5 Mart 2009 Perşembe

BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYELERİNİN YÖNETİMİ HAKKINDA

BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYELERİNİN YÖNETİMİ HAKKINDA
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN DEĞİŞTİRİLEREK
KABULÜ HAKKINDA KANUN

Kanun Numarası : 3030
Kabul Tarihi : 27/6/1984
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih: 9/7/1984 Sayı: 18453


BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç:
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, büyük şehir belediyeleri yönetiminin hukuki sta-
tüsünü, hizmetlerin planlı, programlı, etkin ve uyum içinde yürütülmesini sağla-
yacak bir şekille düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2 - Bu Kanun büyük şehir belediyeleri ile ilçe belediyelerinin kuru-
luş, görev ve yetkilerine, merkezi idare ve diğer mahalli idareler ile münase-
betlerine dair esas ve usulleri kapsar.
Tanımlar:
Madde 3 - Bu Kanunda sözü geçen deyimlerden;
Büyük şehir: Belediye sınırları içinde birden fazla ilçe bulunan şehirleri,
İlçe belediyesi:Büyük şehir belediye sınırları içinde kalan ilçelerle kuru-
lan belediyeleri,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Sınırlar
Kuruluş:
Madde 4 - Büyük şehirlerde büyük şehrin adı ile bir "büyük şehir belediye-
si", büyük şehir dahilindeki ilçelerde ilçelerin adını taşıyan "ilçe belediyele-
ri" kurulur.
Merkez ilçeler bu Kanunun uygulanması bakımından ayrı bir ilçe sayılarak ve
bu ilçenin büyük şehir belediyesi içinde kalan kısmında "merkez ilçe belediyesi"
adı ile bir belediye kurulur.
(Ek fıkralar: 4/7/1988 - KHK - 335/1 md.; İptal: Ana. Mah.'nin 8/2/1989 ta-
rih ve E. 1988/38, K. 1989/7 sayılı kararı ile)
-----------------
(1) Bu Kanunun evveliyatını teşkil eden 8/3/1984 tarih ve 195 sayılı Kanun Hük-
münde Kararnamenin 26 ncı maddesi gereğince 18 inci maddesinin (b) bendinin,
Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanıp Resmi Gazete'de yayımlan-
dığı tarihte, diğer hükümlerinin KHK.'nin yayımlandığı 23/3/1984 tarihinde
yürürlüğe gireceği hükme bağlanmış ise de bu Kanunun 26 ncı maddesinde sözü
edilen 18 inci maddesinin (b), (c), (d) ve (e) bentlerinin Resmi Gazete'de
yayımlandığı 9/7/1984 tarihini takip eden aybaşında, diğer hükümlerinin ya-
yım tarihi olan 9/7/1984 tarihinde yürürlüğe gireceği belirlenmiştir.
Sınırlar:
Madde 5 - Büyük şehir Belediyelerinin sınırları, ismini aldıkları büyük şe-
hirlerin belediye sınırlarıdır.
İlçe belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin, büyük şehir belediyesi içinde
kalan kısımlarının sınırlarıdır.
Büyük şehir belediyesi bulunan ilçelerde, o ilin adı ile anılan mahkemeler
ile Büyük Şehir Belediyesi sınırları içindeki ilçelerin adı ile anılan mahkeme-
lerin yargı çevreleri, ilçe sınırlarına bakılmaksızın, Adalet Bakanlığının tek-
lifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Yetki, Hak, İmtiyaz ve Muafiyetler

Büyük şehir ve ilçe belediyelerinin görevleri:
Madde 6 - A) Büyük şehir belediyelerine ait görevler:
a) Büyük şehir yatırım plan ve programlarını yapmak,
b) Büyük şehir nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygu-
lamak ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat
imar planlarını onaylamak ve uygulanmasını denetlemek,
c) Büyük şehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapmak, yap-
tırmak, bakım ve onarımını sağlamak ve kanunların belediyelere verdiği trafik
düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek,
d) Yolcu ve yük terminalleri, katlı otoparklar yapmak yaptırmak, işletmek
veya işlettirmek,
e) (Değişik: 24/6/1995-KHK-560/21 md.) Çevre sağlığı ve korunmasını sağla-
mak, 1. 2 ve 3 üncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin gıda ile ilgili olanları
hariç açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek,
f) Yeşil sahalar, parklar ve bahçeler yapmak, sosyal ve kültürel hizmetleri
yerine getirmek, spor, dinlenme, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak,
işletmek veya işlettirmek,
g) Büyük şehir dahilindeki su, kanalizasyon, her nevi gaz, merkezi ısıtma ve
toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kur-
durmak, işletmek veya işlettirmek,
h) Yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar
kurmak ve işletmek,
i) Mezarlık alanlarını tespit ve tesis etmek ve işletmek,
j) Çöplerin ve sanayi atıklarının toplanma yerlerini belirtmek, değerlendi-
rilmesi ve imhası için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlet-
tirmek,
k) Meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak isim ve numaraları ile bunlar üzerin-
deki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek,
l) Toptancı halleri ve mezbahalar yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettir-
mek,
m) İtfaiye hizmetlerini yürütmek, patlayıcı ve yanıcı maddeler üreten ve
depolayan yerleri tespit etmek, fabrikalar ve sanayi kuruluşlarının bulundurma-
ları zorunlu olan yangın söndürme ve çevre sağlığına ilişkin araç, gereç ve te-
sisleri tespit etmek ve bu kuruluşları denetlemek.
