gönderilmek üzere,
derneğin bulunduğu yerdeki yoksa en yakındaki Türk konsolosluğuna bir ay içinde
verilmesi zorunludur.
Bu dernekler, yönetim kurulunda vukubulacak değişiklikleri ve yeni girecek
üyelerin kimliklerini de aynı usule göre bildirirler.
Türk vatandaşları tarafından yurt dışında, bu Kanunla yasaklanmış amaçlarla
dernek kurulamaz ve Türk vatandaşları bu türden derneklere üye olmazlar.
Dernek birimi
Madde 73 - İçişleri Bakanlığınca, derneklere ilişkin iş ve işlemleri yürüt-
mek, hizmetleri görmek üzere merkezde Emniyet Genel Müdürlüğünde ve her ilde il
emniyet müdürlüklerinde dernekler birimi oluşturulur.
Bu birimlerin kuruluş, görev ve yetkileri ile 15 inci maddeye göre tesis
edilecek Dernekler Kütüğünün şekli, düzenleme ve kayıt esasları İçişleri Bakan-
lığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
Muhakeme usulü
Madde 74 - Bu Kanunla ilgili olarak hukuk mahkemelerinde bakılacak davalarda
basit yargılama usulü uygulanır.
Bu Kanun hükümlerine aykırı davranmaktan cezai kovuşturmayı gerektiren hal-
lerde, 3005 sayılı Meşhut Suçların Muhakeme Usulüne Dair Kanunun 1 inci madde-
sindeki yer ve 4 üncü maddesindeki süre kaydı aranmaksızın failleri hakkındaki
kovuşturma ve soruşturma sozü edilen kanun hükümlerine göre yürütülür.
Cumhuriyet savcıları 3005 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı süreyle
bağlı kalmaksızın bütün delilleri toplayarak kamu davası açarlar.
YEDİNCİ KISIM
Ceza Hükümleri
Madde 75 - Bu Kanunun 4 üncü maddesi gereğince, dernek kurma hakkına sahip
olmadıkları halde dernek kuranlar veya derneklere üye olmaları kanunla yasaklan-
dığı halde dernek üyesi olanlar ile derneklere üye olmaları kanunla yasaklanmış
kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek
üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden sil-
meyen dernek yöneticileri beşbin liradan onbin liraya kadar ağır para cezasıyla
cezalandırılır.
Madde 76 - Bu Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen kurulması yasak dernekle-
ri kuranlar ile 37 nci maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine aykırı
harekette bulunan dernek yöneticileri, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirme-
diği takdirde, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve otuzbin liradan yüzbin liraya
kadar ağır para cezası ile cezalandırılır ve her halde derneğin kapatılmasına
karar verilir.
72 nci maddenin son fıkrasına aykırı hareket edenler; Türkiye'de bulundukla-
rı takdirde, Türk Ceza, Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasındaki ceza
hadleri nazara alınmaksızın, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
Madde 77 - Bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3) ve
(4) numaralı bentlerine aykırı hareket eden dernek yöneticileri hakkında, fiil-
leri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde altı aydan iki yıla kadar ha-
pis cezası hükmolunur ve derneğin kapatılmasına da karar verilir.
6 ncı maddenin son fıkrasına aykırı hareket eden dernek üyeleri hakkında
fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, altı aydan bir yıla kadar
hapis cezası hükmolunur.
Bu Kanunun 7 nci maddesine aykırı harekette bulunan dernek kurucuları ve yö-
neticileri ile 37 nci maddenin birinci fıkrasının (1) veya (3) numaralı bentle-
rine veya son fıkrasına veya 38 veya 39 uncu maddelerine aykırı faaliyette bulu-
nan dernek yöneticileri altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırı-
lır. 38 veya 39 uncu maddelere aykırılık nedeniyle cezalandırma halinde derneğin
kapatılmasına da karar verilir.
Madde 78 - Bu Kanunun 13 üncü maddesinde sözü edilen ilan mecburiyetini ye-
rine getirmeyen dernek yöneticileri, beşbin liradan onbin liraya kadar ağır para
cezası ile cezalandırılır.
