POLİS VAZİFE VE SELAHİYET KANUNU

POLİS VAZİFE VE SELAHİYET KANUNU


Kanun Numarası : 2559
Kabul Tarihi : 4/7/1934
Yayımlandığı R. Gazete: Tarih: 14/7/1934 Sayı: 2751


Madde 1 - Polis, asayişi amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuni-
yetini korur. Halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatini temin
eder.
Yardım istiyenlerle yardıma muhtaç olan çocuk, alil ve acizlere muavenet
eder. Kanun ve nizamnamelerinin kendisine verdiği vazifeleri yapar.

Madde 2 - (Değişik: 16/7/1965 - 694/2 md.)
Polisin genel emniyetle ilgili görevleri iki kısımdır.
A) Kanunlara, tüzüklere, yönetmeliklere, Hükümet emirlerine ve kamu düzenine
uygun olmıyan hareketlerin işlenmesinden önce bu kanun hükümleri dairesinde önü-
nü almak,
B) İşlenmiş olan bir suç hakkında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile diğer
kanunlarda yazılı görevleri yapmak,
Kamu düzeni ve kamu güvenliğinin sağlanmasından sorumlu olan polis; amirin-
den aldığı emri, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine
getirmez ve bu aykırılığı emri verene bildirir. Ancak, amir emrinde ısrar eder
ve bu emrini yazılı olarak yenilerse, emir yerine getirilir. Bu halde, emri ye-
rine getiren sorumlu olmaz. Konusu suç teşkil eden emir hiçbir suretle yerine
getirilmez. Yerine getirenler sorumluluktan kurtulamaz.
(1) Bu Kanunun 10/3/1983 tarih ve 2803 sayılı Kanuna aykırı hükümleri, aynı Ka-
nunun 25 inci maddesinin b/2 fıkrası gereğince Jandarma Teşkilatı için uygu-
lanmaz.
Aşağıda yazılı hallerde:
I - Can, ırz veya mal emniyetini korumak için,
II- Devletin şahsiyetine karşı işlenen cürümlerin faillerini yakalamak veya
delillerini tesbit etmek için,
III- Devlet kuvvetleri aleyhine, yalnız veya toplu olarak taarruz veya muka-
vemette bulunanları yakalamak, veya bunların taarruz veya mukavemetlerini def
etmek için,
IV - Hükümete karşı, şiddet kullanan veya gösteren veya mukavemet edenlerin
yakalanması, taarruz veya mukavemet edenlerin def edilmesi için,
V-Zabıtaca muhafaza altına alınan şahıslara,bina veya tesislere,meskün veya
gayrımeskün yerlere vakı olacak münferit veya toplu tecavüzleri def etmek için,
VI - Ağır cezalı bir suçun sanığı olarak yakalandıktan sonra zabıta kuvvet-
lerinin elinden kaçmakta olan şahısların yakalanması için,
VII - İşlenmekte olan bir suçun işlenmesine veya devamına mani olmak için,
VIII - Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda, zabıta tarafın-
dan suç delillerinin tesbiti veya suç faillerinin yakalanması maksadiyle yapıla-
cak aramalar için,
IX - Kanunsuz toplantı veya kanunsuz yürüyüşleri dağıtmak veya suçlularını
yakalamak için,
X - Yangın, su baskını, yer sarsıntısı gibi afetlerde olay yerinde görevli-
lerce alınması gereken tedbirler için,
XI - Umuma açık yerlerde yapılan her türlü toplantı veya yürüyüşlerde veya
törenlerde bozulan düzeni sağlamak için,
XII - Herhangi bir sebeple tıkanmış olan yolların trafiğe açılması için,
XIII - Yukardaki maddeler dışında diğer kanunlarda istisnai olarak zabıtanın
sözlü emirle yapmaya mecbur tutulduğu haller için,
Yetkili amir tarafından verilecek sözlü emirler derhal yerine getirilir. Bu
emirlerin yazılı olarak verilmesi istenilemez. Bu hallerde emrin yerine getiril-
mesinden doğabilecek sorumluluk emri verene aittir. (1)

Madde 3 - Belediye zabıtası işleri Hükümetçe lüzum görülen yerlerde polise
gördürülür.

Madde 4 - Polis hiç bir suretle vazifesinden başka bir işte kullanılamaz.