n) İlçe belediyeleri arasındaki ihtilaflarda, zabıta veya diğer belediye
hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,
o) Büyük şehir çapında ortak finansman ve yatırımı gerektiren hizmetlerin
gerçekleştirilmesini sağlamak,
p) Büyük şehir belediyesince işletilen alanlarda zabıta hizmeti ile diğer
belediye hizmetleri ve ruhsat verme işlemlerini yürütmek.
r) (Ek: 30/5/1997 - KHK-572/3 md.) İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği
yaparak genç ve yetişkin özürlüler için bölgenin işgücü piyasasına uygun mes-
leklerde, meslek ve beceri kazandırma kursları, iş eğitim merkezleri ve yaşamev-
leri açmak,
s) (Ek: 30/5/1997 - KHK-572/3 md.) Ulaşım araçlarının özürlülerin kullanımı-
na ve ulaşabilirliğine uygun olmasını sağlamak ve özürlüler için, ulaşım ile
sosyal ve kültürel amaçlı hizmetlerden ücret almamak veya indirimli tarife uygu-
lamak, büyük şehir belediyelerine ait ve büyük şehir belediyeleri tarafından iş-
letilen veya kiraya verilen büfeler, otoparklar gibi işyerlerinin özürlüler ta-
rafından işletilmesi konusunda kolaylık sağlamak, verilen büfeler, otoparklar
gibi işyerlerinin özürlüler tarafından işletilmesi konusunda kolaylık sağlamak,
B) İlçe belediyelerine ait görevler:
(A) fıkrası dışında kalan ve yürürlükteki mevzuatla belediyelere verilen bü-
tün görevler ilçe belediyelerince yürütülür.
(A) fıkrasının (f) ve (l) bentlerindeki görevler ilçe belediyelerince de ya-
pılabilir. Bu görevlerden hangilerinin ilçe belediyelerince yürütüleceği yönet-
melikle belirtilir.
(Ek: 30/5/1997 - KHK-572/3 md.) Bu maddede sayılan görevlerin gerçekleşti-
rilmesi sırasında Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uyulması zo-
runludur.
Hizmetlerin dağılım esasları:
Madde 7 - Büyük şehir belediyeleri 6 ncı maddenin (A) fıkrasında sayılan
hizmetleri; mali ve teknik imkanları ile nüfus ve hizmet alanını dikkate alarak,
bu hizmetlerden istifade edecek ilçe belediyeleri arasında dengeli olarak yürüt-
mek zorundadır.
İlçe belediyelerine ait görevlerden bir veya bir kaçı mali külfeti kendile-
rince karşılanması ve talepte bulunmaları kaydıyla büyük şehir belediye meclisi-
nin kararına dayanarak ortaklaşa veya bizzat büyük şehir belediyesince yapılabi-
lir.
Büyük şehir dahilindeki alt yapı hizmetleri ile kara ve deniz taşımacılığı
hizmetlerinin bir koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyük şehir belediye
başkanının başkanlığında yönetmelik ile tespit edilecek kamu kurum ve kuruluşla-
rı temsilcilerinin katılacağı bir "Alt Yapı Koordinasyon Merkezi" ile bir "Ula-
şım Koordinasyon Merkezi" kurulur. İlçe belediye başkanları kendi görev sahala-
rını ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye sıfa-
tıyla katılırlar.