Genel Kurul toplantılarını kanun ve tüzüklerine aykırı olarak yapan dernek
yöneticileri, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, onbin lira-
dan yirmibin liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Bu Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bildirimi süresi
içinde vermeyenler veya 30 uncu maddeye göre organlara seçilenleri süresi içeri-
sinde idareye bildirmeyenler beşbin liradan onbin liraya kadar ağır para cezası
ile cezalandırılır.
Mahkemece, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılan genel kurul top-
lantılarının iptaline de karar verilebilir.
Madde 79 - Bu Kanunun 22 nci maddesine aykırı olarak; dernek genel kurulunu
dernek merkezinin bulunduğu yerden başka bir yerde toplayan yönetim kurulu üye-
leri veya buna yetkili kılınan diğer şahıslar veya maddenin ikinci fıkrasında belirtilen yerler dışında toplantı yapanlar veya yurtlarda yapılmasına
müsaade edenler üç aydan altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
66 ncı maddede yasaklanan yerlerde dernek merkez veya şubelerini açan veya
izinsiz faaliyet gösteren yöneticilerle, buna müsaade eden veya bu hal ve faali-
yetlerden bilgisi olduğu halde keyfiyeti kanuni mercilere derhal haber vermeyen
yetkililer de, yukarıdaki fıkra uyarınca cezalandırılır.
Madde 80 - Bu Kanunun 40 ıncı maddesine aykırı faaliyette bulunan dernek yö-
neticileri, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, bir yıldan az
olmamak üzere hapis cezasıyla cezalandırılır ve tesisin kapatılmasına karar verilir.
41 inci maddede gösterilen tesisleri izinsiz açan dernek yöneticileri onbin
liradan otuzbin liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır ve tesisin kapa-
tılmasına karar verilebilir.
Madde 81 - Bu Kanunun 42 nci maddesinin ikinci fıkrasına aykırı harekette
bulunanlar, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, altı aydan
bir yıla kadar hapis ve onbin liradan ellibin liraya kadar ağır para cezası ile
cezalandırılır.
Madde 82 - Bu Kanunun 43 üncü maddesine veya 44 üncü maddesinin birinci veya
ikinci fıkralarına aykırı hareket edenler veya 45 inci maddenin üçüncü fıkrasın-
daki zorunluluğa uymayanlar, 64 üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen bildi-
rimi yapmayan veya Bakanlıkça belirtilen sürede taşınmaz mallarını paraya çevir-
meyenler üç aydan altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Madde 83 - Bu Kanunun 56 ncı maddesine aykırı olarak görev kabul edenler ve-
ya bu görevlerin verildiğini öğrendiği halde, bir hafta içinde istifa etmeyen-
ler, beşbinliradan onbin liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Madde 84 - Bu Kanunun 61 nci maddesine aykırı olarak derneklere yardım eden
tüzelkişi veya kuruluşların yönetici veya yetkilileri ile yardım kabul eden
dernek yöneticileri,üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Eğer yardım alınmışsa mahkemece, yapılan yardımların Hazineye gelir kayde-
dilmesine karar verilir.
Madde 85 - Genel kurul ve diğer dernek organlarında yapılan seçimler ve oy-
lamalar ile oyların sayım dökümüne hile karıştıranlar veya defter veya kayıtları
tahrif veya yok edenler veya gizleyenler; fiilleri daha ağır bir cezayı gerek-
tirmediği takdirde altı aydan üç yıla kadar hapis ve otuzbin liradan yüzbin li-
raya kadar ağır para cezası; derneğe ait defter veya kayıtları tutmayanlar üç
aya kadar hapis veya beşbin liradan onbin liraya kadar ağır para cezası ile
cezalandırılır.
Her ne suretle olursa olsun kendisine tevdi olunan derneğe ait para veya
para hükmündeki evrak, senet veya sair malları kendisinin veya başkasının men-
faatine olarak sarf veya istihlak veya rehneden veya satan, gizleyen, imha,
inkar, tahrif veya tağyir eden yönetim kurulu başkanı ve üyeleri veya denetçi-
ler ile derneğin sair hizmetlileri fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği
takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis ve onbin liradan aşağı olmamak üzere
ağır para cezası ile cezalandırılır.