Madde 5 - Polis aşağıda gösterilen kimselerin parmak izlerini ve fotoğrafi-
lerini almağa salahiyetlidir.
A) (Değişik:10/6/1935-2770/1 md.) Polis veya Jandarma tarafından Cumhuriyet
Müddeiumumiliğine tahkikat evrakile birlikte veya doğrudan doğruya gönderip mez-
kür makamca yapılan tahkikat neticesinde Türk Ceza Kanununa göre ağır hapis ce-
zasını istilzam eden suçlarla mezkür kanunda sayılı ammenin itimadı ve mal aley-
hine işlenmiş suçların ve her nevi kaçakçılığın maznun ve mahkümlarının serseri-
lerin ve mazennaisu erbabının;
B) Yabancı memleketlerden Türkiye'ye kaçanların memleket içinde bir yerden
başka bir yere naklolunanların, memleket dışına çıkarılanların;
C) Hüviyetlerini isbat edemiyenlerin;
D) Fuhuşla veya fuhuş yüzünden bulaşan hastalıklarla mücadele nizamname ve
talimatnameleri hükümlerine göre kendilerine (Umumi ev sahibi), (Birleşme yeri
sahibi) ve (Umumi kadın) adı verilenlerin ve itiyat sebebiyle veya men-
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 4 ncü maddeye bakınız.
faat kastiyle kendilerini başkalarının zevkine terkedenlerin, fuhşa vasıtalığı
itiyat edenlerin, beyaz kadın ticaretiyle meşgul olanların ve umumi kadın pat-
ronlarının;
E) Cumhuriyet Müddeiumumilikleri ve adli ve askeri mahkemelerce bir mesele-
nin tetkik ve tahkiki için parmak izlerinin fotoğrafilerinin alınmasına lüzum
gösterilen kimselerin.
F) (Ek: 16/6/1985-3233/1 md.; İptal: An. Mah. nin 26/11/1986 tarih ve
1985/8 E., 1986/27 K. sayılı Kararı ile)

Madde 6 - (Mülga: 23/1/1986-3257/13 md.)
Madde 7 - Otel, gazino, kahve, işçi yerleri, bar, tiyatro, sinema, hamam ve
plaj gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerlerinin açılması önce polisin
tahkiki üzerine o yerin en büyük mülkiye amirinin vereceği izne bağlıdır.
İzin alınmadan açılan bu gibi yerler polis tarafından kapatılır.