Alt Yapı Koordinasyon Merkezi, kamu kurum ve kuruluşlarınca büyük şehir da-
hilinde yapılacak alt yapı yatırımları için Kalkınma Planı ve Yıllık Programlara
uygun olarak yapılacak taslak programları birleştirerek kesin program haline ge-
tirir. Bu kesin programlarda birden fazla kurum ve kuruluşça aynı anda yapılması
gerekenler "Ortak Program"a alınır. Ortak programa alınan alt yapı hizmetleri
için Devlet, belediyeler ve diğer kamu kuruluşlarının bütçelerine konulan öde-
nekler Alt Yapı Koordinasyon Merkezinde teşekkül ettirilecek "Alt Yapı Yatırım
Fonu"na aktarılır.
Ortak programa alınmayan yatırımlar için her Bakanlık ile ilgili büyük şehir
ve ilçe belediyeleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları Alt Yapı Koordinasyon
Merkezince tespit edilen programa göre harcamalarını kendi bütçesinden yaparlar.
Ulaşım Koordinasyon Merkezi şehrin ulaşım planına göre toplu taşıma araçla-
rının güzergah, zaman ve bilet tarifelerini yapmaya ve bu tarifeleri uygulamaya
yetkilidir. Bu işlemler yapılırken il trafik komisyonları ile gerekli koordinas-
yon sağlanır.
Koordinasyon Merkezlerince alınan ortak yatırım ve toplu taşımla ilgili ka-
rarlar bütün belediyeler ile kamu kurum ve kuruluşları için bağlayıcıdır.
İmar ve yol istikamet planlarında meydan, yol park, yeşil saha ve otopark
gibi umumi hizmetlere ayrılan alanlarda ve imar uygulaması sırasında yapılmak
kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarına ait gayrimenkuller görev alanları itibariy-
le büyük şehir ve ilçe belediyelerine Maliye ve Gümrük Bakanlığı kararı ile be-
delsiz olarak terkedilebilir ve tapu kaydı terkin edilir.
Koordinasyon merkezlerinin çalışma esas ve usulleri ile fonlarda yapılacak
harcamalara ilişkin esaslar ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak İçişleri ve
Maliye ve Gümrük Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle tespit
edilir.
Mali durumu yetersiz ilçe belediyelerine büyük şehir belediyesince mali yar-
dımda bulunulabilir.
Hak, yetki, imtiyaz ve muafiyetler:
Madde 8 - Büyük şehir ve ilçe belediyeleri, görevli oldukları konularda,
1580 sayılı Belediye Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri ile belediyelere
tanınan hak, yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir.
Toplu taşım araçları ile bunların parçalarının büyük şehir belediyelerince
sabit ve hareketli iş makineleri ile bunların parçalarının büyük şehir ve ilçe
belediyelerince ithalinde hiçbir gümrük vergi, resim ve harcı alınmaz. Yurt
içinde imal edilip, büyük şehir ve ilçe belediyelerince satın alınan bu gibi
araç ve gereçler için ihracat muamelesi yapılmış sayılır.
1615 sayılı Gümrük Kanununun değişik 140 ıncı maddesinde belirtilen ve güm-
rüğe terkedilmiş sayılan eşya büyük şehir ve ilçe belediyelerine aynı kanunun
141 inci maddesine tabi olmaksızın CİF değerinin % 10'u karşılığında satılabi-
lir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Büyük Şehir Belediyesinin Organları
Organlar:
Madde 9 - Büyük şehir belediyesinin organları; "Büyük Şehir Belediye Mecli-
si", "Büyük Şehir Belediye Encümeni" ve "Büyük Şehir Belediye Başkanı" dır.
Büyük şehir ve ilçe belediyelerinin seçilmiş organları veya bu organların
üyeleri hakkında görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile soruşturma veya kovuş-
turma açılması halinde, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak kesin hükme
kadar bu organları veya organların üyelerini görevden uzaklaştırabilir.
(Ek: 20/6/1987 - 3394/2 md.; İptal: Ana. Mah.'nin 13/6/1988 tarih ve
E.1987/22, K. 1988/19 sayılı Kararıyla; Yeniden ek: 4/7/1988- KHK - 335/2 md.,
İptal: Ana. Mah.'nin 8/2/1989 tarih ve E. 1988/38, K. 1989/7 sayılı kararı ile)

Büyük şehir belediye meclisi:
Madde 10 - Büyük şehir belediye meclisleri 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı
Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkındaki
Kanunun 6 ve 24 üncü maddelerinde belirtilen esaslara göre teşekkül eder ve gö-
rev süresi 5 yıldır. Büyük şehir belediye meclisi üyelerinin ilçe belediye mec-
lisi üyelikleri devam eder.
İlçe belediye başkanları, büyük şehir belediye meclisinin tabii üyeleridir.