Madde 86 - Başka bir hüküm bulunmayan hallerde bu Kanunun amir hükümlerini
yerine getirmeyen dernek yöneticileri veya dernek üyeleri ile sair kimseler hak-
kında, ayrıca bir ceza tayin edilmemiş ise üçbin liradan onbin liraya kadar
ağır para cezasına hükmolunur.
Madde 87 - Bu Kanunun 75 - 86 ncı maddelerinde yer alan ceza hükümleri, 57
nci madde kapsamına giren kulüpler ile federasyon ve konfederasyon yöneticileri,
görevlileri ve hizmetlileri hakkında da uygulanır.

SEKİZİNCİ KISIM
Son Hükümler
Madde 88 - Sakatlara hizmet amacı ile kurulan derneklerin, Körler Federas-
yonu, Sağırlar Federasyonu, Ortopedik Özürlüler Federasyonu, Zihinsel Özürlüler
Federasyonu olmak üzere dört federasyon teşkil etmeleri ve bu federasyonların
birleşerek Türkiye Sakatlar Konfederasyonunu oluşturmaları zorunludur.
Derneklerin sandık kurması
Madde 89 - Dernekler,tüzüklerinde öngörülmek ve sağlanan karı üyelerine paylaştırmamak, risturn, faiz veya başka adlarla üyelerine aktarmamak şartıyla
üyelerinin, yiyecek, giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve
hizmetlerle kısa vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sandık kurabi-
lirler.
Bu sandıkların kuruluş ve çalışma esasları İçişleri Bakanlığınca hazırlana-
cak yönetmelikle belirlenir.
Lokal açma
Madde 90 - Derneklerin lokal açmaları ve işletmeleri mahallin en büyuk
mülkü amirinden izin almalarına bağlıdır.
Kamuya yararlı dernekler hariç olmak üzere diğer dernekler, merkez ve şube-
lerinin bulunduğu yerlerde ancak birer lokal açabilirler.
Cemiyetler ve Dernekler Kanununa yapılan atıflar
Madde 91 - Diğer kanunlarda, 3512 sayılı Cemiyetler Kanunu veya 1630 sayılı
Dernekler Kanunu ile bunların ek ve değişikliklerine veya belli maddelerine
yapılan atıflar, bu Kanuna veya bu Kanunun aynı konuları düzenleyen madde veya
maddelerine yapılmış sayılır.
Bu Kanunun mesleki kuruluşlara uygulanacak hükümleri
Madde 92 - Bu Kanunun 21 nci maddesinin ikinci fıkrası, 30,37,40,42,43,
44,45,48,65,66,67,68,69,70 ve 90 ıncı maddeleri özel kanunlarında hüküm
bulunmamak kaydıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile işçi ve
işveren sendikaları ve üst kuruluşları için de ceza hükümleriyle birlikte
uygulanır.
Türk Kanunu Medenisinin uygulanması
Madde 93 - Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Türk Kanunu Medenisinin
hükümleri,dernekler hakkında da uygulanır.
Yönetmelik
Madde 94 - Bu Kanunun öngördüğü yönetmelikler en geç altı ay içinde Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulur. Bu yönetmelikler çıkarılıncaya kadar
mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam
olunur.
GEÇİCİ MADDELER
GEÇİCİ MADDE 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olan konfede-
rasyon, federasyon ve dernekler, en çok altı ay içinde durumlarını bu Kanun
hükümlerine uydurmak ve değişiklik yapılmasa bile, tüzüklerinden dört
nüshasını merkezlerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirliğine vermek
zorundadır.
Konfederasyon, federasyon ve dernek yönetim kurulları,birinci fıkrada öngö-
rülen süre içinde, Kanuna uygunluk sağlamak amacı ile,tüzüklerinde değişiklik
yapmaya yetkilidirler. Tüzüklerinde yapılan bu değişiklikler yapılacak ilk ola-
ğan veya olağanüstü toplantıda genel kurullarının tasvibine sunulur.
Birinci fıkrada belirtilen süre içinde tüzüklerini merkezlerinin bulunduğu
yerin en büyük mülki amirliğine vermeyen konfederasyon, federasyon ve dernek-
ler,en büyük mülki amirlerin kararı ile kendiliğinden dağılmış sayılır.

Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olan konfede-
rasyon, federesyon ve dernekler en geç altı ay içinde sahip oldukları taşınmaz
mallarını, tapu ve vergi kayıt örneklerini de ekleyerek ve ihtiyaçlarını da
belirterek İçişleri Bakanlığına gönderilmek üzere merkezlerinin bulunduğu yerin
en büyük mülki amirliğine bildirmek zorundadır.
Bildirilecek bu taşınmaz mallardan, 64 üncü madde hükümler dikkate alınarak,
konfederasyon, federasyon ve dernekler için gerekli olmadığı İçişleri Bakanlı-
ğınca tespit edilenlerin belirtilecek süre içinde paraya çevrilmesi zorunludur.
Geçici Madde 3 - Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan federasyon ve kon-
federasyonlar, Kanunun yürürlüğe girdigi tarihten itibaren iki yıl içinde üye
sayısı ve kendilerini oluşturan dernek ve federasyonların nitelikleri bakımından
34 üncü maddede öngörülen şartları sağlayamadıkları takdirde, merkezlerinin bu-
lunduğu yerin en büyük mülki amirinin kararı ile kendiliğinden dağılmış sayılır.
Geçici Madde 4 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olan konfede-
rasyon, federasyon ve derneklerden, yurt, pansiyon, kitaplık, okuma odası, çocuk
bakım yuvası, huzurevi, aşocağı, spor sahası veya salonu ve kamp tesisi kurup
işletmekte olanlar, 41 inci maddede öngörülen yönetmeliğin yürürlüğe girdiği ta-
rihten başlamak üzere altı ay içinde, yönetmelikte belirlenecek mercilerden izin
almak zorundadır. Çalıştırılmasına izin verlmeyen veya izin için başvurulmayan
tesisler bu süre sonunda kapatılır.
Geçici Madde 5 - Bu Kanunun l6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının 1 inci ben-
dine göre derneğe üye olmaları izne bağlı olanların üyelikleri, Kanunun yürürlü-
ğünden itibaren altı ay içinde gereken izni almamaları halinde kendiliğinden sona erer.
Aynı maddenin ikinci fıkrasının 2 nci bendinde yazılı kamu hizmeti görevli-
lerinin girebilecekleri dernekler ilgili bakanlıklarca Kanunun yayımı tarihinden
başlayarak en geç altı ay içinde ilan edilir. İlgililerin ilan edilen dernekler
dışındaki derneklerle üyelik ilişkileri bu tarihten itibaren üç ayın bitiminde
kendiliğinden son bulur.
Yukarıdaki hallerde üyelik kayıtları ilgililerin başvuruları üzerine veya
resen dernek yöneticileri tarafından silinir.
Geçici Madde 6 - 88 inci maddede öngörülen federasyonların ve konfederasyo-
nun kurulmasını izleyen üç ay içinde, kurulan federasyonlara katılmayan sakatla-
ra yardım amacı ile kurulmuş dernekler, kendiliğinden dağılmış sayılır ve bu Ka-
nunun 55 inci maddesine göre tasfiye edilirler.
Kaldırılan kanunlar
Madde 95 - 22/11/1972 tarih ve 1630 sayılı Dernekler Kanunu ile bu Kanunun
ek ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 96 - Bu Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 97 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

2908 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
------------ ---------------------------------------------- ----------------
3415 --- 11/3/1988
3713 --- 12/4/1991
4279 --- 8/7/1997
2908 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
a) 2 sayılı Hıyaneti Vataniye Kanunu,
b) 6187 sayılı Vicdan ve Toplanma Hürriyetlerinin
Korunması Hakkında Kanun,
c) 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 140, 141, 142 ve
163 üncü maddeleri,
d) 2908 sayılı Dernekler Kanununun 5 inci maddesi-
nin 7 ve 8 numaralı bentleri ile 6 ncı maddesinin
2 numaralı bendi,
e) 2932 sayılı "Türkçeden Başka Dillerle Yapılacak
Yayınlar Hakkında Kanun", 12/4/1991 3713 23