Madde 8 - (Değişik: 16/6/1985-3233/2 md.)
Polisçe kati delil elde edilmesi halinde ve mahallin en büyük mülki amirinin
emriyle;
A) Kumar oynanan, umumi ve umuma açık yerler ile her çeşit özel ve resmi ku-
rum ve kuruluşlara ait lokaller,
B) Mevzuata aykırı bir şekilde uyuşturucu madde imal edilen, satılan, kulla-
nılan, bulundurulan yerler,
C) Mevcut hükümlere aykırı davranışları görülen genelevler, birleşme yerleri
ve fuhuş yapılan evler ve yerler,
D) Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasa düzenine, ge-
nel güvenliğe ve genel ahlaka zararı dokunacak oyun oynatılan, temsil verilen,
film veya video bant gösterilen yerler,
E) Derneklere, sendikalara, loca ve kulüplere, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşları ile benzeri kurum ve kuruluşlara ait ve yalnız üyelerinin
yararlanması için açılan lokallerden, birden fazla denetim sonunda ve yazılı
ihtara rağmen, iç yönetmeliğine aykırı faaliyet göstererek umuma açık yer duru-
muna geldiği tespit edilenler,
F) Yürürlükte bulunan hükümlere aykırı olarak işletilen veya konulan yasak-
lara uymayan, açılması izne bağlı yerler ile bu Kanunun 12 nci maddesi hükümle-
rine uymadığı tespit edilen yerler,
Polis tarafından kapatılır ve/veya faaliyetleri menedilir.
Kapatma veya faaliyettenmen'i gerektiren sebepler adli kovuşturmayı gerekti-
riyorsa soruşturma evrakı derhal adliyeye verilir.
Kapatmayı veya faaliyetten men'i icap ettiren sebepler mahkemeye intikal et-
tirilecek hallerde ise altı ay, değilse üç aydan fazla kapatma veya faaliyetten
men'e karar verilemez.
Adli ve idari kovuşturmanın her safhasında mülki amirin kapatma veya faali-
yetten men kararına karşı ancak idari yargı merciine başvurabilir.
Soruşturma evrakı adliyeye tevdi edilen şahıslar hakkında takipsizlik veya
beraat kararı verilmesi veya kesin şekilde sahip değişikliği hallerinde, mahalli
mülki amir tarafından kapatılan yerin süresinden önce açılmasına karar verilebi-
lir. (1)
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 1 ve 8 inci maddelere bakınız.
Madde 9 - Polis:
A) Askere, zabitlere ve zabıta memurlarına mahsus silahları, harb tüfekleri-
ni ve namlusu 15 santimetreden uzun olan tabancaları;
B) İzinsiz taşınan her model çap ve büyüklükte silah ve tabancalarla dina-
mit, bomba ve bunlara benzer yakıcı, öldürücü maddeleri ve zehirli gazlarla bun-
lara ait alet ve malzemeyi ve barut ve sair ateş alıcı eczayı ve yasak olan si-
lahlara ait fişekleri;
C) Üstünde bulundurduğu saldırma, kama bıçak ve sustalı çakıları, Amerikan
yumruklarını, usturpa, matrakları, şişli bastonları ve buna benzer yaralayıcı
aletleri;
D) Ammenin emniyeti için tehlikeli bir vasıta olarak kullanılması muhtemel
her türlü eşyayı;
E) Serseri ve sabıkalılarda bulunan ve suç işlemeğe yarayan her türlü vası-
taları (Zabıta şüphe üzerine bu kabil eşhasın üzerini arayabilir);
F) Ahlak ve umumi terbiyeye uygun olmıyan şarkı veya sözleri yahut amme em-
niyetini bozucu hitabeleri muhtevi bulunan gramofon plaklarını ve izinsiz göste-
rilen veya elde edilen filimleri ve bu kabil sair basma yazı ve resimleri; alır.
Bunlardan suç mevzuu olanları evrakiyle Adliyeye ve diğerlerini ait olduğu ma-
kamlara verir.
(Ek fıkra: 26/6/1973-1775/2 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 25/4/1974 ta-
rihli ve E. 1973/41, K. 1974/13 sayılı Kararı ile)
(Ek fıkra: 19/2/1980 - 2261/1 md.): Polis, kamu düzenini ve anayasal hak ve
özgürlükleri korumak bakımından zorunlu ve gecikmesinde sakınca bulunan haller-
de, il sınırları içinde valinin, ilçe sınırları içinde kaymakamın, somut olay ve
gereksinimler için her seferinde yeniden vereceği emirle:
A) 171 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hürriyeti Hakkında Kanun kapsa-
mına giren toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin düzenini ve güvenliğini bozacak
faaliyet ve davranışları önlemek üzere, toplantı veya yürüyüşlerin yapıldığı
yerde veya yakın çevresinde;
B) Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşla-
rının ya da sendikaların genel kurul toplantılarının güvenliğini sağlamak üzere,
toplantının yapıldığı yerde veya yakın çevresinde;
C) Can ve mal güvenliğinin ve seyahat özgürlüğünün sağlanması için, tren,
otobüs, vapur, uçak, metro ve benzeri yerüstü ve yeraltı toplu taşıma araçları
ile hava limanı, iskele, liman, gar, istasyon, otogar, otobüs terminalleri gibi
halkın topluca bulunduğu veya spor gösteri veya yarışmaları gibi büyük halk top-
luluklarının birikebileceği yerlerde;
D) Öğretim ve eğitim özgürlüğünün sağlanması için her derecede öğretim ve
eğitim kurumlarının ve kanunun 20/2 maddesindeki koşula uygun olarak girilecek
üniversite, bağımsız fakülte veya bağlı kurumlarının içinde, bunların yakın çev-
relerinde ve giriş çıkış yerlerinde;
E) Cana, ırza, mala veya tasarruf emniyetine tecavüz, sabotaj, adam kaçırmak
veya rehin almak, silahlı gasp ve soygun, ateşli silahlar ve bıçaklarla bomba ve
öteki patlayıcı, parlayıcı ve yakıcı maddelerle saldırıda bulunmak, uçak, tren,
otobüs, vapur ve benzerleri öteki yerüstü ve yeraltı toplu taşıma araçlarını ka-
çırmak, zaptetmek veya yolcularını rehin tutmak suretiyle toplumda tedirginlik,
korku ve dehşet meydana getirerek sırf kamu düzenini bozmağa ve milli güvenliği
sarsarak Anayasa'da yer alan temel hak ve hürriyetleri, Devletin ülkesi ve mille-
tiyle bölünmez bütünlüğünü nitelikleri Anayasa'da belirlenen Cumhuriyeti tehli-
keye düşürmeğe yönelik şiddet eylemlerine girişileceğini gösteren kesin belirti-
lerin elde edilmesi halinde, umumi ya da umuma açık yerlerde veya öğrenci yurt-
larında veya eklentilerinde veya kentin ya da öteki yerleşme birimlerinin giriş
ve çıkış yerlerinde veya ana caddelerinde seyreden taşıt araçlarında,
Yukarıdaki fıkranın A, B, C ve D bendlerinde sayılan alet ve eşyanın bulun-
durulup bulundurulmadığını saptamak ve bu fıkranın E bendinde sayılan eylemlerle
ilgili kişileri ele geçirmek amacıyla, kişilerin üstlerini, araçlarını ve eşya-
sını arar, suç unsuru gördüklerine el koyar, evrakıyla birlikte adalete teslim
eder.
5680 sayılı Basın Kanunu kapsamına giren basılı eserlerin arama ve zabtı
genel hükümlere göre olur.
Vali ve kaymakamın arama ve elkoymaya ilişkin emri yazıyla verilir. İvedi
durumlarda sözlü olarak verilen emir en kısa zamanda yazı ile doğrulanır.