İlçe belediye meclislerinin fesih veya herhangibir sebeple boşalması halinde
yeni seçim yapılıncaya kadar ilçe belediye meclisi yerine kaim olan kurulların
üyeleri büyük şehir belediye meclis görevini de ifa ederler. Ancak bu şekilde
katılacak üye sayısı o ilçe için belirlenen seçilmiş üye sayısını geçemez.
2972 sayılı Kanunun 6 ve 24 üncü maddelerinde belirtilen esaslara göre seçi-
len üyeler büyük şehir belediye meclisi üyeliği sıfatını kazanırlar.
Büyük şehir belediye meclisinde meseleleri tetkik etmek üzere komisyonlar
teşkil edilebilir.
Meclisin çalışma esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
Üyeliğin sona ermesi:
Madde 11 - Büyük şehir veya ilçe belediye meclisi üyeliklerinden herhangi
birinin sona ermesi halinde, diğer meclisteki üyelik sıfatı da sona erer.
Meclis toplantısı:
Madde 12 - Büyük şehir belediye meclisi olağan veya olağanüstü olarak topla-
nır.
Olağan toplantılar Kasım, Mart ve Temmuz ayları başında yapılır.
Büyük şehir belediye encümeni:
Madde 13 - Büyük şehir belediye encümeni, büyük şehir belediye başkanı veya
tevkil edeceği şahsın başkanlığında, Genel Sekreter, büyük şehir belediyesinin
imar, fen, hukuk hesap ve yazı işleri ve personel işlerini yürüten birim başkan-
larından oluşur.
Büyük şehir belediye başkanı:
Madde 14 - Büyük şehir belediye başkanı, büyük şehir belediye sınırları
içindeki seçmenler tarafından 5 yıl süre ile seçilir.
Büyük şehir belediye başkanı, belediye başkanına verilen kanuni görevler ya-
nında ilçe belediyeleri arasında hizmetlerin yürütülmesinde birlik ve beraberli-
ği sağlamakla da görevli ve yetkilidir.
Büyük şehir ve ilçe belediye meclislerince alınan bütün kararlar büyük şehir
belediye başkanına gönderilir.
Büyük şehir belediye başkanı konunun meclislerde tekrar görüşülmesini iste-
yebilir. Meclisler kararlarında ancak 2/3 çoğunlukla ısrar edebilirler ve bu
hallerde meclis kararı kesinleşmiş olur.
Büyük şehir belediye başkanının diğer görevleri şunlardır:
a) Büyük şehir tüzelkişiliğini temsil etmek,
b) Büyük şehir belediye meclisince onaylanan nazım imar planlarını uygula-
mak,
c) Büyük şehir belediye meclisi ve encümeninin kararlarını uygulamak,
d) Büyük şehir belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin etkin,
düzenli ve süratli bir şekilde yönetilmesini sağlamak,
e) Büyük şehir belediyesi ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin bütçe ta-
sarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik tekliflerini ve bütçe kesin hesap cet-
vellerini hazırlayarak ilgili organlara göndermek,
f) Büyük şehir belediyesinin gelir, alacak, hak ve menfaatlerini izlemek ve
tahsil ettirmek,
g) Bu Kanunda öngörülen hallerde yetkili organların kararını da almak şar-
tıyla büyük şehir belediyesi adına sözleşmeler yapmak, bağış kabul etmek, bağla-
yıcı her türlü hukuki akit ve tasarruflarda bulunmak,
h) Dairelerde, idari ve adli yargı mercilerinde davacı veya davalı sıfatıyla
büyük şehir belediyesini temsil etmek veya başkasına vekalet yetkisi vermek,
i) Dava değeri 500 000 TL.'dan az olan davaların sulhen ortadan kaldırılma-
sına karar vermek,
j) İta amiri sıfatıyla verilen emirlerini imza etmek veya bu konuda yetki
vermek,
k) Gerektiğinde bizzat nikah kıymak,
l) Diğer kanunların belediye başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden büyük
şehir belediyesi görevlerine ilişkin bulunan hizmetleri yerine getirmek ve yet-
kileri kullanmak,
m) Gerektiğinde görev ve yetkilerinden bir veya birkaçını ilçe belediye baş-
kanlarına devretmek,
n) İlçe belediyelerince yapılan hizmetlerin etkinliğini sağlayıcı tedbirleri
almak ve bu amaçla gerektiğinde mahallinde denetlemelerde bulunmak.
1580 sayılı Belediye Kanununun 61 ve 76 ncı maddeleri hükümlerindeki 2/3 ço-
ğunluk şartı büyük şehir belediye başkanları için 3/4 olarak uygulanır.
Başkanvekili:
Madde 15 - (Mülga Birinci fıkra:24/2/1993 - 3866/3 md.)
Büyük şehir belediye başkanvekili, ilçe belediyelerinde meclis üyeliğinden
başka bir görev alamaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Büyük Şehir Belediyesi Teşkilatı

Genel Sekreter ve yardımcıları:
Madde 16 - Büyük şehir belediyesinde hizmetlerin başkan adına, onun direkti-
fi ve sorumluluğu altında yürütülmesini sağlamak üzere bir genel sekreter ve en
çok dört genel sekreter yardımcısı bulunur.
Genel Sekreter büyük şehir belediye başkanının teklifi üzerine İçişleri Ba-
kanının onayı ile, Genel Sekreter yardımcıları ise büyük şehir belediye başka-
nınca atanır.
Büyük şehirlerde, belediye başkan yardımcısı bulunmaz.
Büyük şehir belediyelerinde, Genel Sekreter ve yardımcısı kadroları, Daire
Başkanı kadroları ve büyük şehir belediyesine bağlı işletme ve kuruluşların Ge-
nel Müdür kadroları ile ilçe belediyeleri başkan yardımcısı kadroları karşılık
gösterilmek suretiyle atanmaya yetkili amirin onayı ile sözleşmeli personel ça-
lıştırılabilir. Sözleşmeli personelin ücretleri Devlet Personel Başkanlığı ile
Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle tespit edilir.
Teşkilat:
Madde 17 - Büyük şehir belediyeleri genel sekreterin yönetiminde daire baş-
kanlığı, müdürlük, şeflik ve memurluklardan teşekkül eder.
Birimler, hizmet gereklerine göre, büyük şehir belediye meclisinin kararı ve
İçişleri Bakanlığının onayı ile kurulur.
Daire başkanları ve diğer personel büyük şehir belediye başkanınca atanır.
İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının personeli, koordinasyon merkezlerinde
ikinci görev verilmek suretiyle çalıştırılır.
Büyük şehir belediyeleri bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile,
ilçe belediyeleri kendi aralarında ve büyük şehir belediyesi ile, teknik ve he-
sabata ilişkin konularda bizzat yazışabilirler.
Büyük şehir belediyelerinin hizmet alanlarına giren konularda büyük şehir
belediye başkanlığına istişari mahiyette görüş bildirmek üzere büyük şehir bele-
diyesi danışma kurulu kurulabilir. Bu kurulun üye sayısı 10'u geçemez.
Danışma kurulları, kuruluş, görev ve çalışma şekil ve şartları ile kurul
üyelerine verilecek hakkı huzur miktarları, büyük şehir belediye meclisince ka-
bul edilecek bir yönetmelikle düzenlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Büyük Şehir Belediye Maliyesi

Büyük şehir belediyesi gelirleri:
Madde 18 - Büyük şehir belediyesinin gelirleri şunlardır:
a) 2/2/1981 tarih ve 2380 sayılı Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel
Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun ile ek ve tadillerine gö-
re Genel Bütçe Vergi Gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ilçe belediyelerine
verilmesi gereken paylardan Bakanlar Kurulunca belirlenecek oranlar dahilinde
ayrılarak İller Bankasınca gönderilecek pay,
b) Büyük şehir belediyesinin bulunduğu il merkezinde yapılan Genel Bütçe
Vergi Gelirleri Tahsilat toplamı üzerinden gelir saymanlarınca hesaplanıp, erte-
si ayın sonuna kadar ilgili büyük şehir belediyesine yatırılacak % 3 pay, (1)
c) 26/5/1981 tarih ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan nis-
pet ve esaslara göre tahsil olunacak Elektrik ve Havagazı Tüketim vergisi ile
Temizleme ve Aydınlatma Harcının % 50'si,
d) Büyük şehir belediyelerine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler ile
spor, eğlence ve dinlenme yerleri ve yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her
türlü belediye vergi, resim ve harçları,
e) 6 ncı maddenin (A) fıkrasının (c) bendinde belirtilen alanlardaki ilan
asma yerleri elektrik direkleri, büfeler ile tercihli yollardaki bariyerlere ko-
nulacak her türlü ilan ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücret-
leri,
f) Hizmetlerin büyük şehir belediyesi tarafından yapılması şartıyla 2464 sa-
yılı Belediye Gelirleri Kanununda belirtilen nispet ve esaslara göre alınacak
yol, su ve kanalizasyon harcamlarına katılma payları,
g) Kamu idare ve müesseselerinin yardımları,
h) İç ve dış borçlanmalar ile tahvil ve hisse senedi gelirleri,
i) Şartlı ve şartsız bağışlar,
j) Büyük şehir belediyesinin taşınır ve taşınmaz mal gelirleri,
k) Yapılacak hizmetlere karşılık alınacak paralar,
l) Büyük şehir belediyesi iktisadi teşebbüslerinin safi hasılatından büyük
şehir belediye meclisince belirlenecek oranda alınan hisseler,
m) Diğer gelirler,
(b) fıkrasındaki % 3'lük pay Bakanlar Kurulunca % 6 oranına kadar artırıla-
bilir.