Madde 10 - Taşınması memnu olan kama, hançer ve saldırmanın yapılması ve
satılması da yasaktır.
Eski eserlerden olupta kıymetli olanların satışı bu hükümden müstesnadır.

Madde 11 - (Değişik: 16/6/1985 - 3233/3 md.)
Polis;
A) Genel ahlak ve edep kurallarına aykırı olarak; utanç verici ve toplum dü-
zeni bakımından tasvip edilmeyen tavır ve davranışta bulunanlar ile bu nitelikte
söz, şarkı, müzik veya benzeri gösteri yapanları,
B) Çocuklar, kız ve kadınlar ile genç erkeklere sözle veya herhangi bir şe-
kilde sarkıntılık edenleri, kötü alışkanlıklara ve hertürlü ahlaksızlığa yönel-
ten ve teşvik edenleri,
C) Genel ahlak ve edebe aykırı mahiyetteki film, plak, video ve ses bantla-
rını yapan ve satanları,
Herhangi bir müracaat veya şikayet olmasa bile engeller, davranışlarının de-
vamını durdurarak yasaklar, sanıklar hakkında tanzim olunacak evrakı derhal şi-
kayete bağlı suçlar hakkındaki evrakı da şikayet ve müracaat vukubulduğu takdir-
de adliyeye tevdi eder.
Video ve ses bantlarını ticari maksatla dolduran gerçek veya tüzelkişiler bu
bantların birer adedini, piyasaya çıkarılmadan önce mahallin en büyük mülki ami-
rine vermek zorundadırlar.

Madde 12 - Kız ve kadınların gazino, bar, kafeşantan ve bunlara benzer içki
kullanılan yerlerle banyo, hamam ve plajlarda çalışabilmeleri o yerin en büyük
mülkiye amirinin iznine bağlıdır.
Yirmi bir yaşından küçük yaştaki kadın ve erkekler hiç bir suretle bu yer-
lerde çalıştırılamazlar.
Bar, kafeşantan ve meyhanelere, yanlarında veli ve vasileri olsa bile, on
sekiz yaşından aşağı küçüklerin girmesini polis meneder.

Madde 13 - (Değişik: 16/6/1985 - 3233/4 md.)
Polis;
A) Haklarında yetkili mercilerce verilen yakalama ve tutuklama kararı bulu-
nanları veya kanunda istenilen bir mükellefiyeti yerine getirmedikleri için ya-
kalanması gerekenleri,
B) Uyuşturucu maddeleri alan, satan, bulunduran ve kullananları, halkın ra-
hatını bozacak veya rezalet çıkaracak derecede sarhoş olanları veya sarhoşluk
halinde başkalarına saldıranları,
C) Halkın huzur ve sükununu bozanlardan, yapılan uyarılara rağmen bu hare-
ketlerine devam edenlerle, başkalarına saldırıya yeltenenleri ve kavga edenleri,
D) Bir kurumda tedavi, eğitim ve ıslahı için kanunlarla ve bu Kanunun uygu-
lanmasını gösteren tüzükle belirtilen esaslara uygun olarak alınan tedbirlerin
yerine getirilmesi amacıyla toplum için tehlike teşkil eden akıl hastası uyuştu-
rucu madde veya alkol tutkunu, serseri veya hastalık bulaştırabilecek kişileri,
E) Haklarında gözetim altında ıslahına veya yetkili merci önüne çıkarılması-
na karar verilen küçükleri,
F) Usulüne aykırı şekilde ülkeye girmek isteyen veya giren ya da hakkında
sınır dışı etme veya geri verme kararı alınan kişileri,
G) Suçüstü halinde veya gecikmesinde mahzur bulunan diğer hallerde suç iş-
lendiğine veya suça teşebbüs edildiğine dair haklarında kuvvetli iz ve delil
bulunan sanıkları,
Yakalar ve gerekli kanuni işlemi yapar.
Yakalanması belirli bir usule bağlanmış kişilerle ilgili Kanun hükümleri
saklıdır.
Yakalama, kişinin denetim ve gözetim altına alınmasıdır. Yakalanan kişilerin
kaçması veya saldırıda bulunmasının önlenmesi bakımından kişinin sağlığına zarar
vermeyecek şekilde her türlü tedbir alınabilir.
Yakalananlardan uyuşturucu madde kullanmış olanlarla sarhoş olanların durum-
ları, tüzükte belirtilen esas ve usullere uygun olarak hekim raporu, hekimin bu-
lunmadığı hallerde yardımcı sağlık hizmetleri personelinden birinin müşahede
raporu ile tespit edilir.
Yakalanan kişiye yakalama sebebi yazılı mümkün olmayan hallerde ise sözlü
olarak bildirilir.
Soruşturma konusunun açığa çıkması bakımından kesin bir mahzur doğmuyorsa
kişinin yakalandığı yakınlarına derhal duyurulur.
Yakalanan kişilerden; sanık durumunda olanlar adli mercilere sevk edilir.
Haklarında ıslah veya tedavi tedbiri alınması gerekenler, ilgili kuruma
gönderilir.
Yakalama sebebi ortadan kalkanlar derhal serbest bırakılır. (1)