Büyük şehir belediyesinin giderleri:
Madde 19 - Büyük şehir belediyesinin giderleri şunlardır:
a) Bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen hizmet ve görevlerin gerektirdiği
harcamalar,
b) Bağlı kuruluşlarına verecekleri sermaye ve yapacakları yardımlarla ortak-
lıklara katılma payları,
c) Büyük şehir belediyesi mallarının vergi, resim, harç ve sigorta giderle-
ri,
d) Diğer giderler.
Plan, program ve bütçeler:
Madde 20 - Büyük şehir dahilindeki tüm hizmetler, Devlet Kalkınma Planının
ilke, hedef ve sürelerine uygun olarak yapılacak plan ve programlara göre yürü-
tülür.
Büyük şehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri bütçelerinin hazırlanması ve
uygulanmasında 1580 sayılı Belediye Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
----------------
(1) Bu bend hükmünün, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin
7 nci fıkrasının (a) ve (b) bendleri için, 1998 Mali Yılında uygulanmaya-
cağı; 25/12/1997 tarih ve 4316 sayılı 1998 Mali Yılı Bütçe Kanununun
71/b-(6) nolu fıkrası ile hüküm altına alınmıştır. (R.G.: 27/12/1997 -
23213 Mük.)
Büyük şehir belediye bütçeleri doğrudan, ilçe belediye bütçeleri ise Büyük
Şehir Belediye meclisince, yatırım hizmetler arasında bütünlük sağlayacak şekil-
de aynen veya tadilen kabul edildikten sonra ilgili vali tarafından onaylanır.
Büyük şehir ve ilçe belediye bütçeleri büyük şehir belediye meclisinde aynı
toplantı döneminde ve birbiri arkasına görüşülerek karara bağlanır ve tek bir
bütçe halinde bastırılır.
Büyük şehir belediye meclisi, ilçe bütçelerini kabul ederken; vali, büyük
şehir ve ilçe belediye bütçelerini onaylarken;
a) Bütçe metnindeki, kanun, tüzük ve yönetmeliklere aykırı madde ve ibarele-
ri çıkarmaya ve değiştirmeye,
b) Belediyelerin tahsile yetkili olmadığı gelirleri çıkarmaya veya kanuni
yetki üzerindeki gelir tahminlerini normal ve kanuni hadde indirmeye,
c) Yapılması görev olmayan hizmetler için konulmuş ödenekleri çıkarmaya,
d) Bütçeye konulması kanunen zorunlu iken konulmamış ödenekleri ve kesinleş-
miş yönetim borçlarını eklemeye,
e) Yıllık yatırım programlarının gerçekleştirilmesi için gerekli ödenekleri
eklemeye,
Yetkilidir.
Yapılan bu ekleme ve çıkartmalar dikkate alınarak bütçeler büyük şehir bele-
diye meclisi veya vali tarafından denkleştirilir.
Vali tarafından yapılan değişikliklere karşı bütçenin büyük şehir belediye-
sine intikalinden itibaren 20 gün içinde büyük şehir belediye başkanınca görevli
idari yargı mercilerine itiraz edilebilir. İtirazlar idari yargı mercilerince 30
gün içinde karara bağlanır.
Bütçede yapılacak her türlü değişiklik bütçenin yapıldığı usule tabidir.

YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uygulanacak hükümler:
Madde 21 - 1580 sayılı Belediye Kanunu ile diğer ilgili mevzuatın, bu Kanuna
aykırı olmayan hükümleri büyük şehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.
Belediye şubeleri:
Madde 22 - Büyük şehir belediyelerince belediye şubesi tesis edilemez.
Yönetmelik:
Madde 23 - Bu Kanunun uygulanması ile ilgili hususlarda yönetmeliklerle dü-
zenlemelerde bulunmaya, İçişleri Bakanlığı yetkilidir.
Bu yönetmelikler Resmi Gazetede yayımlanır.
İhtilafların Çözümü:
Madde 24 - İlçe belediyelerinin kendi aralarında veya büyük şehir belediyesi
ile aralarında ihtilaf çıkması veya ilçe belediyeleri arasında farklı uygulama-
lar bulunması halinde, bu ihtilaf ve farklı uygulamaları ortadan kaldırmak ama-
cıyla, büyük şehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici tedbirleri alma-
ya yetkilidir.
Büyük şehir belediye meclisi toplantı halinde değilse, bu yetki büyük şehir
belediye encümenine aittir.
Bu konuda büyük şehir belediye meclisi veya büyük şehir belediye encümenince
alınan kararlar ilgili belediye veya belediyelerce derhal uygulanır.
Büyük şehir belediye meclisinin veya encümeninin kararına karşı ilgililer 10
gün içinde o ilin valisine itiraz edebilirler. Vali itirazı 10 gün içinde karara
bağlar. Valinin kararı kesindir.

Birlik kurulması:
Madde 25 - Büyük şehir ve ilçe belediyelerinin belirli kamu hizmetlerinin
görülmesi amacı ile, kendi aralarında veya diğer mahalli idarelerle birlik kur-
maları Bakanlar Kurulunun iznine tabidir.
Geçici Madde 1 - Büyük şehirlerdeki mevcut belediyelere bağlı bulunan ve
özel kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş bulunan
müstakil bütçeli veya katma bütçe ile yönetilen idare, işletme, kurum ve kuru-
luşların hukuki statüleri, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar büyük şehir be-
lediyelerine bağlı olarak devam eder.
İstanbul Belediyesine bağlı Havagazı İşletmesi Genel Müdürlüğü ile bu Genel
Müdürlük tarafından yönetilmekte olan Havagazı İşletmeleri, personel, taşınır ve
taşınmaz malları, araç, gereç, tesisler, para ve para hükmündeki kıymet ve ala-
cakları bütün hak, yetki ve borçları ile birlikte her türlü vergi, resim ve
harçtan muaf olarak 16/6/1939 tarih ve 3645 sayılı Kanunla kurulmuş bulunan
İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) Genel Müdürlüğüne devre-
dilmiştir. Devir işlemlerine ait esas ve usuller kanunun yürürlüğe girdiği ta-
rihten itibaren üç ay içinde İstanbul Büyük Şehir Belediyesinde hazırlanacak bir
yönetmelikle belirlenir.
Büyük İstanbul, Ankara ve İzmir Nazım Plan Bürosu teşkilatları bu Kanunun
geçici 3 ve 4 üncü maddelerindeki esaslara göre, ilgili büyük şehir belediyele-
rine devredilir.
1351 sayılı Kanun ile kurulan Ankara Şehri İmar Müdüriyeti teşkilatı bu Ka-
nunun geçici 3 ve 4 üncü maddelerindeki esaslar uyarınca Ankara Büyük Şehir Be-
lediyesine devredilir.
Geçici Madde 2 - Bu Kanun ile büyük şehir belediyesi statüsüne dönüştürülmüş
bulunan belediyelerin, anahizmet bina ve tesisleri ile 6 ncı maddenin (A) fıkra-
sında belirtilen hizmetlere bırakılması gerekenler hariç, her türlü tesis, araç,
gereç, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlara ait hak ve borçlar belediye sı-
nırları esas alınmak suretiyle ilçe belediyelerine devredilir.
Bu devir işlemleri İçişleri Bakanlığınca tespit edilecek esaslar dahilinde
valiliklerce teşekkül ettirilecek komisyonlarca yürütülür. Bu komisyonlara ilgi-
li belediye başkanları veya temsilcileri de görüşleri alınmak üzere davet edile-
bilir.
Devir komisyonlarınca yapılacak envanterler İl İdare Kurulunun kararı ile
kesinleşir.
Tapu daireleri de dahil olmak üzere, ilgili kuruluşlardaki kayıtlar ilçe be-
lediyelerinin başvurusu üzerine bu envantere göre düzeltilir.
Bu düzeltmeler herhangi bir vergi, resim ve harca tabi değildir.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte büyük şehrin tümüne hitap eden mıcır te-
sisleri, beton ve asfalt şantiyeleri taş, kum, çakıl ocakları büyük şehir bele-
diyesinde bırakılır. Bu tesislerden ilçe belediyelerinin faydalanma şekli 7 nci
maddenin ilk fıkrasındaki esaslara göre yapılır.
Geçici Madde 3 - Bu Kanuna göre yapılacak düzenlemelerin gerektirdiği kadro
işlemleri aşağıdaki usul dahilinde yürütülür.
a) Mevcut kadrolar, geçici madde 2 deki komisyon marifetiyle büyük şehir be-
lediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında dağıtılır. Dağıtım sonuçları İçişleri
Bakanlığı tarafından Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye ve Gümrük Bakanlığına
bildirilir.
b) Mevcut kadroların sınıf, unvan ve dereceleri, Devlet Personel Başkanlığı
ile Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşleri alınmak kaydıyla İçişleri Bakanlığı
tarafından değiştirilebilir.
c) Mevcut sözleşmeli personel ile işçi kadro ve pozisyonlarında çalıştırı-
lanlar hakkında da sözleşmelerindeki hükümler saklı kalmak üzere (a) fıkrası hü-
kümlerine göre işlem yapılır.