Madde 14 - Şehir ve kasabalarda gerek mesken içinde ve gerek dışında saat
24 ten sonra her ne suretle olursa olsun civar halkının rahat ve huzurunu boza-
cak surette gürültü yapanlar polisçe menolunur. Bu yasağı dinlemiyenler hakkında
Ceza Kanununun 546 ncı maddesine göre takibat yapılır.
Zabıtadan izin alınarak yapılacak düğün ve müsamere ve balolar bu kayıttan
müstesnadır.

Madde 15 - Polis; yaptığı tahkikat esnasında ifadelerine müracaat lazımgelen
kimseleri çağırır ve kendilerine lüzumu olan şeyleri sorar.

Son fıkra: (Ek: 16/6/1985-3233/5 md.; İptal: An. Mah.nin 26/11/1986 tarih ve
1985/8 E., 1986/27 K. sayılı Kararı ile.)
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 2 inci maddeye bakınız.
Madde 16 - Polis, aşağıda yazılı hallerde silah kullanmağa salahiyetlidir:
A) Nefsini müdafaa etmek;
B) Başkasının ırz ve canına vukubulan ve başka suretle men'i mümkün olmıyan
bir taarruzu savmak için;
C) Ağır cezayı müstelzim bir suçtan maznun olarak yakalanıp nezaret altında
bulunan veya her hangi bir suçtan mahküm ve mevkuf olupta tutulması veya nakil
ve sevki polise emir ve tevdi olunan şahısların kaçmaları veya bu maksatla poli-
se taarruzları halinde yapılacak ihtarlara itaat edilmemiş ve kaçmağa ve taarru-
za mani olmak için başka çare bulunmamışsa;
D) Muhfazasına memur olduğu mevki veya elindeki silaha yahut kendisine ve-
rilmiş veya teslim edilmiş olan karakolhane ile şahıslara karşı vukubulacak
taarruzu başka suretle defa imkan olmamışsa;
E) Ağır cezayı müstelzim ve meşhut cürüm halinde bulunan suçlarda suçlunun
saklı olduğu yerin arandığı sırada o yerden şüpheli bir şahıs çıkarak kaçtığı ve
dur emrine kulak asmadığı görülerek başka suretle ele geçirilmesine imkan
bulunmamışsa;
F) Ağır hapsi müstelzim bir suçtan dolayı maznun veya mahküm olupta zabıtaca
aranmakta olan bir şahsın yakalanmasına teşebbüs edildiği sırada kaçar ve dur
emrine de kulak asmıyarak başka türlü ele geçirilmesi kabil olmazsa;
G) Vazife esnasında polise tecavüze veya karşı koymağa elverişli aletlerin
ve silahların teslimi emredildiği halde emrin derhal yerine getirilmiyerek karşı
gelinmesi veya teslim edilmiş silah ve aletlerin zorla tekrar alınmasına kalkı-
şılmışsa;
H) Polisin vazifesini yapmasına yalnız veya toplu olarak fiili mukavemette
bulunulmuş veya taarruzla mümanaat edilmişse;
İ) Devlet nüfuz ve icraatına silahlı olarak karşı gelinmişse; (1)

Madde 17 - Polisin:
A) Kanun ve usul dairesinde verdiği emre itaatsizlik ve ittihaz eylediği
tedbirlere riayetsizlik edenler; (2)
B) Vazife yaparken polise mukavemette bulunan veya vazifesinden alıkoymak
maksadiyle polise zorla karşı koyan ve yakalanmadıkları takdirde hareketlerinde
devam etmeleri melhuz bulunan şahıslar; (3)

(Değişik: 16/6/1985-3233/6 md.) Karakola götürülüp haklarında tanzim oluna-
cak evrakla beraber adliyeye verilirler.

(Ek fıkralar: 19/2/1980-2261/1 md.)
Polis suç işlenmesini önlemek veya işlenmiş suçların faillerini ele geçirmek
için kişilerden (KENDİNİN POLİS OLDUĞUNU BELİRLEYEN BELGEYİ GÖSTERDİKTEN SONRA)
kimliğini sorabilir.
Bu istem karşısında herkes nüfus hüviyet cüzdanı, pasaport veya resmi bir
belgeyi göstererek kimliğini belirlemek zorundadır.
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 6 ve 9 uncu maddelere bakınız.
(2) Bu hükmün uygulanmasında ek 3 üncü maddeye bakınız.
(3) Bu hükmün uygulanmasında ek 4 üncü maddeye bakınız.
(Ek: 16/6/1985-3233/6 md.) Kimliğini bir belge ile veya polisçe tanınmış ki-
şilerin tanıklığı ile ispat edemeyenler ve gösterdikleri belgelerin doğruluğun-
dan şüphe edilen kişiler, aranan kişilerden olup olmadıkları anlaşılıncaya veya
gerçek kimliği ortaya çıkıncaya kadar yirmidört saati geçmemek üzere polisçe
gözaltına alınabilirler. Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli
kolaylık gösterilir.
(Ek: 16/6/1985-3233/6 md.) Kimliği tespit edilemeyen veya nüfusa kayıtlı ol-
madığı anlaşılan ve nüfus idarelerine gönderilmesi gerekenlerin parmak izi veya
fotoğrafları alındıktan sonra kimliklerinin tespiti veya nüfusa kayıtlarının
temini için tüzükte gösterilen esas ve usullere göre işlem yapılır.

Madde 18 - (Mülga: 20/2/1948-5188/1 md.)

Madde 19 - Polis; sokak, meydan ve umuma mahsus yerlerde intizamı temin ve
Seyrüsefer Talimatnamesindeki vasıflara uygun olmıyan nakil vasıtalarını işlet-
mekten ve bu vasıtaları sarhoş olarak veya seyrüseferin intizam ve selametini
bozacak surette idare edenleri çalışmaktan meneder.

Madde 20 - (Değişik: 26/6/1973-1775/4 md.)
Zabıta, imdat istenmesi veya yangın, su baskını ve boğulma gibi büyük tehli-
kelerin haber verilmesi veya görülmesi halleri ile ağır cezalı bir suçun işlen-
mesine veya yapılmakta devam olunmasına mani olmak için konutlara, iş yerlerine
ve eklentilerine girebilir.
Zabıta aşağıda yazılı hallerde üniversite, bağımsız fakülte veya üniversite-
ye bağlı kurumların binalarına veya bunların eklerine girebilir.
A) Üniversite binaları veya ekleri içinde, kurumun imkanlarıyla önlenmesi
mümkün görülmeyen olayların çıkması ihtimali karşısında rektör, acele hallerde
de dekan veya bağlı kuruluş yetkililerinin zabıtadan yardım talep etmeleri ha-
linde,
B) Herhangi bir davet veya izne bağlı olmaksızın suç ve suçluların kovuştu-
rulması için her zaman,
Fıkranın (A) bendinde gösterilen hallerde talep derhal yerine getirilir,
(...)(1)
İlgili kurumlar kovuşturma dolayısiyle zabıta kuvvetlerine gereken her türlü
yardım ve kolaylığı göstermekle yükümlüdürler.
Madde 21 - Bir neşir vasıtası için abone yazmak veya bunlar için yazı, re-
sim, ilan gibi bir madde kabul etmek maksadiyle Matbuat Kanununa göre alınmış
vesikası olmaksızın idare evlerinin dışında dolaşanlar veya dolaştırılanlar
şantajdan veya böyle bir harekette dolandırıcılıktan maznun olarak takibat
altında bulunanlar; polisçe bu yolda çalışmaktan menedilir.
Madde 22 - Bu kanunda yazılı vazife ve salahiyetlerin yapılması ve kullanıl-
ması için en büyük mülkiye amirlerinin vereceği emirleri, Dahiliye Vekili re'sen
verebilir.
Madde 23 - Umumi ve hususi kanunlarla polise verilen ve bu kanunda yazılı
bulunmıyan vazife ve salahiyetlerin hükümleri bakidir.
Madde 24 - Mahsus zabıta teşkilatı olan işlerde bu teşkilata mensup memur
bulunmadığı yerlerde polis, bunlara ait inzıbati muameleleri yapmağa salahiyet-
lidir.
(1) Bu aradaki <<(B) bendinde gösterilen hallerde de giriş sebebinin niteliğine
göre, kurumun yetkililileri teşebbüsten haberdar edilir.>> şeklindeki cümle
Anayasa Mahkemesinin 25/4/1974 tarih ve E. 1973/41, K. 1974/13 sayılı kara-
rı ile iptal edilmiştir.
Madde 25 - (Değişik: 25/6/1973-1758/1 md.)
Polis teşkilatı bulunmıyan yerlerde il, ilçe ve bucak jandarma komutanları
ile jandarma karakol komutanları bu kanunda yazılı vazifeleri yapar ve yetkileri
kullanırlar.

Madde 26 - Bu kanunun tatbik suretini gösterir bir nizamname yapılacaktır.

Ek Madde 1 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Umumi veya umuma açık yerler ile umuma açık yer niteliğindeki ulaşım araçla-
rında, gerçek kişi veya topluluklar mahallin en büyük mülki amirine en az 48
saat önceden müracaat suretiyle oyun ve temsil verebilir veya çeşitli şekillerde
gösteri düzenleyebilir.
Bunlardan, genel ahlaka, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne
veya Anayasa düzenine aykırı olduğu tespit edilenler, mahallin en büyük mülki
amiri emriyle polis tarafından menedilir ve ilgililer derhal adli mercilere sevk
edilir.
Dilekçe ile yapılacak müracaatta oyun, temsil veya gösteriye katılan yöneti-
ci ve diğer kişilerin kimlik, ikametgah ve tabiyetleri belirtilir.

Ek Madde 2 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
(Birinci fıkra mülga : 18/11/1992 - 3842/31 md.)
Gözaltına alınanların yeme, içme ihtiyaçlarına ve nakillerine ait
masraflar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesine konulacak ödenekle karşılanır.

Ek Madde 3 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis, aşağıdaki hallerde gerekli görülen kişilerden;
A) Devletin bütünlüğü, genel güvenliği ve Anayasa düzeni ile kaçakçılık ve
uyuşturucu maddelerle ilgili olarak yaptığı suç soruşturmaları sırasında ifade-
sine başvurulacak olanlara,
B) Vatandaşlık durumu ile bu Kanunun 17 nci maddesinde belirtilen kimlik
tesbiti yapılıncaya kadar,
Tespit edilmiş olan ikametgah veya iş adreslerinden ayrılmamalarını yazılı
olarak isteyebilir.
Bunların, bulunabilecekleri yeni adreslerini bildirmeleri şartıyla o yerden
ayrılmalarına mahallin en büyük mülki amirinin yazılı emriyle izin verilir.

Ek Madde 4 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis, görevli bulunduğu mülki sınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zama-
nına bakılmaksızın, bir suçla karşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve
suç delillerini tesbit,muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve
yetkilidir.

Bu madde hükmü gereğince bir suça müdahale eden polise karşı işlenen suçlar
görevli memura karşı işlenmiş suç; müdahalede bulunan polisin işlediği suçlar
ise görevli memurun işlediği suç sayılır.

Ek Madde 5 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Genel güvenlik, kaçakçılık ve uyuşturucu maddelerle ilgili önemli olayları
takip etmek, gerekiyorsa müdahale ederek soruşturmasını yapmak üzere;
A) İçişleri Bakanlığınca doğrudan veya ilgili valinin talebi üzerine merkez
personelinden ekipler (timler) görevlendirilebilir.
B) Yukarıdaki bent hükmüne uygun olarak bir ilde soruşturması yapılan olayın
aydınlatılması, delillerin toplanması, sanıkların yakalanması, başka illerde de
araştırma ve soruşturma yapılmasını gerektiriyorsa iller arasında ilgili vali-
liklerce ekipler görevlendirilebilir.
Bu ekiplerin polis yetkilerini kullanması, polis bölgesi sınırları ile ka-
yıtlı değildir. Bu ekipler görev yaptıkları mahallin en büyük mülki amirine bil-
gi vermek zorundadırlar. Görevin ifası sırasında mahallin en büyük mülki amirine
karşı da sorumludurlar.
Genel ve özel kolluk makam ve memurları bu personele gereken her türlü yar-
dımı yapmaya mecburdur.

Ek Madde 6 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis, yakalanması gerekli kişi veya dağıtılması gereken topluluğun direnme-
si, saldırıya yeltenmesi veya saldırıda bulunması hallerinde, bu fiilleri etki-
siz hale getirmek için zor kullanabilir.
Zor kullanma,direnme ve saldırının mahiyetine ve derecesine göre etkisiz
hale getirilecek şekilde kademeli olarak artan nispette bedeni kuvvet, maddi güç
ve kanuni şartları gerçekleştiğinde her çeşit silah kullanma yetkilerini ifade
eder.
Toplu kuvvet olarak müdahale edilen durumlarda, zor kullanmanın derecesi ile
kullanılacak araç ve gereçler müdahale eden kuvvetin amiri tarafından tayin ve
tespit edilir.

Ek Madde 7 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Polis Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasa düzenine
ve genel güvenliğine dair önleyici ve koruyucu tedbirleri almak, emniyet ve asa-
yişi sağlamak üzere, ülke seviyesinde istihbarat faaliyetlerinde bulunur, bu
amaçla bilgi toplar, değerlendirir, yetkili mercilere veya kullanma alanına
ulaştırır. Devletin diğer istihbarat kuruluşlarıyla işbirliği yapar.

Ek Madde 8 - (16/6/1985-3233/7 md.)
Polisin yapacağı inceleme üzerine;
A) Otel,gazino ve benzeri yerler veya çeşitli dinlenme, eğlence ve oyun yeri
şeklinde sabit veya seyyar olarak kullanılan kara, deniz, hava ve her çeşit
taşıma araçlarında bu faaliyetlerin icrası,
B) Her ne ad altında olursa olsun, oynayanın kumar ve kazanç kasdı olmamak
şartıyle bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik
oyun alet ve makinaları, video oyunları, televizyon oyunları ve benzeri oyun
yerlerinin açılması ve faaliyette bulunmaları,
Mahallin en büyük mülki amirinin iznine bağlıdır.
Bu şekilde açılmasına ve faaliyette bulunmasına izin verilen yerler umuma
açık yer sayılır. Bu madde hükmüne ve konulan yasaklara uymayan bu gibi yerler
hakkında 8 inci madde hükümleri uygulanır.
Bu suçların tekerrürü halinde mahallin en büyük mülki amiri tarafından
verilmiş bulunan ruhsat iptal edilebilir.

Ek Madde 9 - (Ek: 16/6/1985-3233/7 md.)
Bu Kanun ve diğer kanun hükümlerine göre gerekli hallerde;

A) Önleyici, caydırıcı, düzenleyici ve koruyucu kolluk hizmetlerine dair
görevlerin ifası sırasında silah kullanmak zorunda kalan polis hakkında, cezai
sorumluluğun tespiti bakımından Memurin Muhakematı Hakkında Kanuna göre işlem
yapılır.
B) Adliyeye ilişkin vazife ve işlerle ilgili bir hizmeti yerine getirirken
silah kullanmak zorunda kalan polis hakkında, hazırlık soruşturması bizzat
Cumhuriyet savcıları veya yardımcıları tarafından yapılır.

Sanık polis, hakkında dava açıldığı takdirde duruşmadan vareste tutulabilir.
Olayın mahiyetine ve kusurun derecesine göre, İçişleri Bakanlığınca durumu uygun
görülen polisin vekalet verdiği avukatın ücreti, Emniyet Genel Müdürlüğü bütçe-
sine konulacak ödenekten karşılanır. Avukat tutma ve ücret ödeme usul ve esasla-
rı yönetmelikte gösterilir.

Polisin, kanunlarla verilen görevlerini yaptığı sırada veya bu görevlerini
yapmasından dolayı şehit olması halinde, dul eşine, eşi hayatta değilse veya
evlenmişse çocuklarına, bunlar bulunmadığı takdirde bakmakla mükellef olduğu ana
ve babasına; konut sahibi yapmak amacıyla, Toplu Konut Fonundan miktarı ödemesiz
devresi ve ödeme süresi Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Yüksek Kurulunca tayin
edilecek esaslara göre ve faizsiz olarak kredi verilir. Bu fıkra hükmü, 1 Ocak
1971 tarihinden itibaren şehit olan polislerin aileleri hakkında da tatbik
olunur.

1481 sayılı Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanuna göre,
sanık ve hükümlülerden ilan edilmek suretiyle arananların bulundukları yerleri
bildiren ve yakalanmalarına yardımcı olanlara para ödülü verilebilir. Verilecek
ödülün miktarı ile bu fıkranın uygulanmasına dair diğer hususlar İçişleri Bakan-
lığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir. Para ödülüne ait giderler Emniyet
Genel Müdürlüğü bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Ödül verilen kişilerin
kimlikleri, rızaları olmadıkça hiçbir şekilde açıklanamaz.

Madde 27 - Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Madde 28 - Bu kanunun hükümlerini yürütmeğe İcra Vekilleri Heyeti memurdur.