Geçici Madde 4 - Geçici madde 3'e göre yapılan işlemler sonucunda,
a) Sınıf, unvan ve kadro dereceleri değişmeyenler, başkaca bir işleme gerek
kalmaksızın, bu kadrolara atanmış sayılırlar.
b) Büyük şehir belediyeleriyle ilçe belediyeleri arasında dağıtılan kadro-
lardan, sınıf, unvan ve dereceleri değiştirilen kadrolarda çalışanlarla, kadro-
ları kaldırılanları veya ihtiyaçtan fazla olduğu tespit edilenleri, diğer bele-
diyelerde açık bulunan mükteseplerine uygun kadrolara atamaya İçişleri Bakanlığı
yetkilidir.
Bunlara, atandıkları yeni görevlerinde kaldıkları sürece aylık, ek gösterge
ve diğer tazminatları toplamının, eski görevlerine ait ödemeler toplamından
azalması halinde aradaki fark, giderilinceye kadar tazminat olarak ödenir.
Durumlarına uygun kadro bulunmaması sebebiyle atanamayanların kadroları
"şahsa bağlı kadro" sayılarak her ne şekilde olursa olsun boşaldıklarında iptal
edilmiş sayılır ve bu kadrolar Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Devlet Personel
Dairesine bildirilir.
Geçici Madde 5 - Geçici 2 ve 3 üncü maddelerde söz konusu edilen araç, ge-
reç, taşınır mal, personel ve kadroların devri 3 ay içinde yapılır. Taşınmaz
malların devri 1 yıl içinde, envanteri yapılarak devir ve tevzi esaslarını tes-
pit eden bir yönetmeliğe göre yapılır.
Geçici Madde 6 - İlçe belediyeleri organlarının teşekkülünü müteakip bir ay
içinde ilçe belediye meclisleri toplanarak 1984 mali yılının geri kalan kısmını
kapsamak üzere geçici bütçelerini yaparlar. Bu bütçelerin uygulanmasına devir
işlemlerinin İl İdare Kurullarınca onayı ile birlikte başlanır. Bütçe uygulaması
için taşınmaz malların tespit ve devri beklenmez.
Büyük şehir alanındaki ilçe belediyelerinin bütçeleri uygulamaya başlanınca-
ya kadar ilçe belediyelerin giderleri mevcut büyük şehir belediye bütçesinden
karşılanır ve gelirlerin büyük şehir belediyesince tahsiline devam olunur.
Büyük Şehir belediyeleri 1984 bütçelerini bu Kanun hükümlerine uygun hale
getirirler.
Geçici Madde 7 - İlçe belediyesi hudutları içinde bulunan ve ilçe belediyesi
merkezi dışında kalan mevcut belediye şubeleri hiç bir işleme gerek kalmaksızın
ilçe belediyesine bağlı şube müdürlüklerine dönüşür. İlçe belediyeleri bunlardan
gerekli olmayanları 1580 sayılı Belediye Kanununa tabi olmaksızın kaldırılabi-
lirler.
Geçici Madde 8 - Geçici 2 nci maddedeki devir işlemleri kesinleşene kadar
ilçe belediyelerine bırakılacak hizmetler büyük şehir belediyesince sürdürülmeye
devam olunur.
Yürürlük:
Madde 26 - Bu Kanunun 18 inci maddesinin (b), (c), (d) ve (e) fıkraları bu
Kanunun yayımını takibeden aybaşında, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme:
Madde 27 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
27/6/1984 TARİH VE 3030 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:

1) 20/6/1987 Tarih ve 3394 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:

Geçici Madde 2 - 12/3/1986 tarihli ve 3268 sayılı, 9/4/1987 tarihli ve 3347
sayılı Yetki Kanunları ile Bakanlar Kuruluna verilen Kanun Hükmünde Kararname
çıkarma yetkisi, 1580 sayılı Belediye Kanununun 93 üncü maddesinin değiştirilme-
si ve 27/6/1984 tarihli, 3030 sayılı Kanunun 9 uncu maddesine bir fıkra eklenme-
si hakkında Kanunlar için de adı geçen Kanunlarla verilen süre bitimine kadar
geçerlidir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder